Ապտակ. խինդի կես օր՝ իշխանության համար

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2004 թվականի ապրիլի 30-ի համարում

Այն, ինչ երեկ կատարվում էր հայաստանյան քաղաքական դաշտում, հիշեցնում էր Գոգոլի հայտնի «Ռեւիզորի» պատմությունը, երբ սխալ տեղեկության վրա մի ամբողջ «լժեգործընթացներ» են զարգանում: Իսկ այս դեպքում ոչ ճիշտ տեղեկությունը ԵԽԽՎ լիագումար նիստում Հայաստանի ներքաղաքական վիճակին վերաբերող այն բանաձեւն էր, որի ընդամենն աշխատանքային  տարբերակներից մեկն էր հասել հայաստանյան մամուլին: Այդ տարբերակն իրապես կարող էր կոալիցիային նկատելի ցնծություն պատճառել, ուստի ՀՀԿ, ՀՅԴ եւ ՕԵԿ ներկայացուցիչների հաղթանակած տրամադրությունը, որով նրանք երեկ ներկայացան խորհրդարանական ճեպազրույցներին, կարելի էր հասկանալ:

ԵԽԽՎ լրագումար նիստի ընդունած բանաձեւի այն տարբերակում, որը հասել էր հայաստանյան մամուլին, եւ որից խորապես երջանկացել էին իշխանության ներկայացուցիչները, ընդդիմության համար ոչ նպաստավոր մի շարք ձեւակերպումներ կային: Ու այդ «լժեբանաձեւն» էր պատճառը, որ Ստրասբուրգում մեր պատվիրակության ներկայացուցիչ Տիգրան Թորոսյանն արդեն իսկ հասցրել էր աչքալուսանք ուղարկել հայրենի իշխանություններին՝ ընդդիմության միջազգային փառահեղ տապալման համար: Իսկ այն, որ մեր պատվիրակության թե՛ ընդդիմադիր, թե՛ իշխանամետ ներկայացուցիչներն այդպես էլ չեն հասկացել, թե ԵԽԽՎ բանաձեւն ինչի մասին է, եւ իրականում ինչ փաստաթուղթ է քվեարկվել, դա, իհարկե, բոլորովին այլ թեմա է:

Ինչեւէ, երեկ խորհրդարանական ողջ ճեպազրույցներն ընթանում էին կոալիցիայի ներկայացուցիչների հաղթական անտեղյակության ֆոնին: Բանը հասավ այնտեղ, որ ՀՀԿ խմբակցության ղեկավար Գալուստ Սահակյանը ընդդիմությանը «դուխ» տալու համար հայտարարեց. «Ակնհայտ է, որ այսքանից հետո հայրենի ընդդիմությունը կանգնած է փոշիացման եզրին: Մենք պատրաստ ենք այդ փոշիացումը թույլ չտալ եւ ընդդիմությանը ձեռք մեկնել»,- հայտարարեց հանրապետական պատգամավորը: Իսկ որպեսզի ԵԽԽՎ լիագումար նիստի «լժեբանաձեւից» հետո ընդդիմությունը չմեռնի,  Գալուստ Սահակյանը պատրաստակամություն հայտնեց մեկ ամիս անընդմեջ գնալ եւ ելույթ ունենալ ընդդիմության մարող հանրահավաքներում:

Երեկ ԱԺ ճեպազրույցներում, բացարձակապես այլ փաստաթուղթն ընդունելով որպես կայացած փաստ, ընդդիմությանն իրենց ցավակցական խոսքն ուղղեցին նաեւ ՀՅԴ եւ ՕԵԿ ներկայացուցիչները: Իհարկե, ի տարբերություն Գալուստ Սահակյանի, վերջիններս ավելի նրբանկատ գտնվեցին եւ հայտարարեցին, որ ընդդիմությունը ԵԽԽՎ լիագումար նիստի ընդունած բանաձեւից հետո այլ ելք չունի, քան սուսուփուս գալ եւ իշխանությունների հետ երկխոսել: Սակայն, ամեն ինչ փոխվեց երեկ՝ օրվա երկրորդ կեսին, երբ պարզ դարձավ, որ այն, ինչն անասելի հրճվանք էր պատճառել հայրենի իշխանություններին, ընդամենը Վեհաժողովին ներկայացված նախագծերից մեկն է եղել, որը կազմվել է մեր իշխանությունների եւ մոնիտորինգի խմբի ջանքերով: Իսկ ԵԽԽՎ լիագումար նիստում քվեարկությամբ ընդունվել է Հայաստանի վերաբերյալ բացարձակապես այլ փաստաթուղթ, որը այլ կերպ, քան ապտակ Հայաստանի իշխանություններին՝ դժվար է որակելը:

