Կինոփառատոն. Փարաջանովը Կաննում

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2004 թվականի մայիսի 13-ի համարում

Անվտանգության խստագույն պայմաններում նախօրեին բացվեց Կաննի 57-րդ միջազգային կինոփառատոնը: Ֆրանսիացի մի խումբ կինոգործիչներ մտադրվել էին տապալել փառատոնի բացումը եւ այդկերպ իրենց դժգոհությունն արտահայտել գործազրկության նպաստները կրճատելու` Ֆրանսիայի կառավարության ծրագրի նկատմամբ: Գործադուլ հայտարարած կինոգործիչները փորձել էին փակել մրցութային ֆիլմերը Կանն տեղափոխող ավտոմեքենաների ճանապարհը, սակայն կառավարության միջամտությամբ կոնֆլիկտը հարթվել է, ու «Արմավենու ոսկե ճյուղի» համար պայքարն այսպիսով սկսված է: Այս տարի Կաննում ցուցադրվելու է աշխարհահռչակ Սերգեյ Փարաջանովի քրոջ որդու՝ Գարիկ (Գեորգի) Փարաջանովի «Ես մահացել եմ մանուկ հասակում» ֆիլմը:

Այս ֆիլմը, որը Սերգեյ Փարաջանովի մասին է, առաջին անգամ ցուցադրվել է Մոսկվայի Կինոյի տանը՝ մարտի 21-ին: Ըստ Փարաջանովի տուն-թանգարանի տնօրեն Զավեն Սարգսյանի՝ դա շատ հաջող, բայց ծանր ֆիլմ է եւ հիմնականում ստեղծվել է Սերգեյ Փարաջանովի բանտից գրած նամակների, նրա ինքնախոստովանանքների հիման վրա: Ֆիլմում օգտագործվել են նաեւ Սերգեյ Փարաջանովի մասին նկարված տարբեր ֆիլմերից կադրեր: Ի դեպ, «Ես մահացել եմ մանուկ հասակում» ֆիլմի որոշ կադրեր նկարահանվել են նաեւ Սերգեյ Փարաջանովի Երեւանում գտնվող տուն-թանգարանում: Սույն ֆիլմը, որն, ըստ Զավեն Սարգսյանի, Մոսկվայում շատ լավ է ընդունվել, հունիսին կցուցադրվի նաեւ Մոսկվայի միջազգային կինոփառատոնի ժամանակ:

Գարի Փարաջանովի ֆիլմը, սակայն, Կաննում չի կարող հավակնել «Արմավենու ոսկե ճյուղի», քանի որ չի ընդգրկվել մրցութային ծրագրում: Բայց հասկանալի է, որ անգամ սովորական ցուցադրությունը Կաննի նման հեղինակավոր կինոփառատոնում շատ մեծ հաջողություն է ֆիլմի համար, եւ չի բացառվում, որ բազմաթիվ գնորդներ ձեռք բերի: «Փարաջանովի ֆիլմը կցուցադրվի նաեւ «Ոսկե ծիրան» համահայկական մշակութային փառատոնի ժամանակ, եւ եթե հայկական որեւէ հեռուստաընկերություն գնի այդ ֆիլմը՝ այն տեսնելու հնարավորություն կունենան նաեւ Հայաստանում»,- երեկ մեզ հետ ունեցած զրույցի ժամանակ ասում էր Փարաջանովի տուն-թանգարանի տնօրենը: Իսկ ընդհանրապես, Կաննի 57-րդ կինոփառատոնում այս տարի 1000-ով ավելի հայտ է ստացվել, քան նախորդ տարի:

Կինոփառատոնի տնօրեն Թերրի Ֆրեմոն դա բացատրել է նրանով, որ թվային տեխնիկայի զարգացման արդյունքում ֆիլմ նկարելը դարձել է շատ ավելի հեշտ: Փառատոնին ներկայացված ֆիլմերից, սակայն, մրցութային ծրագրում ցուցադրվելու համար ընտրվել են միայն 18-ը: «Արմավենու ոսկե ճյուղի» համար այս տարի պայքարելու են հոլիվուդյան ռեժիսորներ Քոեն եղբայրների բրիտանական դասական «Լեդիին սպանողները» կատակերգության նոր տարբերակը, 2 մուլտիպլիկացիոն ֆիլմեր («Շրեկ-2»-ը եւ ճապոնացի ռեժիսոր Օշի Մամորի «Անմեղություն»-ը), Բուշի արտաքին քաղաքականության կրքոտ ընդդիմադիր եւ օսկարակիր Մայքլ Մուրի ֆիլմը` «Ֆարենգեյթ 9-11»-ը եւ 2 կենսագրական ֆիլմեր՝ բրազիլացի Վալտեր Սալեսի «Մոտոցիկլիստի օրագիրը», որ պատմում է Էռնեստո Չե Գեվարայի մասին եւ դարձյալ բրազիլացի Սթիվեն Հոփքինսի «Փիթեր Սելերեսի կյանքն ու մահը» ֆիլմը:

Հիմնական ծրագրում ցուցադրվելու է նաեւ բոսնիացի Էմիր Կուստուրիցայի «Կյանքը հրաշք է», ֆրանսիացի Օլիվյե Ասայասի «Մաքուր» եւ հոնգկոնգցի ռեժիսոր Վոնգ Կարվայի «2046» ֆիլմերը:  Իսկ Կաննի ոչ մրցութային ծրագիրը կբացվի Պեդրո Ալմադովարի «Վատ դաստիարակություն» ֆիլմով: Աշխարհահռչակ Քվենթին Տարանտինոն, որը գլխավոր ժյուրիի նախագահն է, որոշել է Կաննում ցույց տալ նաեւ իր «Սպանել Բիլլին-2» հայտնի ֆիլմը: Իսկ եվրոպական դասական կինոն Կաննում այս տարի ներկայացվելու է Ժան-Լյուկ Գոդարի «Մեր երաժշտությունը» եւ, ինչպես նշեցինք, Փարաջանովի «Ես մահացել եմ մանուկ հասակում» ֆիլմերով: Ռուսական եւ ետխորհրդային կինոմատոգրաֆիան Կաննում ներկայացվելու է 1 ֆիլմով: Խոսքը ղազախ ռեժիսոր Գուլշադ Օմարովայի CTB ստուդիայում նկարահանված ռուս-ղազախական «Շիզա» ֆիլմի մասին է, որ Կաննում ցուցադրվելու է «Յուրահատուկ հայացք» ծրագրում: 

Ի դեպ, կարճամետրաժ ֆիլմերի ժյուրին Կաննում ղեկավարելու է հայտնի ռեժիսոր Նիկիտա Միխալկովը: Այս տարի Կաննում սպասում են օսկարակիր Շարլիզ Թերոնին ու Շոն Փենին, Պենելոպե Քրուզին, Քեմերոն Դիասին, Ումա Թուրմանին, Թոմ Հենքսին, Բրեդ Փիթին եւ այլոց: «Կինոն ընդդեմ ՁԻԱՀ-ի» ավանդական պարահանդեսը տեղի կունենա Էլիզաբեթ Թեյլորի ղեկավարությամբ: Միլոշ Ֆորմանն իր «Մազերը» ֆիլմը կցուցադրի հենց ծովափին, իսկ կինոփառատոնի ողջ ընթացքում ամեն գիշեր վիրտուոզների կատարմամբ Կաննի լողափին հայտնի ֆիլմերից երաժշտություն կհնչի: Փառատոնը կփակվի մայիսի 25-ին:

Լուսինե Բարսեղյան