Հաշմանդամություն ունեցող քաղաքացիներին պրոթեզի կոշիկ չի տրամադրվում. դատական քաշքշուկ է

Արցախյան պատերազմի մասնակից, 2-րդ խմբի հաշմանդամություն ունեցող 48-ամյա Հայկ Հովակիմյանն ահազանգում է, որ արդեն տեւական ժամանակ է` չի կարողանում ստանալ իրեն հասանելիք կոշիկը: Նրա աջ ոտքը պրոթեզավորված է, եւ պետությունը պարտավորություն է ստանձնել տարեկան տրամադրել երկու զույգ կոշիկ:

«Սատար» հասարակական կազմակերպությունում, որն էլ պետք է մատակարարի շահառուներին, Հայկ Հովակիմյանին բացատրել են, որ դա անել չեն կարող, որովհետեւ  դատական գործընթացի մեջ են: Նույնատիպ պատասխան նա ստացել է ՀՀ աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարարությունից:

«Ապրիլի սկզբին գնացի «Սատար» կազմակերպություն, ինձ պատասխանեցին, որ դեռ պայմանագիր չեն կապել, ֆինանսավորում չունեն: Հետո գնացի մայիսի սկզբին: Էլի նույն պատասխանը, բայց այս անգամ ասացին, որ դատական խնդիր կա, դրա համար դեռ պայմանագիր չունեն: Զանգահարեցի սոցնախարարություն, ասացին, որ դատական գործերի մեջ են, իրենց հարցերը չեն կարգավորել, պայմանագիր չեն կապել: Ասում եմ` բայց հաշմանդամները ինչքա՞ն պիտի սպասեն: Եթե պետությունը հատկացնում է, բարի լինեն տրամադրել մեզ հասանելիքը»,- մեր զրույցում իր դժգոհությունը հայտնեց Հայկ Հովակիմյանը:

Նա նշեց, որ առանց այդ էլ պետության տրամադրած կոշիկները չեն բավականացնում ամբողջ տարին, որովհետեւ առողջ ձախ ոտքինը շուտ է մաշվում, եւ ինքը շատ անգամներ է ստիպված լինում գնել դրանք:

Ամսական նա ստանում է 36 հազար դրամ կենսաթոշակ եւ 48 հազար դրամ՝ որպես փոխհատուցում: Ընդհանուր առմամբ՝ 84 հազար: Տարեկան մի քանի անգամ հինգ հազարական դրամ է ծախսում կոշիկ գնելու համար: «Բայց ես ինչքա՞ն կարող եմ: Չէ՞ որ ես ընտանիքի հայր եմ: Իրենց տված փողն ինչ է, որ ես ամիսը 5 հազար դրամ էլ ինձ վրա ծախսեմ»,- ասաց քաղաքացին:

Հայկ Հովակիմյանը 26 տարեկան է եղել, երբ 1994 թվականին Մարտունիում վիրավորվել է: Մարմնական տարբեր վնասվածքներ է ստացել: Բայց ամենալուրջ խնդիրը կապված է եղել ոտքի հետ, որը բժիշկները ստիպված են եղել հեռացնել:

ՀՀ աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարարության աշխատակազմի գնումների համակարգման եւ տնտեսական հարցերի բաժնի պետ Կարեն Բաբախանյանը հաստատեց, որ պրոթեզի կոշիկի մասով շատ մեծ պահանջարկ կա, ինչը այսօր նախարարությունը չի կարողանում բավարարել:

Խոսելով առաջացած խնդրի մասին` նա տեղեկացրեց, որ համապատասխան մրցույթ է հայտարարվել, եւ «Սատար» կազմակերպությունը ճանաչվել է հաղթող դեռեւս 2016 թվականի դեկտեմբերին: Բայց դեռ չէին հասցրել կազմակերպության հետ պայմանգիր կնքել, որպեսզի նա սկսի շահառուներին ծառայություններ մատուցել, մրցույթին մասնակցած կազմակերպություններից մեկը`«Պրոթեզաօրթոպեդիկ» ՍՊԸ-ն, բողոքարկել է գնման ընթացակարգի արդյունքները:  

