Իսկ շնչել կարելի՞ է. ընդդիմությունը չի ենթարկվի օրենքին

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2004 թվականի մայիսի 6-ի համարում

Չնայած ԵԽԽՎ թիվ 1374 արդեն հայտնի բանաձեւում արձանագրված է, որ Հայաստանի խորհրդարանում շրջանառության մեջ դրված «Ժողովներ, երթեր եւ ցույցեր անցկացնելու մասին օրինագիծը» Վենետիկի հանձնաժողովի փորձագետների կողմից գնահատվել է չափազանց սահմանափակող: Չնայած ԵԱՀԿ փորձագետ Ջերեմի Մակ Բրայդը, օրենքի նախագծի վերաբերյալ իր նկատառումներում նշել է, որ  օրենքի  նախագծից պարզ է դառնում, որ Հայաստանում ոչ այնքան բարենպաստ վերաբերմունք կա ցույցերի նկատմամբ, երեկ Ռոբերտ Քոչարյանը ստորագրել է «Ժողովներ, հանրահավաքներ, երթեր եւ ցույցեր անցկացնելու մասին» օրենքի նախագիծը: Այսպիսով, արդեն իսկ իրենց հաջորդ՝ ապրիլի 14-ի հանրահավաքն ընդդիմությունը պետք է անցկացնի այս օրենքի տառին համապատասխան: Իսկ ի՞նչ է  դա նշանակում:

Դա նշանակում է, որ հանրահավաք անցկացնելու համար այսուհետ զանգվածային միջոցառման կազմակերպիչները պետք է միջոցառման որոշված օրվանից ոչ ուշ, քան երեք օր առաջ միջոցառման մասին իրազեկեն լիազոր մարմնին: Եթե զանգվածային միջոցառումը տեղի է ունենալու Երեւանում, ապա գրավոր իրազեկումը պետք է ուղարկվի Երեւանի քաղաքապետին: Իհարկե, օրենքի նախագծի դեռ առաջին ընթերցման ժամանակ իշխանական կոալիցիայի ներկայացուցիչները որպես ժողովրդավարության հաղթանակ արձանագրեցին, որ այսուհետ զանգվածային միջոցառում անցկացնելու համար պետք չէ համապատասխան արտոնում ստանալ, այլ բավարար է միայն իրազեկումը, սակայն, մանրամասն ծանոթանալով իրազեկման մերժման դրույթին՝ հասկանալի է դառնում, որ լիազոր մարմինը բազմաթիվ մտացածին պատճառներով կարող է մերժել զանգվածային միջոցառման անցկացումը:

«Լիազոր մարմինը զանգվածային միջոցառումը կարող է արգելել, եթե տվյալ օրը, նշված ժամին, նշված վայրում անցկացվում է մեկ այլ զանգվածային միջոցառում: Եթե առկա են հավաստի տվյալներ, որ նշված օրը, նշված ժամին եւ նշված վայրում միջոցառման անցկացումը իրական վտանգ է սպառնում այլ անձանց կյանքին կամ առողջությանը: Եթե անցկացվող երթի պատճառով կկազմալուծվի տվյալ բնակավայրի կամ միջպետական ճանապարհների երթեւեկությունը: Եթե նշված վայրի անմիջական մոտակայքում նույն օրը եւ նույն ժամին տեղի է ունենալու կազմակերպչին ընդդիմադիր անձանց կողմից անցկացվող զանգվածային հրապարակային մեկ ուրիշ միջոցառում, եւ առկա են հավաստի տվյալներ՝ ընդդիմադիր ուժերի ընդհարման իրական վտանգի վերաբերյալ: Կամ՝ եթե զանգվածային միջոցառումը հետապնդում է օրենքով արգելված նպատակներ», - սա օրենքի այն կետն է, որը սահմանում է զանգվածային միջոցառման արգելման դրույթները:

