Առաջին նախագահը պարտավոր է խոսել. ասում է ԱԺ պատգամավոր Էմմա Խուդաբաշյանը

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2004 թվականի մարտի 18-ի համարում

2003-ի նախագահական ընտրությունների առաջին փուլից հետո ժողովրդին դեպի նախագահի նստավայր առաջնորդող գործիչներից էր ԱԺ պատգամավոր Էմմա Խուդաբաշյանը: Սակայն այսօր պատգամավորը լուրջ վերապահությամբ է վերաբերվում հեղաշրջում իրականացնելու ընդդիմության կոչերին: Ինչու՞: Երեկ մեր զրույցը Էմմա Խուդաբաշյանի հետ այս եւ մի քանի այլ հարցերի շուրջ էր:

- Տիկին Խուդաբաշյան, ընդդիմությունը ժողովրդի հետ հանդիպումների ընթացքում հանգել է այն եզրակացության, որ երկրում ներքաղաքական ճգնաժամ է, որի լուծումն իշխանափոխությունն է: Նույն ժողովրդի հետ հանդիպելով՝ կառավարության անդամներն էլ հանգել են այն եզրակացության, որ մեր երկիրն օրեցօր կայունանում է. մնում է լուծել միայն ոռոգման ջրի եւ որակյալ պարարտանյութի հարցը: Դուք ո՞ր գնահատականին եք համամիտ:

- Ասել, թե լիակատար երջանկության համար մեզ պակասում է միայն որակյալ պարարտանյութը, բնականաբար, անհեթեթություն է: Այո, մարզերում ծայրահեղ սոցիալական վիճակ է. մարդիկ բառացիորեն մատնված են սովի, աղքատությունն այլեւս հնարավոր չէ չափել որեւէ չափորոշիչով: Սակայն այսօր ամենավտանգավորն այն է, որ ծայրահեղ սոցիալական վիճակը մարդկանց հասցրել է ատելության եւ թշնամանքի մի այնպիսի կրիտիկական վիճակի, որի հետեւանքները կարող են խիստ վտանգավոր լինել: Այ, հենց դա է, որ ինձ անհանգստացնում է: Այո, ես կողմ եմ իշխանափոխության, բայց եւ լուրջ մտավախություն ունեմ, որ այս համատարած ատելությունը, որը կա ժողովուրդ-իշխանություն-ընդդիմություն եռակողմ հարաբերություններում, կավարտվի արյունահեղությամբ:

Որեւէ մեկի համար գաղտնիք չէ, որ գործող նախագահը երկնագույն սկուտեղի վրա ոչ մեկին չի հանձնելու իշխանությունը: Այսինքն, բարիկադի երկու կողմերում կանգնածներն էլ՝ թե՛ ընդդիմությունը, թե՛ իշխանությունը, տրամադրված են վճռական եւ պատրաստ չեն որեւէ զիջման: Մինչդեռ, մի կողմում այն զինվորներն են, որոնց հնարավոր է՝ հրահանգ տրվի դուրս գալ սեփական ծնողների դեմ, մյուս կողմում՝ այդ ծնողներն են: Ահա այս վտանգն է, որ առաջին հերթին պիտի գիտակցի երկրի նախագահը, քանզի նա է երկրի անվտանգության երաշխավորը,  նույնը պիտի ընդդիմությունը գիտակցի. որ սեփական ամբիցիաները բավարարելու համար ժողովրդին չտանեն արյունահեղության: Արյան բեռով ոչ ոք չպետք է տուն վերադառնա, եւ արյան բեռով ընդդիմությունն էլ չպետք է գա իշխանության:

- Այդուհանդերձ, ընդդիմությունը հայտարարում է, որ քանի դեռ  տապալված է սահմանադրական կարգը, երկիրն ապագա չունի:

