Ընդդիմությունը նոգդաունում. Բազեյանը` բարոյական հաղթանակի սուրհանդակ

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2004 թվականի հունիսի 17-ի համարում

2004 թվականի մարտի 24-ին «Արդարություն» դաշինքը եւ «Ազգային միաբանություն» կուսակցությունը ստորագրեցին համատեղ հայտարարություն, որով ազդարարում էին, որ միասնական ուժերով հասնելու են իշխանափոխության եւ երկրում օրինական իշխանության ձեւավորման: Ապրիլի 9-ին Ազատության հրապարակում տեղի ունեցավ առաջին միացյալ հանրահավաքը, որին մասնակցում էր 30-40 հազար մարդ: Երեկ Մատենադարանի մոտ տեղի ունեցած այս ուժերի երեւի թե վերջին հանրահավաքին մասնակցում էր հազիվ 7-8 հազար մարդ, եւ սա, թերեւս, այս ֆորմատով վերջինն է, քանի որ, ի տարբերություն նախորդ հանրահավաքների, երեկ չհայտարարվեց հաջորդ հանրահավաքի օրը:

Ինչպես մյուս հանրահավաքներում էր վճռական գործողությունների դիմելու խոստում տալու առաքելությունը դրված «Հանրապետություն» կուսակցության ղեկավարների վրա, այնպես էլ՝ երեկվա հանրահավաքի ժամանակ հենց Ալբերտ Բազեյանն ու Արամ Զ. Սարգսյանը սկսեցին շատ մանրամասն բացատրել, թե ինչպես են ընդդիմության լիդերները գնահատում ստեղծված վիճակը, ինչու չեն դիմում «վճռական գործողությունների» եւ ինչպես են պատկերացնում իրենց հետագա անելիքը: «Մեր գնահատմամբ՝ ավարտվեց ժողովրդի եւ իշխանությունների պայքարի այս փուլը»,-հանրահավաքի ավարտին հայտարարեց Ալբերտ Բազեյանը: Նրա գնահատմամբ՝ այն տպավորությունը, թե այս փուլում իշխանությունները հաղթել են, քանի որ պահել են իրենց իշխանությունը՝ թեեւ ճիշտ է, սակայն պետք է նկատի ունենալ, որ դա նրանք արել են երկիրն ամբողջ աշխարհում վարկաբեկելու, իրենց իրական դեմքը ողջ հանրության առաջ բացելու միջոցով:

«Եթե սպորտային տերմինով խոսենք, ապա բռնցքամարտի առաջին ռաունդում մեկը կարող է հաղթել, բայց՝ խախտելով խաղի կանոնները, բառիս բուն իմաստով՝ գոտկատեղից ներքեւ հարված հասցնելով: Բայց մենք շատ ենք տեսել, որ հաջորդ ռաունդներում հաղթել է նա, ով ավելի գրագետ է, ով ավելի ճիշտ է գործում, ով կանոնների շրջանակներում է գործում»,-հայտարարեց բռնցքամարտիկ Ալբերտ Բազեյանը: Բազեյանը բացատրում էր, որ այս փուլում ընդդիմությունը, հարգելով երկիրը, նրա Սահմանադրությունը, իր գործողությունները կառուցում էր հենց այդ Սահմանադրության շրջանակներում, մինչդեռ հակառակորդը խախտում է Սահմանադրությունը, դուրս է գալիս դրա շրջանակներից: «Հետեւաբար, մենք փոխում ենք խաղի կանոնները, մեր տակտիկան:

Մենք նախապատրաստվում ենք հաջորդ կարեւորագույն փուլին, մենք նախապատրաստվում ենք մի նոր համաժողովրդական ալիք բարձրացնելուն: Եւ այն ժամանակ Բաղրամյան պողոտայում կանգնելու է ոչ թե 2-3 հազար մարդ, այլ 20-30 հազար Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի ու ասելու է՝ հաղթանակ»,-հայտարարեց պարոն Բազեյանը: Թե երբ է սկսվելու համաժողովրդական շարժման նոր ալիքը, ինչ ուժեր են մասնակցելու դրան, պարոն Բազեյանը գերադասեց գաղտնի պահել՝ դա բացատրելով այսպես. «Մեզ անհրաժեշտ է մի փոքր դադար տալ, վերադասավորել մեր ուժերը, վերամիավորել եւ գնահատել իրավիճակը եւ բարձրացնել պայքարի հուժկու ալիք: Իսկ համաժողովրդական շարժման հաջորդ փուլի սկիզբը մենք ձեզ կազդարարենք այդ շարժման սկզբից մեկ օր առաջ, որպեսզի իշխանությունները չհասցնեն իրենք կազմակերպվել եւ դիմագրավել մեր պայքարին»:

Հաջորդ հանրահավաքը կոնսպիրացիայի պայմաններում կազմակերպելու մղմանը գրեթե նույնպիսի բացատրություններ տվեց Արամ Զավենի Սարգսյանը, որը միայն մեր հարցին ի պատասխան, թե հնարավո՞ր է, որ այդ հաջորդ փուլը լինի մի քանի ամիս հետո՝ պատասխանեց. «Հաստատ՝ ո՛չ աշնանը: Աշխատելու ենք, որ լինի հնարավորինս շուտ: Չի բացառվում, որ հենց վաղը կամ մյուս օրը: Մենք այս իշխանությանը շունչ քաշելու ժամանակ չենք տալու»: Հանրահավաքի իր ելույթում «Հանրապետություն» կուսակցության առաջնորդը պատասխանեց նաեւ այն մեղադրանքներին, որ ընդդիմությունը ծրագիր չունի. «Ընդդիմությունը ծրագիր ունի՝ սկսելու է պատժելուց: Եւ դա վրեժ չէ, դա արդարադատություն է:

Որովհետեւ այն ոստիկանը, որը կնոջ վրա ձեռք է բարձրացրել՝ պիտի դատվի, այն դատավորը, որը գիշերով 200 մարդու դատում է, նա պիտի դատվի, Սահմանադրական դատարանի այն դատավորը, որը անօրինական որոշում է կայացրել, նա պիտի դատվի: Պիտի դատվի հեռուստապետկոմի նախագահությունն՝ իր ողջ կազմով»: Իսկ ինչու ընդդիմությունն այս փուլում պարտվեց, ինչու հենց սկզբից չէին հաշվարկել, որ իշխանությունները խաղալու են ո՛չ առանց խաղի կանոնների: Ըստ «Հանրապետություն» կուսակցության առաջնորդի՝ երբ իրենք շարժումը սկսեցին, ունեին երկու ծրագիր՝ կարճաժամկետ եւ երկարաժամկետ: Կարճաժամկետը, ըստ էության, Բաղրամյան պողոտա գնալու միջոցով իշխանափոխության իրականացումն էր:

«Դժբախտաբար, կարճաժամկետ ծրագիրը չիրականացավ՝ մի պարզ պատճառով. մենք չէինք հաշվարկել Քոչարյանի բարոյական նկարագիրը: Որովհետեւ մենք չէինք մտածում, որ երբեւէ հայ ոստիկանը կհրի հենակների վրա կանգնած ազատամարտիկին, որ հայ ոստիկանը ձեռք կբարձրացնի կնոջ վրա, կամ մտնելով հայի տուն՝ երեխաների ներկայությամբ կնսեմացնի նրա ծնողներին»: Այս նույն խնդրին անդրադառնալով՝ ԱԺ պատգամավոր Վիկտոր Դալլաքյանը հայտարարեց. «Մենք զուգակցելու ենք արագ եւ դանդաղ գործողություններ իրականացնելու սցենարները: Հանրահավաքները պետք է զուգակցել զանազան շերտերի, բնակչության տարբեր խավերի հետ հանդիպումներով, նաեւ՝ մարզերում»:

Հանրահավաքի մյուս կազմակերպիչները եւս խոսեցին իշխանափոխության անհրաժեշտության, պայքարը շարունակելու վճռականության մասին: Սակայն ամենահուսադրողը, անշուշտ, Ալբերտ Բազեյանի հանրահավաքի ամենավերջում արտասանված խոսքերն են. «Հանգիստ խղճով գնացեք տուն: Հայ ժողովուրդը բարոյական հաղթանակն արդեն տարել է»: Հանրահավաքի շարքային մասնակիցներին ակնհայտորեն դուր չէր եկել շարժման այս փուլն ավարտելու ընդդիմության գործիչների որոշումը, որը նրանք արտահայտում էին նաեւ հանրահավաքից հետո:

Ավետիս Բաբաջանյան