«Բողոքի էությունն այն էր, որ «Սատարը» հասարակական կազմակերպություն է, իսկ հասարակական կազմակեպությունները գնման գործընթացներին մասնակցելու իրավունք չունեն: Բողոքարկման խորհուրդը մերժեց այդ բողոքը, որոշեց, որ իրավունք ուներ, բայց մինչեւ պայմանագիրը կնքվեր «Սատարի» հետ, մեկ անգամ եւս «Պրոթեզաօրթոպեդիկ» ՍՊԸ-ն նույն բողոքը ներկայացրեց գնումների բողոքարկման խորհուրդ, ու այս անգամ այն բավարարվեց: Դրանից հետո «Սատարը» համարվում էր գնումներին մասնակցելու իրավունք չունեցող կազմակերպություն, այսինքն` իր հետ չէր կարող պայմանագիր կնքվել»,- ասաց Կարեն Բաբախանյանը:

Իսկ արդեն դրանից հետո «Սատարը» դիմել է դատարան` բողոքարկելու նշված խորհրդի երկրորդ որոշումը: Դատարանն էլ չեղարկել է այն: Ասել է թե` գտել է, որ «Սատար» կազմակերպությունն իրավունք է ունեցել մասնակցել գնման ընթացակարգին:

«Դատարանի որոշումը կայացվել է մայիսի 6-ին, այսինքն` պայմանագիրը պետք է կնքվի «Սատարի» հետ: Բայց մինչեւ դատարանի որոշումը մտնի օրինական ուժի մեջ, պետք է 30 օր անցնի: Այսինքն` պայմանագիր կարող է կնքվել միայն հունիսի 6-ին, իսկ պայմանագրի բացակայության պայմաններում «Սատարը» չի կարողանում ծառայություններ մատուցել»,- շարունակեց նախարարության պաշտոնյան:

Բայց մինչ այս քաշքշուկը կստանա իր հանգուցալուծումը, տուժում են հաշմանդամություն ունեցող ու հետեւաբար խոցելի քաղաքացիները: Մանավանդ, որ երաշխիք չկա, որ հունիսի 6-ին արդեն պայմանագիր կնքելու հնարավորություն կլինի, որովհետեւ «Պրոթեզաօրթոպեդիկ» ՍՊԸ-ն ընդհանուր իրավասության դատարանի վճիռը կարող է բողոքարկել վերաքննիչ դատարան:

Կարեն Բաբախանյանը տեղեկացրեց, որ դա հաշվի առնելով` նախապատրաստվել է կառավարության որոշման նախագիծ, որով հնարավոր կլինի կազմակերպել հրատապ գնում: «Ուզում ենք հրատապության հիմքով արագ գնում կարզմակերպել, որպեսզի մինչեւ դատական գործերը ավարտվեն, մենք կարողանանք գոնե ինչ-որ քանակով ապահովել մեր շահառուներին: Առաջիկա օրերին այդ հարցը լուծված կլինի»,- եզրափակեց նա:

Նկատենք, որ «Պրոթեզաօրթոպեդիկ» ՍՊԸ -ի եւ «Սատար» կազմակերպության հակամարտությունը բավական երկար պատմություն ունի: «Սատարի» հիմնադիրներն, ի դեպ, նույնպես հաշմանդամություն ունեցող անձինք են: Ժամանակին պրոթեզաօրթոպեդիկ եւ վերականգնողական պարագաներն ամբողջությամբ մատակարարում էր «Պրոթեզաօրթոպեդիկ» ՍՊԸ-ն: Հետո, սակայն, մրցույթում սկսեց հաղթել «Սատարը»` ձեռք բերելով շահառուներին որոշ պարագաներով ապահովելու իրավունք: Մրցակից ընկերության ղեկավարը ժամանակին այս տարանջատման հետ կապված անհամաձայնություն էր հայտնում եւ այլաբանորեն ընդգծում, թե աբսուրդ է, երբ ավտոմեքենայի թափքը մի կազմակերպություն է սարքում, անիվները` մեկ ուրիշ: Տվյա դեպքում իրենք հոգում են օրինակ պրոթեզ պատրաստելու խնդիրը, «Սատարը»` կոշիկներ: