Ուղղիչ աշխատանքային խումբ. պատգամավորներին դաստիարակելու են

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2004 թվականի հունիսի 8-ի համարում

Դեռեւս նախորդ նստաշրջանում, երբ ԱԺ գրեթե բոլոր նիստերը, հատկապես հայտարարություններին հատկացված րոպեները հիմնականում նվիրվում էին փոխադարձ հայհոյանքներին եւ վիրավորանքներին, որոշ պատգամավորներ պարբերաբար առաջարկում էին ԱԺ-ում էթիկայի հանձնաժողով ստեղծել: ԱԺ նախորդ նստաշրջանն իսկապես հարուստ էր հակաէթիկական դրսեւորումներով՝ սկսած Հմայակ Հովհաննիսյանի շարիկովյան թեմաներից, վերջացրած՝ ՕԵԿ-ի պատասխան հայհոյանքներով, որի «սպանիչ» ակորդը ՕԵԿ-ական Հեղինե Բիշարյանի պաշտոնական հայտարարությունն էր առ այն, որ Հ.Հովհաննիսյանը ոչինչ չի հասկանում ո՛չ կույսից, ո՛չ էլ կնոջից:

Բացի հայտնի այս հակամարտությունից, ե՛ւ անցած, ե՛ւ այս նստաշրջանում պատգամավորներն աշխատանքային նիստերի ընթացքում իրար որակեցին «լափառոշ», «հիմար», «սակավամիտ», «կուրտիզանուհի», «քաղաքական անմեղսունակ», «պադոշ», «տգետ», «կազյոլ», «եզ», «անասուն» եւ «ցուլ» արտահայտություններով: Հիշեցնենք, որ սույն որակումները հնչել են հատկապես ԱԺ հայտարարությունների ժամին՝ խորհրդարանական ողջ հակագեղագիտական դրսեւորումներին մասնակից դարձնելով ողջ հանրությանը: Ուստիեւ, ինչպես երեկ մեզ տեղեկացրեց «Ժողպատգամավոր» խմբի ներկայացուցիչ Մկրտիչ Մինասյանը, խորհրդարանում  ստեղծվել է էթիկայի հարցերով զբաղվող աշխատանքային խումբ, որի հիման վրա էլ՝ աշնանային նստաշրջանում կստեղծվի էթիկայի հարցերով ԱԺ ժամանակավոր հանձնաժողով:

Աշխատանքային խումբն արդեն իսկ գումարել է երկու նիստ՝ քաղաքակիրթ երկրների  պառլամենտներում գործող նմանատիպ հանձնաժողովների աշխատանքներին ծանոթանալու նպատակով: «Մենք առայժմ ուսումնասիրում ենք այլ երկրների փորձը՝ աշխատելով գտնել այն չափորոշիչները, որոնց խախտումը կարելի է որակել որպես էթիկայի խախտում: Նաեւ՝ ուսումնասիրում ենք, թե այլ երկրների խորհրդարաններում ինչ կարգի տույժերի են ենթարկվում այն պատգամավորները, որոնք խորհրդարանում խախտում են էթիկայի նորմերը: Ակնհայտ է, որ մեր խորհրդարանում էթիկայի նորմերը խախտվել են բազմիցս: Ուստի, ըստ իս, այդ օրինախախտներն այսուհետ պետք է ենթարկվեն հասարակական պարսավանքի, եւ ԱԺ ամբիոնից, ի լուր ողջ ժողովրդի, պետք է հայտարարվի այդ մասին:

Հասկանալի է, որ էթիկայի հանձնաժողովը չի կարող էթիկայի նորմերը խախտած պատգամավորին մանդատից զրկել կամ իրավական այլ լուծումներ առաջարկել, սակայն բարոյական պարսավանքը եւս բավականին ազդեցիկ միջոց է»,- երեկ ասաց Մ. Մինասյանը: Ըստ նրա՝ եթե խորհրդարանն ընդունելի համարի հասարակական պարսավանքի, կամ, այլ կերպ ասած, ԱԺ ընկերական դատարանի ինստիտուտը, ԱԺ կանոնակարգի օրենքում եւս պետք է կատարվի համապատասխան փոփոխություն: Սույն աշխատանքային խմբում ընդգրկված են Վահան Հովհաննիսյանը (ՀՅԴ), Ռաֆիկ Գրիգորյանը (ՀՀԿ), Մհեր Շահգելդյանը (ՕԵԿ): Խորհրդարանական ընդդիմությունն ու ՄԱԿ-ը հրաժարվում են մասնակցել այս խմբի աշխատանքներին:

