Տրագիկոմեդիա. իսկ դու ձանձրախոսե՞լ ես

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2004 թվականի մայիսի 7-ի համարում

Երեկ առավոտյան Չարենցավանից ահազանգ ստացվեց, որ Կոտայքի մարզի Ֆանտան եւ Արզական գյուղի բնակիչներ Ռուբիկ Մկրտչյանին, Սերժիկ Մնացականյանին, Սիրեկան Գեւորգյանին եւ Յուրա Գեւորգյանին բերման են ենթարկել Չարենցավանի ոստիկանություն, իսկ գյուղի բնակիչները շրջապատել են ոստիկանության շենքը՝ պահանջելով ազատ արձակել իրենց համագյուղացիներին։ Վերջիններիս մեղքը, ի դեպ, եղել է այն, որ նրանք մասնակցել են մայիսի 4-ի ընդդիմության կազմակերպած հանրահավաքին։ Իհարկե, գյուղացիները ոստիկանություն բերման էին ենթարկվել ոչ թե հանրահավաքին մասնակցելու, այլ ոստիկանության աշխատակիցներին, իբր, զազրախոսելու համար։ Երբ մենք հասանք Չարենցավան, գյուղացիներին արդեն դատում էր Չարենցավանի առաջին ատյանի դատարանը՝ դատավոր Արիստակես Սիսակյանի նախագահությամբ։

Այն, ինչ երեկ կատարվում էր դատարանում՝ միանշանակ տեղավորվում էր տրագիկոմեդիայի ժանրի մեջ։ Նախ, դատավոր Սիսակյանը, դատական նիստը հայտարարելով բացված, տեղեկացրեց, որ ինքը կատարում է իր աշխատանքը: «Սա իմ աշխատանքն է։ Կակռազ ուզում եմ շեշտել, որ ես աշխատում եմ։ Եկեք տեսնենք, թե ինչ է տեղի ունեցել։ Ես նույնիսկ տեղյակ չեմ, թե ինչ է տեղի ունեցել»,- հայտարարեց դատավոր Սիսակյանը։ Այնուհետեւ տեղից վեր թռավ ու զգուշացնելով, որ մեկ րոպեից կգա՝ գնաց։ Ուղիղ մեկ րոպեից Սիսակյանը վերադարձավ՝ արդեն դատավորական թիկնոցը հագին եւ շարունակեց դատական նիստը։ Իսկ ի՞նչ էին արել Կոտայքի մարզի չորս գյուղացիները։

Մայիսի 4-ի հանրահավաքից հետո՝ մայիսի 5-ի առավոտյան  Չարենցավանի ոստիկանության աշխատակիցները մտել են Ֆանտան եւ Արզական գյուղերի նշյալ բնակիչների տներն ու ասել, որ իրենց հետ պետք է գան ոստիկանության բաժին՝ բացատրություն տալու։ Այնուհետեւ, երբ մարդիկ կամավոր եկել են ոստիկանության բաժին, այնտեղ բոլոր չորսին էլ, տարբեր սպառնալիքներով,  պարտադրել են գրել, որ իրենք զազրախոսել են ոստիկանության աշխատակիցներին։ Ռուբիկ Մկրտչյանը, Սիրեկան Գեւորգյանը, Յուրա Գեւորգյանը  սպառնալիքների տակ ստորագրել են  իրենց թելադրված բացատրության տակ, իսկ Սերժիկ Մնացականյանը, որը մասնագիտությամբ իրավաբան է, հրաժարվել է ստորագրել իրեն թելադրված կեղծ բացատրության տակ։ 

