Հինգուկես միլիոն + 0 = 0. հինգուկես միլիոն դոլարը քամուն տվին

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2004 թվականի հունիսի 12-ի համարում

Ավելի քան երկու տարի առաջ՝ 2002 թվականի սկզբին ՀՀ կենտրոնական բանկը 5,5 մլն դոլարի համակարգային վարկ տրամադրեց «Արդշինբանկին»: Սա տեղի ունեցավ «Արդշինբանկի» «Կենտրոն» մասնաճյուղի տնօրեն Գագիկ Ստեփանյանի փախուստից հետո: Ըստ պաշտոնական վարկածի՝ Ստեփանյանը իր հետ տարել էր բանկին պատկանող խոշոր գումար, եւ «Արդշինբանկը» աջակցության կարիք ուներ: Եւ այդ աջակցությունը ստացավ նշված վարկի ձեւով: Վարկ հասկացողությունն արդեն ինքնին ենթադրում է, որ այդ գումարը ենթակա է վերադարձման: Չնայած դրան, դեռ այն ժամանակ ոմանք պնդեցին, որ այդ վարկը չի վերադարձվելու: Որքանով էին լուրջ եւ հիմնավոր այդ պնդումները: Այս հարցը մեզ համար էական է այնքանով, որ դրանք մեր՝ ՀՀ քաղաքացիներիս գումարներն են:

Ուրեմն, ի՞նչ եղավ այդ վարկը: «Համակարգային վարկը դուրս է գրվել (այսինքն, ըստ էության համարել է, որ դրա վերադարձին սպասելն անիմաստ է, ու վերադարձման ենթակա չէ-խմբ.) ՀՀ կենտրոնական բանկի հաշվեկշռից՝ համաձայն հաշվապահական հաշվառման միջազգային ստանդարտների պահանջների»,- մեր գրավոր հարցմանը այսպիսի պատասխան է ստացվել ՀՀ ԿԲ մամուլի ծառայությունից: Այստեղից նաեւ տեղեկացնում են, որ Կենտրոնական բանկի ֆինանսական հաշվետվության վերստուգման արդյունքներով՝ «անկախ աուդիտորական կազմակերպության կողմից համակարգային այս վարկի դուրսգրմանը տրվել է դրական եզրակացություն»: Այլ կերպ ասած, այդ վարկի վերադարձն այնքան անհուսալի է, որ անկախ աուդիտորական կազմակերպությունը դրա դուրսգրումը գնահատել է որպես դրական քայլ:

Մի խոսքով, անվերապահորեն ճիշտ էին նրանք, ովքեր համոզված էին, որ այդ վարկը չի վերադառնալու: Եւ նաեւ գիտեին, թե՝ ինչու: Պարզապես դրանից մեկ տարի անց տեղի էին ունենալու նախագահական ընտրություններ: Դեռ այդ ժամանակ ակնհայտ էր, որ Քոչարյանի գործերը հեչ լավ չեն, եւ Հայաստանի խոշորագույն բանկերից մեկի խաբված հազարավոր ավանդատուների ու նրանց ընտանիքի անդամների գործուն ցասումը անպայմանորեն իր ազդեցությունն էր թողնելու ընտրարշավի վրա: Եւ դրանից խուսափելու համար ԿԲ-ն որոշեց «առողջացնել» «Արդշինբանկը»՝ առանձնապես չմասնավորեցնելով, թե ինչու «հիվանդացավ»: Փաստորեն ստացվեց այնպես, որ մենք՝ հարկատուներս, վճարեցինք 5,5 մլն դոլար միայն նրա համար, որ նախագահական ընտրությունների քարոզարշավի ժամանակ հակաքոչարյանական տրամադրությունների լրացուցիչ իմպուլս չլինի:

Ուրեմն՝ ի՞նչ. մեր փողերը այդպես էլ գնացին-կորա՞ն: «Կենտրոնական բանկի կանխատեսումներով նշված համակարգային վարկը կվերականգնվի լուծարվող «Արդշինբանկ» ԲԲԸ-ի մի շարք խոշոր ակտիվներից ստացվելիք գումարների հաշվին»,-մեր հարցին ի պատասխան կանխատեսեցին ԿԲ-ում: Ժողովրդական ֆոլկլորն այստեղ կասեր՝ իշտահիդ քացախ: Խնդիրն այն է, որ «Արդշինբանկի» լավագույն ակտիվներն առանձնացվել են եւ տրվել են նոր կազմավորված «Արդշինինվեստբանկին», իսկ «Արդշինբանկի» ակտիվներում մնացել են ինչ-որ մանրուքներ, իսկ պարտատերերի ցանկը հսկայական է: Այնպես որ, ԿԲ-ի կանխատեսումները, ամենայն հավանականությամբ, չեն իրականանալու, եւ 5,5 մլն դոլարը չի վերադառնալու: Ի դեպ, «Արդշինբանկի» խոշոր ակտիվներից մեկն էլ այդ բանկի շենքն էր, որը գտնվում է ԿԲ-ի հարեւանությամբ:

Կենտրոնական բանկը, ինչպես տեղեկացնում է ԿԲ-ի մամուլի ծառայությունը, գնել է այդ շենքն ամբողջությամբ: Եւ դրա մի մասը ներկայումս տրամադրված է «Արդշինինվեստբանկին»: Իսկ ի՞նչ հիմունքներով: «Նշված շենքի մի մասը վարձակալական հիմունքներով տրամադրվել է «Արդշինինվեստբանկին», քանի որ բանկի գործունեությունն այդ շենքում կարեւոր է բանկի հաճախորդների սպասարկման, հաճախորդներ չկորցնելու տեսանկյունից»,-ասված է ԿԲ-ի՝ մեզ ուղարկած պատասխանում: Ընդ որում, ըստ ԿԲ-ի, շենքը վարձակալության է տրվել շուկայական գներով: Այստեղ մեզ թույլ կտանք մեջբերում անել Կենտրոնական բանկի հրապարակած մի պաշտոնական փաստաթղթից: «ՀՀ դրամավարկային եւ ֆինանսական վիճակագրության ձեռնարկ 2004» փաստաթղթի համաձայն՝ Կենտրոնական բանկը որեւէ շենք եւ շինություն վարձակալության չի տրամադրել: Համենայնդեպս, փաստաթղթի 2.2 հավելվածի (որը վերնագրված է «ՀՀ ԿԲ մանրամասն հաշվեկշիռ՝ վիճակագրական դասակարգմամբ») 89-րդ «Վարձակալության տրամադրված շենքեր եւ շինություններ» տողով ԿԲ-ն ստացել է 0 դրամ: Գուցե այդ հսկայական շենքի վարձակալման շուկայական գինը այսօր կազմում է 0 դրա՞մ: Գուցե:

Հայկ Գեւորգյան