Ուստի երեկ, արդեն իրական փաստաթղթի վերաբերյալ, փորձեցինք ստանալ «Արդարություն» դաշինքի ղեկավար Ստեփան Դեմիրճյանի մեկնաբանությունը: Ի դեպ, ՀԺԿ նախագահն ընդդիմադիր գործիչներից այն քչերից մեկն էր, որը խուճապի չէր մատնվել շրջանառության մեջ դրված տարբերակից, եւ  մինչ որոշ ընդդիմադիրներ ԵԽ-ին այլեւս հայտարարում էին հայ ազգի թշնամի, նա հրաժարվում էր որեւէ մեկնաբանությունից՝ ասելով, որ դա կանի միայն փաստաթղթի պաշտոնական տեքստը ստանալուց հետո: Իսկ այդ փաստաթղթի պաշտոնական տարբերակին ծանոթանալուց հետո Ստեփան Դեմիրճյանը հայտարարեց. «Վեհաժողովն արձանագրել է երկրում ստեղծված իրավիճակը, եւ կուզենայի նշել, որ ԵԽ-ի կոչը Հայաստանի իշխանություններին՝ համահունչ է մեր ներկայացրած պահանջներին:

Իսկ մենք իշխանություններից ընդամենը պահանջում ենք գործել սահմանադրության շրջանակներում, որովհետեւ ազատ տեղաշարժի իրավունքը երաշխավորված է սահմանադրությամբ, խաղաղ հանրահավաքները երաշխավորված են սահմանադրությամբ: Բացի այդ, Վեհաժողովն իշխանություններին կոչ է անում գործել սահմանադրության շրջանակներում, կոչ է անում պատասխանատվության ենթարկել բռնարարքներ իրականացրած անձանց: Փաստաթղթի ողջ տրամաբանությունը ցույց է տալիս, որ հանրապետությունում վստահության խորը ճգնաժամ է, եւ որեւէ խոսք չկա այն մասին, որ պետք չէ անցկացնել վստահության հանրաքվե: Հակառակը, ես կասեի՝ փաստաթղթի տրամաբանությունից բխում է, որ հենց Վստահության հանրաքվեն կարող է լինել հանգուցալուծումը»,- մեզ հետ զրույցում ասաց Ստեփան Դեմիրճյանը:

Ի դեպ, եթե իշխանության ներկայացուցիչները տեղյակ չեն եղել իրական փաստաթղթին, ապա նրանց հրճվանքը դեռ հնարավոր է հասկանալ, սակայն իրական փաստաթղթի դեպքում ՀԺԿ նախագահը դժվարանում է հասկանալ վերջիններիս հրճվանքը: «Հրճվանքի համար որեւէ հիմք չեմ տեսնում, չնայած իշխանությունները մինչ օրս որեւէ հետեւություն չեն արել, եւ գոնե հիմա ճիշտ կանեին այդ փաստաթղթից հետեւություններ անեին»,- ասում է ՀԺԿ նախագահը: Ինչ վերաբերում է կոալիցիայի ներկայացուցիչներին, ապա նրանք, ԱԺ ճեպազրույցներում ունեցած իրենց հաղթական ելույթներից հետո, օրվա ավարտին արդեն հրաժարվեցին որեւէ բան ասել՝ նշելով, որ իրենք բացատրություններ կպահանջեն դեռեւս Ստրասբուրգում գտնվող Տիգրան Թորոսյանից եւ Արմեն Ռուստամյանից: 

Նաիրա Զոհրաբյան