- Ես բազմիցս ասել եմ, որ ընդդիմությունը կորցրեց այն ռեալ շանսը, որն ուներ 2003-ի փետրվարին: 2003-ին մենք դուրս էինք եկել մեր իրավունքները պաշտպանելու, իսկ այսօր գնում ենք տապալելու: Բացի այդ, պետք է հաշվի առնել մի շատ էական հանգամանք եւս. այսօրվա ժողովուրդը 88-ի ժողովուրդը չէ՝ կուշտ, բոլոր պրոբլեմները լուծած, որը կգա  եւ օրերով նստացույց կանի: Այսօր ժողովուրդն այնքան հոգս եւ խնդիրներ ունի, որ առավելագույնը երեք ժամ կարող է դիմանալ նստացույցին: Այո, երկրում տապալված է սահմանադրական կարգը, որը վերականգնելու ռեալ հնարավորություն ընդդիմությունն ուներ 2003-ի նախագահական ընտրությունների առաջին եւ երկրորդ փուլերից հետո: Սակայն, երկու անգամ էլ ժողովրդին տուն ուղարկեցին՝ կոտրելով նրա մեջքը: Այն ժամանակ ժողովուրդը դուրս էր գալիս փողոց՝ իր ոտնահարված իրավունքը վերականգնելու:

Իսկ այսօր ժողովրդին փողոց դուրս մղողը սոցիալական ծայրահեղ վիճակն ու կույր ատելությունն են, որոնք էլ, կրկնում եմ, հղի են անկանխատեսելի հետեւանքներով: Ուզում եմ հիշել հայտնի մի պատմություն՝ վագրն ու երիտասարդը կռվում են, եւ երկուսն էլ սպանվում են: Գնում, երիտասարդի մորն ասում են, որ կռվում որդիդ սպանվել է, մայրն ասում է՝ տվեք իմ սեւ շորերը, գնամ գտնեմ վագրի մորն ու մեկտեղ սգանք մեր զավակների մահը: Անգամ հոկտեմբերի 27-ից հետո, երբ քաղաքացիական պատերազմի վտանգը շոշափելի էր,  հաջողվեց խուսափել այդ բախումից: Այսօր զարգացումները տանում են դրան: Իսկ ո՞վ է տուժելու արդյունքում. իշխանությունը հաստատ չի տուժելու, ընդդիմությունը՝ եւս: Հերթական անգամ ժողովրդի մեջքն է կոտրվելու:

- Տիկին Խուդաբաշյան, դուք կողմ եք իշխանափոխությանը, բայց նաեւ այն կարծիքին եք, որ գործող ընդդիմությունն իր ռեալ շանսը կորցրել է դեռ 2003-ի փետրվարին: Այսինքն, դուք է՞լ էք հակված Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի վերադարձի տարբերակին:

- Նախ, ես խիստ արատավոր եմ համարում այն երեւույթը, որ առաջին նախագահին խփում են թե՛ աջից, թե՛ ձախից: Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը պատերազմ հաղթած մեր երկրի առաջին նախագահն է, մեր պետականության խորհրդանիշներից մեկը, եւ դա ուրանալու իրավունք որեւէ մեկը չունի: Ես ցավում եմ, որ խավարի եւ մթի տարիները բերեցին եւ կապեցին միայն առաջին նախագահի անվան հետ: Այո, այսօր, երբ մեծ է երկիրն արկածախնդրությամբ, անձնական ամբիցիաներով կործանման տանելու վտանգը, իսկապես կա այնպիսի հավասարակշիռ քաղաքական գործչի կարիքը, ինչպիսին Լեւոն Տեր-Պետրոսյանն է: Ես կարծում եմ, որ նա պարտավոր է խոսել ժողովրդի հետ. խոսել՝ առանց մտավախության, որ իրեն չեն հասկանա ու չեն ընդունի: Պետք չէ մոռանալ, որ եղել են դեպքեր, երբ ժամանակին ժողովուրդը քաղաքական գործչին սուլոցներով հեռացրել է, իսկ որոշ ժամանակ անց՝ ծնկաչոք դիմավորել:

Նաիրա Զոհրաբյան