Գործ են անում. կոռուպցիայի դեմ պայքարի գծում

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2004 թվականի սեպտեմբերի 30-ի համարում

Այս տարվա ապրիլի 30-ին ՀՀ գլխավոր դատախազ Աղվան Հովսեփյանի հրամանով գլխավոր դատախազությունում կոռուպցիայի դեմ բաժին ստեղծվեց: Բաժինը 5 աշխատակից ունի, պետը գյումրեցի է՝ Միհրան Մինասյանը: Փաստ է, որ կոռուպցիան մեր հասարակության զարգացման ճանապարհին լուրջ խոչընդոտ է դարձել, եւ դրա դեմ պայքարը այլեւս համապետական նշանակության խնդիր է: Միհրան Մինասյանը, սակայն, այս հարցում բավական պրագմատիկ է. նա կարծում է, որ մեկ առանձին վերցրած բաժին չի կարող այդ չարիքի դեմն առնել: Մանավանդ՝ երեւույթը լատենտային է, քողարկված եւ ի հայտ է գալիս ամենաանսպասելի տեղերում: Հինգ ամիսը նոր բաժնի կայանալու համար ոչ քիչ է, ոչ շատ, միաժամանակ՝ բաժինը 5 ամիսների ընթացքում  հասցրել է բազմաթիվ նյութեր ուսումնասիրել, ստուգումներ կատարել, քրգործեր հարուցել: Ընդհանրապես՝ բաժնի գործունեությունը երկու եղանակով է ընթանում՝ քաղաքացիների դիմում-բողոքների ուսումնասիրություն եւ գլխավոր դատախազի հանձնարարականների կատարում:

5 ամսում 50-ի չափ գրավոր բողոքներ են ստացել քաղաքացիներից, իսկ ընդունելությունն անսահմանափակ է եղել՝ ոչ մեկին չեն մերժել, չեն ասել, որ ընդունելության օրը չի կամ ժամը չի: Մարդիկ, որպես կանոն, այստեղ են դիմում հույսներն արդարություն գտնելուց կորցրած, դատական երեք ատյաններից մերժված: Շատ դժվար է լինում բացատրել, որ դատախազության կոռուպցիայի դեմ պայքարի բաժինը կարող է զբաղվել միայն այն փաստերով, որտեղ կա պետական շահի ոտնահարում (դատախազության մասին օրենքի համաձայն): Սակայն պրն Մինասյանը կարծում է, որ իրենք կարող են հաջողության հասնել միայն այն դեպքում, երբ քաղաքացիների աջակցությունն ու վստահությունն ունենան, եւ նրանք չխուսափեն փաստեր ներկայացնելուց, որպես վկա ներկայանալուց: Փոխարենը՝ նա խոստանում է ապահովել վկաների անվտանգությունը, երաշխավորել, որ նրանք պաշտպանված կլինեն:

Ինչ վերաբերում է բաժնի արդեն բացահայտած գործերին՝ ամենակարեւորը Հյուսիսային պողոտայի հետ կապված չարաշահումների գործն է: Ահռելի աշխատանք է կատարվել՝ ստուգվել եւ ստուգվում է պողոտային առնչվող ողջ գործընթացը՝ աճուրդներ, հատկացումներ, դատական որոշումներ: Մոտ 500-ի չափ փոխհատուցումներ են վճարվել տարածքի նախկին բնակիչներին: Բաժնի պետը ցավով նշում է, որ այսօր պողոտայի շինարարությունը ճեղքվածք ունի՝ գումարները չեն բավարարում շինարարությունը շարունակելու համար, ուստի ապօրինի վճարված գումարների վերականգնումը պետական նշանակության խնդիր է: Այս մեծ գործի շրջանակներում արդեն կան կոնկրետ հարուցված քրգործ եւ կալանավորված անձ: 1950թ. ծնված Ամալյա Ադամյանին մեղադրանք է առաջադրվել խոշոր չափերի հափշտակություն կատարելու, դատարանին կեղծ փաստաթղթեր ներկայացնելու հոդվածներով:

Նա 64 հազար դոլար է ստացել իր տան՝ գոյություն չունեցող երկրորդ հարկի դիմաց: Այդ հարկը նա օրինականացրել է՝ դիմելով Կենտրոն, Նորք-Մարաշ դատարան, դատարանի նախագահ Ժ. Վարդանյանը, հիմք ընդունելով ներկայացված կեղծ փաստաթղթերը, նրա օգտին վճիռ է կայացրել, որի հիման վրա էլ նա 64 հազարի փոխհատուցում է ստացել: Քրգործ հարուցելուց հետո կոռուպցիայի բաժինը սպասել է, որ Ադամյանը կվերականգնի պետությանը պատճառած վնասը, սակայն վերջինս հրաժարվել է, ուստի խափանման միջոց են ընտրել կալանքը եւ 54-ամյա կնոջը տեղափոխել Աբովյանի գաղութ: Մինչեւ քրգործի հարուցումը նա բացատրություն է տվել, որ ստացած գումարից կաշառք է տվել մի քանի պաշտոնյաների (հետագայում հրաժարվել է այս բացատրությունից), ինչը նշանակում է, որ մեղադրանքներ կարող են առաջադրվել նաեւ այս պաշտոնյաներին: 

Դեպքի առիթով քրգործ է հարուցվել նաեւ ակնհայտ ապօրինի դատավճիռ արձակելու հոդվածով: Հավանաբար քրգործեր կհարուցվեն նաեւ կեղծ տեղեկանքներ տված պաշտոնյաների նկատմամբ, նաեւ՝ հարկադիր կատարողների, քանի որ երբ դատարանը բեկանել է Ադամյանի գործով վճիռը (սեփականության վկայականի մասով) եւ փոխհատուցումը վերադարձնելու որոշում կայացրել, ԴԱՀԿ-ն, առանց ստուգելու՝ մեղադրյալը սեփականություն ունի, թե ոչ, վճռի կատարումը անհնարին է համարել՝ գույքի բացակայության պատճառով: Իրականում պարզվել է, որ վերջինս Աբովյանում գույք ունի՝ տուն, մեքենաներ, որոնք պետք է բռնագանձվեին: Այս գործով հետաքրքիր վիճակ է ստեղծվել նաեւ Ադամյանի շահերի ներկայացուցչի՝ փաստաբան Կարեն Մեջլումյանի հետ կապված:

Կոռուպցիայի դեմ պայքարի բաժինը վերջինիս հրավիրում է հարցաքննության՝ որպես վկա, սակայն Մեջլումյանը հրաժարվում է ներկայանալ՝ պատճառաբանելով, որ կա «փաստաբանական գաղտնիք» հասկացություն, եւ օրենքն արգելում է իրեն՝ ցուցմունք տալ այդ մասով: Կոռուպցիայի բաժնի պետը համարում է, որ փաստաբանական գաղտնիքի խնդիր չկա, քանի որ  Մեջլումյանը որպես փաստաբան գործին ներգրավվել է բավական ուշ, իսկ իրենք նրան պատրաստվում են հարցաքննել մինչեւ մասնագիտական օգնություն ցույց տալու մասին պայմանագիր կնքելը կատարած գործողությունների կապակցությամբ: Հյուսիսային պողոտայի հետ կապված ստուգումները շարունակվում են՝ կոռուպցիայի դեմ պայքարի բաժինը դա իրականացնում է ֆինանսների նախարարության վերահսկողության բաժնի եւ կադաստրի հետ համատեղ:

Դատախազությունում կարծում են, որ այս ստուգումները եւս անարդյունավետ չեն լինի, քանի որ կան դեպքեր, երբ մարդը փոխհատուցում է ստացել, ասենք, 1980-ին վաճառած բնակարանի դիմաց (քանի որ գրանցումից դուրս եկած չի եղել): Բաժինը մեծ թվով բողոքներ է ստանում՝ կապված մասնավորեցման, սեփականաշնորհման, սնանկացման գործընթացների, դատարանների, մանավանդ՝ քաղաքացիական գործերով վճռաբեկ դատարանի վճիռների հետ: Այդ բոլորը ստուգվում են: Հատկապես՝ մասնավորեցման գործերը: Պրն Մինասյանը փակագծերը չբացեց, բայց նշեց, որ Երեւանի կենտրոնում մեկ քառակուսի մետրը 36 դրամով տարածք են մասնավորեցրել, եւ այդտեղ չի կարող կոռուպցիա չլինել: Միհրան Մինասյանը մեր զրույցն ավարտեց բնակչությանն ուղղված կոչով. «Պատերի տակ դժգոհելու փոխարեն դիմեք մեզ, օգնեք մեզ, որ կոռուպցիոն երեւույթները բացահայտենք. եթե չենք արդարացնի ձեր վստահությունը՝ նոր բողոքեք»:

Արմինե Օհանյան