Ալտրուիստը. «չէի ուզում մեռնել կամ նոխազ դառնալ»

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2004 թվականի հոկտեմբերի 22-ի համարում

Ներքին գործերի նախկին փոխնախարար, ներքին զորքերի հրամանատար Վահան Հարությունյանը, 1998-ի հունիսի 22-ից մինչեւ 2002-ի հունիսի 24-ը ԱԱ մեկուսարանում անցկացնելուց հետո, այսօր զբաղվում է տնտեսական եւ հասարակական գործունեությամբ: Մայիս ամսին նրա նախաձեռնությամբ ստեղծվել է ՆԳՆ ՄՀՆՋ նախկին վետերանների «Վերածնունդ» հասարակական կազմակերպությունը: Նա զբաղվում է նաեւ առեւտրային բիզնեսով, ունի հանքային ջրերի արտադրություն եւ պնդում է, որ դրանից ստացվող եկամուտները եւս ծառայեցնում է նախկին ազատամարտիկների խնդիրների լուծմանը: Ազատության մեջ գտնվելուց ի վեր՝ առաջին անգամ Վահան Հարությունյանը  պատասխանում է իր նախկին եւ ներկա գործունեությանն առնչվող հարցերին:

- Շատերը ձեզ մեղադրում են, որ հանուն ավելի մեղմ պատժաչափի իշխանությունների հետ գործարք եք կնքել՝ շինծու ցուցմունքներ տալով Վանո Սիրադեղյանի դեմ:

- Ժամանակին ես գրել եւ ասել եմ, որ երբեւէ չեմ գնացել գործարքի, քանի որ ինձ հանցագործ չեմ համարել: Ես եւ իմ տղաները կատարել ենք ոչ թե զակազ, այլ պետական հանձնարարություն: Ուղղակի երբ նավը խորտակվում է, եւ բոլոր հրամանատարները փախչում են՝ զինվորին թողնելով անտեր, դա ճիշտ չէ:

- Այնուամենայնիվ, ձեզ նշանակվեց չափազանց մեղմ պատժաչափ, որը համարժեք չէ ձեր կատարած հանցագործություններին:

- Ի սկզբանե չեմ հրաժարվել կատարվածից եւ իմ կատարած քայլերից: Այնպես որ, ուզում եք՝ հաշվեք օգնություն քննությանը, ուզում եք՝ համարեք ամբողջ ճշմարտությունն ասել, դա հաշվի է առնվել: Ըստ իս՝ ե՛ւ դատախազությունը, ե՛ւ դատարանները լավ զգացին, որ այն՝ ինչ ես եմ ասում, ճիշտ եմ ասում: Ասել էի նաեւ՝ թող քաղաքական վիճակը հանդարտվի, եւ ամեն ինչ տեղը կընկնի: Երեւի հաշվի առան նաեւ, որ երկրի համար քիչ բան չեմ արել:

- Իսկ ինչպե՞ս ստացվեց, որ նույնիսկ դատավճռից հետո մնացիք ԱԱ մեկուսարանում, եւ ձեզ գաղութ չտեղափոխեցին:

- Պարզապես երկուսուկես տարի այնտեղ էի, ցանկություն հայտնեցի մնացած ժամկետն էլ մնալ այնտեղ: Ուղղակի դիմում էի գրել եւ խնդրել, որ առողջական վիճակիցս ելնելով՝ ինձ չուղարկեն գաղութ: Ոչ թե ինչ-որ մեկից կամ գաղութային պայմաններից վախենալով, այլ համակերպվել էի պայմաններին: Կարծում եմ՝ հաշվի առան նախկին ծառայություններս ոչ թե իշխանություններին, այլ պետությանը:

- 2003թ. նախագահական ընտրությունների ժամանակ Սարի թաղում ղեկավարել եք Ռոբերտ Քոչարյանի նախընտրական շտաբը: Դա ե՞ւս իշխանությունների հետ համագործակցության ապացույց չէ:

- Երբեք շտաբի պետ չեմ եղել: Ես Սարի թաղում ծնվել ու մեծացել եմ եւ, այո, շատ բան եմ արել, որ Ռոբերտ Քոչարյանը ընտրվի: Դրա համար պայքարել եմ ոչ միայն Սարի թաղում, այլ նաեւ Նորքում եւ տարբեր տեղեր: Որովհետեւ՝ ով ինչ ուզում է ասի, այդ մարդը շատ բան է անում, հատկապես Ղարաբաղի հարցում. ճիշտ է, հարցը չի լուծվել, բայց ետ էլ չի գնացել:

- Բայց Ռոբերտ Քոչարյանը 1998թ. իշխանափոխության հիմնական կազմակերպիչն է, իսկ դրա արդյունքում իշխանությունից հեռացվեցիք նաեւ դուք:

- Նախ՝ այդպես չի եղել: Վազգեն Սարգսյանն է առաջինը ելույթ ունեցել, իսկ նա էլ մեզանից մեկն էր: Նախկին իշխանության սյուներից մեկը: Բուրգի վերեւում կանգնած մարդուն ավելի պարզ է երեւում ամեն ինչ: Այստեղ կարեւորը հավատալն է. հավատալ Վազգեն Սարգսյանի՞ն, թե՞ հավատալ ում: Պարզապես Ռոբերտ Քոչարյանն ու Սերժ Սարգսյանը Վազգենի կողքին էին եւ հավատացին նրան: Եւ ոչ միայն նրանք:

- Այսինքն, դուք համակրում եք այս իշխանություններին:

- Իսկ ինչու՝ ոչ: Կարող եք ասել, որ ինձ բռնեցին, դատեցին, նստացրին: Բայց ամեն մարդ տուժում է իր խելքից: Եթե ժամանակին այդ տղաներին գնդակահարելու համար դատախազի սանկցիա պահանջեինք, հիմա ոչ մի հարց չէր առաջանա: Իսկ որ եղել է հանցագործություն՝ հաստատ է:

- Այսօր դուք փորձ եք անում միավորել նախկին ազատամարտիկներին, ՄՀՆՋ-ի ներքին զորքերի նախկին զինծառայողներին: Ընդունված է համարել, որ նման կառույցները իշխանության հավելյալ հենարաններն են:

- Չէ, իշխանությունների հետ սա կապ չունի: Իշխանությունները նույնիսկ դեմ էին, որ մեր կազմակերպությունը գրանցվի: Հասարակական կազմակերպությունը ստեղծել եմ իմ ընկերներին օգնելու համար: Որ նրանցից յուրաքանչյուրը ստանա իր արժանի գնահատականը: Տղաների համար պայքարելու եմ բոլոր ձեւերով, ուժայինը՝ չհաշված: Պատկերացնում եք` վկայականի կազմ չլինելու պատճառով բավական թվով մարդիկ պատերազմի մասնակցի վկայական չէին ստացել: Ես եմ անմիջական միջամտել, որ հարյուր հատ կազմ ուղարկեն ոստիկանություն, որպեսզի մարդիկ վկայական ստանան:

- Ինչպե՞ս եք այսօր վերաբերվում Վանո Սիրադեղյանին:

- Շատ լավ: Այն ժամանակ ինձ ՊՆ-ից էլ են կանչել, ուրիշ տեղերից էլ, բայց ես չեմ գնացել, որովհետեւ իրեն էի համակրում, իրեն էի պահում, ինքն էլ ինձ էր պահում: Ուղղակի ես մտածում եմ, որ այն մարդկանց հետ եւ միջոցով, որ գալիս ես իշխանության, դրանց պետք չէ տրորել: Նրա միակ սխալը համարում եմ այն, որ իր կողքը պինդ կանգնած տղաներին լավ չպահեց: Այն, որ Վանոն շատ բան է արել մեր երկրի կայացման համար՝ անվիճելի է: Նրա ամենամեծ քայլը այն էր, որ մեջք էր կանգնում համակարգին: Հնարավոր չէր, որ մի հանցագործի բռնեին, տանեին քաղմաս՝ հետեւից ինչ-որ մեկը զանգեր, ասեր՝ բաց թողեք: Գիտեին, որ վերեւում Վանո կա կանգնած:

- Ազատվելուց հետո փորձե՞լ եք հանդիպել Վանո Սիրադեղյանի հետ:

- Լսել էի, որ մինչեւ 2003 թվականի դեկտեմբերը Հայաստանում է եղել, հետո գնացել է արտասահման: Իհարկե՝ կուզենայի հանդիպել, շատ լավ կլիներ: Տեսնեինք՝ ինչի այսպես եղավ:

- Այսօրվա հանցավորության մակարդակի բարձրացման ֆոնին տեսակետներ են հնչում, որ Հայաստանում իրավիճակը կարող է շտկել միայն Վանո Սիրադեղյանը:

- Ճիշտ են ասում, շատ ճիշտ են ասում, այսօրվա մեր օրերում Վանոյի պես մարդ է պետք, պինդ մարդ: Վանոն ե՛ւ ոստիկանապետ էր, ե՛ւ ազգային անվտանգության պետ, ե՛ւ դատախազ, ամեն ինչ էր: Ինքը ուժեղ նախարար էր, շատ ուժեղ նախարար էր, ու հիմա նրա նման մարդու կարիք կա, ես չեմ ուզում փնովել այսօրվա ոստիկանապետին: Նա մեղավոր չի, աբստանովկեն է այդպիսին: Չնայած այն ժամանակ էլ էր աբստանովկեն այսպիսին, բայց կար ուժեղ նախարար: Շատերը ասում են, թե Վահանը Վանոյին դավաճանեց: Դա սխալ է: Դեռ հարց է՝ ով ում դավաճանեց: Թե՝ պետությունը մեզ բոլորիս դավաճանեց: Ուզում էին նախկինում կատարված բոլոր կեղտոտ հանցագործությունները բարդել ինձ վրա: Եթե ես չլինեի` այնքան ցուցմունք տվող կլիներ, ոնց որ հետո Արծրունի վրա տվեցին: Բայց ես ոչ ուզում էի մեռնել, ոչ էլ քավության նոխազ դառնալ:

Ավետիս Բաբաջանյան