Կենացները քաղցրանում են. ինտրիգներ իշխանության վերնախավում

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2004 թվականի մայիսի 13-ի համարում

Միջգերատեսչական, ներգերատեսչական ինտրիգները մեր կյանքի անբաժան մասն են դարձել: Օրերս ծագած հերթական կոնֆլիկտը «Օրինաց երկրի» եւ արդարադատության նախարարության միջեւ, անշուշտ, պետք է դիտարկել այդ կոնտեքստում: Այս կոնֆլիկտին մոտ կանգնած անձինք զարմացած են, որ Ռոբերտ Քոչարյանի մերձավորներից ամենավստահելիի՝ Դավիթ Հարությունյանի նկատմամբ նման հարձակում ձեռնարկվեց: Մի մասը կարծում է, որ սա արդարադատության նախարարի հանդեպ նախագահի դժգոհության քողարկված արտահայտությունն է: Մյուսները վստահ են, որ այս կոնֆլիկտի գաղափարն Արթուր Բաղդասարյանինն է, որն սկսել է «ինքնուրույն խաղալ»: Եթե այդպես է, ապա ԱԺ վերահսկիչ պալատի նյութերը գլխավոր դատախազությանը հանձնելը ԱՆ-ի եւ նրա ԾԻԳ-ի համար հետեւանքներ չեն ունենա:

Չնայած ոմանք չեն բացառում, որ ՀՀ գլխավոր դատախազությունը եւ ԱԺ նախագահը այս հարցում ինչ-որ պայմանավորվածություններ են ձեռք բերել: Դատախազություն-արդարադատության նախարարություն հարաբերություններն անամպ չեն, եւ այստեղ դեմ չեն լինի արդարադատության նախարարին նեղելու հնարավորություն ստանալուն: Մանավանդ՝ Աղվան Հովսեփյանի նշանակումից հետո այս երկու գերատեսչությունների շահերը շարունակ բախվում են, եւ դատական համակարգում լիդերության համար պայքարը օր օրի թեժանում է: Վերջին հանգամանքն իրենց մաշկի վրա զգում են հատկապես դատավորները, որոնք առաջիկայում լուրջ բախում են կանխատեսում դատախազության եւ արդարադատության նախարարության, ավելի ճիշտ՝ Դավիթ Հարությունյանի եւ Աղվան Հովսեփյանի միջեւ:

Հակասությունները ծնվեցին այն պահից, երբ Աղվան Հովսեփյանին գլխավոր դատախազ նշանակելով՝ Ռոբերտ Քոչարյանը հայտարարեց, որ դատախազությունը լիովին չի օգտվում իր լիազորություններից, եւ նրա դերը մեր կյանքում ավելի մեծ պետք է լինի: Այդ պահից սկսած գլխավոր դատախազը եւ դատախազական մարմինները դարձան նախաձեռնության տերը, եւ դատախազությունը սկզբունքային հարցերը դատարանների հետ վերջերս սկսել է լուծել ուղղակի՝ արդարադատության նախարարի գործոնը շրջանցելով: Սա, բնականաբար, չէր կարող դուր գալ դատարանների դե ֆակտո ղեկավար Դավիթ Հարությունյանին: Դատախազության դերի ընդլայնման առաջին արտահայտությունը եղավ այն, որ քրգործեր հարուցվեցին ընդդիմության նկատմամբ:

Ընդ որում, չխորշեցին անգամ ազատամարտի վետերաններին եւ պաշտպանության նախկին նախարարին ձերբակալելուց, քաղաքական հակառակորդների դեմ բացահայտ քաղաքական հետապնդում սկսեցին՝ քրգործ հարուցելով «Արդարություն դաշինքի եւ նրան հարողների նկատմամբ»: Գործի շրջանակներում կալանավորվեցին հիմնականում «Հանրապետություն» կուսակցության ներկայացուցիչները, քննիչները խուզարկություններ կատարեցին ընդդիմադիր՝ արդարադատության նախարարությունում գրանցված կուսակցությունների գրասենյակներում: Մարդկանց կալանավորելու, խուզարկությունների որոշումները կայացվել են դատարաններում: Դատախազությունը, սակայն, այս ընթացքում Դավիթ Հարությունյանի օգնությանը չի դիմել եւ գործել է ինքնուրույն, ինչը ԱՆ-ում գնահատում են որպես իրենց մեկուսացնելու փորձ:

Հենց սա էր, թերեւս, պատճառը, որ արդարադատության նախարարը սառն արտահայտվեց ՀՀ գլխավոր դատախազությունում Կոռուպցիայի դեմ պայքարի բաժնի ստեղծման մասին՝ հասկանալով, որ դատախազության դերի ընդլայնումը էապես նվազեցնելու է արդարադատության նախարարության լեգիտիմ եւ ստվերային նշանակությունը: ԱՆ-ի եւ գլխավոր դատախազության հակասությունների արտահայտություն է նաեւ Սուրեն Աբրահամյանի եղբոր՝ Էդիկ Աբրահամյանի գործի ճակատագիրը: Առաջին ատյանի դատարանում մեղադրողը միջնորդեց, Է. Աբրահամյանին պայմանական ազատազրկման դատապարտելով, նրան ազատ արձակել դատարանի դահլիճից, եւ գործից մաս անջատելով՝ այն ուղարկել լրացուցիչ նախաքննության: Դատարանը պայմանականի փոխարեն բավարարվեց նստածով եւ մերժեց լրացուցիչ քննության ուղարկելու պահանջը:

Օրերս հայտնի է դարձել, որ դատախազությունը վերաքննիչ բողոք է տարել՝ խնդրելով բեկանել Աբրահամյանի դատավճիռը եւ գործի մասն ուղարկել լրացուցիչ քննության: Ակնհայտ է, որ դատախազությունն ուզում է Սուրեն Աբրահամյանին կախման մեջ, ուստի եւ վերահսկելի պահել՝ թույլ չտալով, որ վերջինս առանձնապես ակտիվանա (ցանկացած պահի քննվող գործով կարող են եղբորը նորից կալանավորել): Նման բողոք տանելու հանգամանքը նշանակում է նաեւ, որ արդարադատության նախարարությունն ու դատախազությունը որոշ հարցերում չեն կարողանում համաձայնության գալ, իսկ որ Էդիկ Աբրահամյանի ազատ արձակումը քաղաքական որոշման արդյունք էր, եւ դատարանը նման որոշում կայացրել էր Դավիթ Հարությունյանի համաձայնությամբ՝ կասկածից վեր է:

Հ.Գ.Դատախազական համակարգում կադրային փոփոխությունների իրականացումից հետո լարվածության մի օջախ էլ ձեւավորվել է զինդատախազությունում: Զինդատախազի նորանշանակ տեղակալ Հեկտոր Սարդարյանը, անմիջականորեն ենթարկվելով գլխավոր դատախազին եւ շրջանցելով Գագիկ Ջհանգիրյանին, փորձում է միանձնյա ղեկավարել այդ կառույցը, ինչը զինդատախազությունում դժգոհություն է առաջացրել: Ու քանի որ խոսքը միջգերատեսչական ինտրիգների եւ կոնֆլիկտների մասին է, նշենք, որ մի կոնֆլիկտ էլ ծագել է արդարադատության ու առեւտրի եւ տնտեսական զարգացման նախարարությունների միջեւ: Սրա պատճառը վերջերս հայկական շուկայում վաճառվող սուրճի որակի հետ կապված աղմուկն էր, որի նախաձեռնողը ՀՀ արդարադատության նախարար Դավիթ Հարությունյանի մամլո քարտուղար Արա Սաղաթելյանը դարձավ: Սա ամենեւին էլ դուր չի եկել առեւտրի եւ տնտեսական զարգացման նախարարությանը. սրա կազմում է գործում որակի տեսչությունը, որը եւ պետք է վերահսկի շուկայում վաճառվող ապրանքների որակը: Մենք շարունակում ենք հետեւել ներիշխանական ինտրիգների զարգացմանը:           

Արմինե Օհանյան