Ի դեպ, ոստիկանության բաժնում  կազմված չորս զեկուցագրերն էլ ավարտվում էին հետեւյալ անգրագետ ձեւակերպմամբ. «Այնուհետեւ, նրանք սկսել են զազրախոսել ոստիկանության աշխատակիցների հետ»։ ՀՀ ոստիկանապետի հատուկ ուշադրությունն ենք հրավիրում նաեւ այն հանգամանքի վրա, որ իր համակարգի աշխատակիցները համառորեն չեն տարբերում «արտոնված» եւ «արտոնագրված» բառերը, քանզի բոլոր չորս զեկուցագրերում էլ  գրված էր. «Նրանք մասնակցել են չարտոնագրված հանահավաքին»։ Ինչեւէ, երբ դատվող գյուղացիները փորձեցին դատավորին բացատրել, որ իրենք ոչ մեկին չեն «ձանձրախոսել», իսկ դատական նիստին ներկա նրանց համագյուղացիները տեղից ասում էին, որ այդ մարդիկ,  առանց որեւէ մեկին վիրավորելու, իրենց կամքով են եկել բաժին, դատավոր Սիսակյանը բորբոքվեց. «Եթե դուք հավաքվել եք այստեղ՝ իմ անձի հանդեպ  անհարգալից վերաբերմունք դրսեւորելու, ապա դուք չարաչար սխալվում եք։

Թամաշայի եք եկել, լուռ թամաշա արեք»,- սաստեց դատավորն ու, դիմելով նիստը լուսաբանող լրագրողներիս, ասաց. «Աղջկերք, ինձ հետ համամիտ չե՞ք»։ Այդուհանդերձ,  դահլիճը կարգի հրավիրելու  Սիսակյանի կոչերը սրանով չավարտվեցին։ Երբ դահլիճից մեկը փորձեց դիմել նրան «քաղաքացի դատավոր» դիմելաձեւով, Սիսակյանը նորից ջղայնացավ. «ՀՀ քրեական նոր օրենսգրքով ես այլեւս հարգելի դատարանն եմ»,-ասաց նա։ «Բա դու դատարա՞ն ես»,- տարակուսեց գյուղացին։ Ինչեւէ, դատական նիստը շարունակվեց Սիսակյանի պարբերական լիկբեզի պայմաններում։ Երբ նա, դիմելով դատվող Յուրա Գեւորգյանին, հարցրեց, թե վերջինս իսկապե՞ս չի զազրախոսել ոստիկանության աշխատակցին, դատվողն այդպես էլ չհասկանալով «զազրախոսել» բառի իմաստը,  անկեղծորեն հարցրեց՝ ո՞վ, ե՞ս։ «Ես շաշ չեմ, քեզ եմ նայում»,- դիտողություն արեց Սիսակյանը։

Դատվողները պնդեցին, որ իրենք ոչ մեկին չեն զազրախոսել, այլ ընդամենը մասնակցել են հանրահավաքի։ Բայց դատարանը որոշեց, որ նրանք, միեւնույն է, զազրախոսել են ոստիկանության աշխատակիցներին, եւ վերջիններս ենթարկվեցին 1000-ական դրամ վարչական տուգանքի։ Իսկ արդեն դատական նիստից հետո, Չարենցավանի առաջին ատյանի դատարանի դատավոր Սիսակյանն անկեղծացավ լրագրողների առաջ եւ ասաց. «Վայ, ընենց կուզենայի ուրիշ գործերի քննության ժամանակ գայիք ու տեսնեիք, թե ըստեղ ով է տառապում։ Ընդհանրապես, ես կարողանում եմ աուդիտորիան վարել, անգրագետ չեմ, անկապ չեմ խոսում, իմ պրոցեսները, աղջկերք ջան, վերածվում են իրավական դասերի։ Դե, ես էլ մտածում եմ, ռազ որ մարդիկ եղել են՝ թող լսեն»: Ահա այսքան  անկեղծացավ դատավոր Սիսակյանը։ Ու երբ լրագրողներն արդեն  պատրաստվում էին վերադառնալ Երեւան, Սիսակյանը մի քիչ էլ անկեղծացավ ու խոստովանեց, որ ինքն ավարտել է կոնսերվատորիայի վոկալի բաժինն ու մեզ համար կարող է երգել։ Բարեբախտաբար՝ չերգեց։

Նաիրա Զոհրաբյան