Բնականաբար, որեւէ լիազոր մարմնի համար պրոբլեմ չի կարող լինել իրենց անհաճո զանգվածային միջոցառումը արգելելու համար՝ վերոնշյալ դրույթներից որեւէ մեկը կյանքի կոչել: Իհարկե, իրազեկման մերժումը կազմակերպիչը կարող է 24 ժամվա ընթացքում բողոքարկել դատարանում, սակայն չենք կարծում, որ որեւէ կազմակերպիչ նման թիթիզ քայլի դիմի՝ հրաշալի հասկանալով, թե իրականում ում կցորդն են հայաստանյան բոլոր ատյանների դատարանները: Բավականին ուշագրավ է նաեւ օրենքի այն դրույթը, որը սահմանում է, թե որտեղ չի կարելի անցկացնել զանգվածային միջոցառումներ:

Չի կարելի անցկացնել ՀՀ կառավարության սահմանած պետական, հատուկ կարեւորագույն նշանակության օբյեկտների տարածքներում  եւ այդ տարածքներից 150 մետրից պակաս հեռավորության վրա, չի կարելի անցկացնել մշակութային եւ մարզական համալիրների տարածքներում եւ այդ տարածքներից 150 մետրից պակաս  հեռավորության վրա՝ դրանցում այլ միջոցառումների անցկացման ժամանակ: Ինչպես արձանագրում են ԵԱՀԿ փորձագետները. «Ինչո՞ւ պետք է մշակութային, մարզական տարածքներում կամ դրանցից 150 մետրից պակաս  հեռավորության վրա անցկացվող միջոցառումներն ի սկզբանե վեր դասվեն հավաքների ազատության  սահմանադրական իրավունքից»:

Բացի դրանից, նույն ԵԱՀԿ-ի գնահատմամբ՝ վստահաբար կարելի է ասել, որ Երեւանի  կենտրոնում  երբեւէ հրապակային միջոցառում անցկացնել հնարավոր չի լինելու, քանզի Կենտրոնում են տեղակայված հատուկ եւ պետական նշանակության բազմաթիվ օբյեկտներ: Ինչ վերաբերում է կոնկրետ մշակութային օբյեկտներին եւ մասնավորապես՝ օպերայի թատրոնին հարող Ազատության հրապարակին, ուր ավանդաբար անցկացվում են հանրահավաքներ, ապա  իշխանություններին ոչ հաճո հանրահավաքն արգելելու համար, այլ արգելող դրույթներից բացի, կարող է գործել նաեւ ամենաանշառը՝ տվյալ օրը օպերային թատրոնում կազմակերպել մշակութային միջոցառում: Եւ քանի որ արդեն իսկ սկսվում է հյուրախաղերի սեզոնը, կարելի է արձանագրել, որ օպերայի թատրոնի բեմը գրեթե ոչ մի օր առանց մշակութային միջոցառման չի մնալու:

Ինչեւէ, օրենքում բազմաթիվ են դրույթները, որոնցով ցանկացած հանրահավաք, զանգվածային միջոցառում կարելի է դարձնել կա՛մ խիստ կառավարելի, կա՛մ պարզապես արգելել եւ դադարեցնել դրանց անցկացումը՝ բացառապես օրենքի սահմաններում: Սակայն ամենաուշագրավն այն է, որ երեկ «Արդարություն» դաշինքից մեզ փոխանցեցին, որ ընդդիմությունը չի պատրաստվում ենթարկվել այդ օրենքին: «Կա միջազգային կոնվենցիա, որը սահմանում է մարդու իրավունքները, որը բարձր է օրենքից: Ուստի, մենք չենք պատրաստվում ենթարկվել հակաժողովրդավարական այդ օրենքին, որի շուրջ լուրջ վերապահումներ ունեն միջազգային կառույցները»,- ասաց ՀԺԿ քարտուղար Գրիգոր Հարությունյանը: 

Նաիրա Զոհրաբյան