«Մենք այս խորհրդարանի աշխատանքներին չենք մասնակցում. իրենք իրար հայհոյում են, թող իրար մեջ էլ իրենց հարցերը լուծեն»,-ասում է «Արդարություն» դաշինքի ներկայացուցիչ Շավարշ Քոչարյանը: Ըստ ՄԱԿ խմբակցության նախագահ Գուրգեն Արսենյանի՝  իրենց խմբում բոլորը դաստիարակված են, իսկ ուրիշներին դաստիարակելու արտահաստիքային առաքելություն իրենց վրա վերցնել չեն ուզում. հատկապես որ՝ ՄԱԿ-ի նախընտրական ծրագրում իրենք այլ պատգամավորների դաստիարակելու խոստում չեն տվել. «Քանի որ մենք խոսքի ազատության կողմնակից ենք, նաեւ համարում ենք, որ ցանկացած մարդ իրավունք ունի արտահայտելու ցանկացած կարծիք, ուստի չենք կարծում, որ անհրաժեշտ է ստեղծել ցենզուրային մի օրգան, որը կմտնի մարդկանց արտահայտությունների, մտքերի, ձեւակերպումների մեջ եւ դրանց գնահատականներ կտա:

Եթե Սուրեն Բաղդասարյանը Մոնակոյի թիմի  գլխավոր մարզչին համառորեն Դեշան է ասում, չնայած այդ մարդու ազգանունը բոլորովին այլ է, ուրեմն՝ բոլորն էլ իրավունք ունեն ցանկացած սխալ բան ասելու: Մարդը, մինչ հասարակության մեջ որեւէ դերակատարություն ունենալը, պետք է ծանոթ լինի վարվեցողության կանոններին, որպեսզի ընդունելության գնալիս՝ սիգարը չուտի, ձեռքը լվանալու համար նախատեսված քացախաջուրը չխմի: Դա ԱԺ-ում չէ, որ պետք է նրան սովորեցնել»: Ինչեւէ, էթիկայի հանձնաժողովի մասին ի՞նչ են մտածում հատկապես այն պատգամավորները, ովքեր առավել հաճախ են խախտել էթիկայի նորմերը: Մասնավորապես, պատրա՞ստ է Հմայակ Հովհաննիսյանը դադարել իր քաղաքական հակառակորդներին անվանել Շարիկով կամ «կազյոլ». «Յուրաքանչյուր մարդ էթիկայի նորմերը պետք է պահպանի միայն իր ընտրողների առաջ, եւ ընտրողն է որոշողը՝ իր պատգամավորը խախտե՞լ է էթիկայի կանոնները, թե՝ ոչ:

Ի՞նչ իրավունք ունեն այլ պատգամավորներ որոշելու այս կամ այն պատգամավորի արտահայտությունների բնույթը: Ինչ վերաբերում է իմ տված որակումներին, ես օգտվել եմ բացառապես գեղարվեստական եւ քաղաքագիտական գրականությունից եւ որեւէ մեկի անձը չեմ վիրավորել: Շարիկովն այնքան էլ վատ կերպար չէ, որից այդքան վիրավորվում են իմ քաղաքական հակառակորդները: Չէ՞ որ անձամբ Պրեոբրաժենսկին էր ասում՝ ի՞նչ հրաշալի եւ սիրելի շուն էր նա»: Ինչեւէ, ԱԺ-ում ստեղծված էթիկայի հարցերով աշխատանքային խմբի անդամ Մ.Մինասյանը տեղեկացնում է, որ իրենց խումբը մինչեւ աշնանային նստաշրջանի մեկնարկը կպատրաստի էթիկայի հռչակագիր, ուր նշված կլինեն այն չափորոշիչները, որոնք սահմանում են խորհրդարանական էթիկա հասկացությունը: Որից հետո, եթե ԱԺ-ն կողմ կլինի, այս խմբի հիման վրա կստեղծվի էթիկայի ժամանակավոր հանձնաժողով՝ պատգամավորների հակաէթիկակական գործունեությունը հնարավորինս սանձելու համար:

Նաիրա Զոհրաբյան