Սադիստները՝ «տուժող». Վիրաբյանի գործը՝ փորձաքար

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2004 թվականի հունիսի 24-ի համարում

2004-ի Հայաստանը բնորոշելու համար կարիք չկա թերթելու վիճակագրական հաշվետվությունները, ծանոթանալու երկրի տնտեսական ցուցանիշներին կամ սոցհարցումներ անելու ազգաբնակչության շրջանում: Մի տարրական փաստ բավական է՝ համոզվելու համար, որ մեր երկիրը եւ իշխանությունները հեռու են ժողովրդավարական կոչվելուց. վերջին իրադարձություններից հետո ոչ մի պաշտոնյա ու իրավապահ չպատժվեցին: Քրեական գործեր չհարուցվեցին ոչ կանանց ու աղջիկներին դաժան ծեծի ենթարկած Էրեբունու եւ Կենտրոնի ոստիկանապետերի, ոչ լրագրողներին խոշտանգելու հրաման տված Հովհաննես Վարյանի, ոչ խաղաղ միտինգավորների որս կազմակերպած զանազան մանր ու մեծ ոստիկանիկների ու զինվորականների նկատմամբ: Սակայն վերը թվարկած դեպքերն անմեղ կատակ են Գրիշա Վիրաբյանի պատմության կողքին:

Արտաշատի ոստիկանության աշխատակիցները նրան դաժանաբար խոշտանգել են, այնքան են ծեծել, որ մահամերձ հիվանդանոց են հասցրել, որտեղ մի կերպ փրկել են նրա կյանքը՝ վիրահատելով ու հեռացնելով ծեծից ջնջխված ամորձին: Ընդդիմության ներկայացուցչին խոշտանգող ոստիկաններն այժմ ազատության մեջ են, նրանց նկատմամբ քրեական գործ չի հարուցվել, փոխարենը՝ քրգործ է հարուցվել ինքնապաշտպանության դիմած Վիրաբյանի նկատմամբ: Նրան մեղադրանք է առաջադրվել 316 հոդվածի 3-րդ մասով (իշխանության ներկայացուցչի նկատմամբ բռնություն գործադրելը՝ 5-10 տարի ազատազրկում): Առաջին հայացքից թվում էր՝ այս քրգործը ոստիկանների «ինքնապաշտպանությունն» է, որի նպատակն այն է, որ Վիրաբյանը ներողամիտ լինի եւ շատ հետեւողականորեն չպնդի, որ իրեն խոշտանգող սադիստները պատժվեն:

Սակայն դեպքերի ընթացքը ցույց տվեց, որ մեր ոստիկանների անամոթությունը չափուսահման չունի: Գրիշա Վիրաբյանի դեմ հարուցված գործը, որը քննվում է Էրեբունու դատախազությունում, այս ընթացքում ոչ միայն չի կարճվել, այլեւ ամենայն լրջությամբ առաջ է գնում: Արտաշատի ոստիկանության հանցագործ աշխատակիցները, որոնք մասնակցել են Վիրաբյանին ապօրինաբար բաժին տանելուն եւ խոշտանգելուն, այժմ դատախազությունում ցուցմունք են տալիս ու պնդում, որ նրան ոչ ոք չի ծեծել, եւ իրենք ոչնչից տեղյակ չեն: Իրականում նրանք ոչ միայն դաժանաբար ծեծել են անմեղ մարդուն (թեեւ անմեղությունը կապ չունի. եթե անգամ վերջինս մարդ սպանած լիներ, նրան մատով չպետք է դիպչեին), այլեւ տարրական օգնություն ցույց չեն տվել՝ թողել են, որ մինչեւ լույս ցավերի մեջ գալարվի: Այժմ առերեսումների ժամանակ նրանք, Վիրաբյանի աչքերի մեջ նայելով, առանց խղճի խայթի ստում են:

Ինքը՝ «մեղադրյալն», ասում է, որ առերեսումներից առաջ կարծում էր, որ նրանք չեն կարող նայել իր աչքերի մեջ ու ստել, բայց համոզվեց, որ մարդկային անբարոյականությունը սահման չունի: Վիրաբյանին տնից ոստիկանություն բերած աշխատակիցները մի մարդու պես առերես պնդել են, որ Վիրաբյանն իրենց զազրախոսել է, հետո հարձակվել է քրեական հետախուզության պետ Հովիկ Մովսիսյանի վրա՝ հարվածել նրան, ապա նրան գրկած՝ գլորվել գետնին: Մովսիսյանն, ըստ «ազնվագույն» ոստիկանների, ոչ մի հարված չի հասցրել, եւ ընդհանրապես նրան մատով չեն կպել, իսկ մարմնական վնասվածք Վիրաբյանը երեւի ստացել է աթոռի վրա ընկնելուց: Այս ցուցմունքներն այն տափակ անեկդոտն են հիշեցնում՝ դանակի վրա 7 անգամ ընկնելով սպանվելու մասին: Առերեսումների ժամանակ Գրիշա Վիրաբյանից կամքի մեծ ուժ է պահանջվել՝ դիմանալու եւ ոստիկանությունում արածը չկրկնելու համար:

Ոստիկանների սուտը խիստ վրդովեցրել է նաեւ նրա պաշտպան Սեդա Սաֆարյանին: Նրանց կարծիքով՝ առերեսվող ոստիկանների ասածների կեղծիքը բացահայտելն առանձնապես բարդ չէր լինի, եթե Էրեբունու դատախազության քննիչ Թորոսյանը նման ցանկություն ունենար. ցուցմունքներում բազմաթիվ հակասություններ կան, որոնք վկայում են, որ օպերները կազմակերպված ստում են: Մինչդեռ դատախազության քննիչը լրացրել է կեղծիքի շղթան. ի պատասխան պաշտպանի՝ ոստիկանների դեմ քրգործ հարուցելու միջնորդության, հանգիստ խղճով գրել է, որ Վիրաբյանին խոշտանգելու փաստով ապացույցներ ձեռք չեն բերվել: Այսինքն, հիվանդանոցային բուժումը, ծանր վիրահատությունը, սեռական օրգանների մեկ երրորդի անդամահատումը, դեպքի օրը 3 անգամ ոստիկանություն հրավիրված շտապօգնությունը, բժիշկների պատմածներն ու հիվանդության պատմությունն ապացույց չեն:

Իրավական երկրում հանցագործությունը պարտակած բոլոր անձինք (Արտաշատի օպերից մինչեւ Էրեբունու դատախազության քննիչ) խստագույնս կպատժվեին, ինչպես կպատժվեին կեղծ եզրակացություն տված փորձագետները, որոնք չափազանցրել են Հ.Մովսիսյանի ստացած վնասվածքը եւ փոխարենը գրել, որ Վիրաբյանը թեթեւ մարմնական վնասվածք է ստացել: ՀԺԿ անդամ Գ.Վիրաբյանի պատմությունը պետք է սթափեցներ ամեն ինչի նկատմամբ անտարբեր դարձած հասարակությանը՝ համաժողովրդական ցասումի ու ակցիաների պատճառ դառնար, ոտքի հաներ մտավորականությանն ու քաղաքական ուժերին: Մինչդեռ՝ այս երեւույթի դեմ պայքար հայտարարած անձանց կարելի է մատների վրա հաշվել: Իրական մտավորականների շարքը, անշուշտ, գլխավորում է Երվանդ Մանարյանը: Վարպետը պատրաստվում է Գրիշա Վիրաբյանի պաշտպանության խումբ ստեղծել եւ պայքարել՝ մինչեւ պատժվեն հանցագործ ոստիկանները, եւ փակվի Վիրաբյանի դեմ հարուցված գործը: Ինքը՝ Վիրաբյանը, բացի իր կուսակիցներից, առանձնացնում է 2 անձի՝ Ֆիրդուս Զաքարյանին եւ Հմայակ Հովհաննիսյանին, որոնք այս պատմության ընթացքում անընդհատ իր կողքին են եղել:

Արմինե Օհանյան