Երևան
12 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
12 °C
Հայաստանում էին հավաքվել ԵՏՄ անդամ երկրների վարչապետները եւ գումարել Եվրասիական միջկառավարական խորհրդի ընդլայնված նիստ: Նիստի թերեւս ամենաուշագրավ մասը վերաբերում է ԵՏՄ տարածքում միասնական էներգետիկ շուկային: Ինչի՞ մասին է խոսքը:
Երբ ձեւավորվեց Եվրասիական տնտեսական միությունը, որոշվեց, որ 2025 թվականից սկսած ԵՏՄ տարածքում կլինի էներգետիկ միասնական շուկա: Այսինքն, էներգակիրների գները 2025 թվականից ԵՏՄ բոլոր երկրներում կլինեն գրեթե նույնը, կամ՝ առնվազն իրար շատ մոտ: Իսկ միջկառավարական խորհրդի նիստում Բելառուսի վարչապետը ահազանգեց, որ հիմա խոսվում է այդ ժամկետը հետաձգելու մասին:
Եթե քննարկենք ԵՏՄ-ն որպես տնտեսական միավորում, ապա այդ տարածքում էներգետիկ ընդհանուր շուկայի բացակայությունը ցույց է տալիս այդ միավորման ամբողջ աբսուրդը: Մեղմ ասած՝ աբսուրդը: Դա արդեն աբսուրդ չէ, այլ մտագարության արգասիք:
Պատկերը հետեւյալն է, եթե ներկայացնենք ընդհանրացված ձեւակերպումներով: Հինգ երկիր հավաքվում են ու ստեղծում տնտեսական միասնական տարածք: Այդ տարածքը բարձր մաքսատուրքերով փակում են այլ երկրների արտադրանքների առաջ, որպեսզի ներքին շուկայում առաջին հերթին սպառվի ներքին արտադրողների արտադրանքը: Իբր դա բերելու է տնտեսության զարգացմանը:
Բայց այդ մի քանի երկրներից երկուսը (տվյալ դեպքում՝ Ռուսաստանն ու Ղազախստանը) ունեն նավթի ու գազի հսկայական պաշարներ, իսկ մյուս երեքը (Բելոռուսը, Հայաստանը եւ Ղրղըզստանը) չունեն: Ո՞րը կլիներ ամենապարզ տրամաբանական լուծումը այս դեպքում: Եթե տնտեսական տարածքը փակվել է այլ երկրների առաջ, նշանակում է՝ ներսում էներգակիրների միասնական գներ պետք է լինեն: Բայց, քանի որ ԵՏՄ-ն ինքն իրենով որեւէ առնչություն չունի տրամաբանություն հետ, ուստի վերը նշված լուծումը չկա:
Արդյունքում ստացվում է մի զավեշտալի պատկեր: Ռուսաստանն ու Ղազախստանը իրենց բնակչությանն ու արտադրողներին վաճառում են էժան նավթամթերքներ ու գազ, իսկ մյուսների վրա նույն ապրանքը սաղացնում ավելի թանկ, շատ ավելի թանկ գներով: Որ ավելի պարզ դառնա, թե ինչի մասին է խոսքը, ներկայացնենք հետեւյալ համեմատությունը: Ռուսաստանի՝ մեզ աշխարհագրորեն ամենամոտ մարզում՝ Կրասնոդարում, մեկ խմ գազը բնակիչ բաժանորդին վաճառվում է 6.03 ռուբլով կամ՝ 50 դրամով: Հայաստանում բնակիչ բաժանորդը նույն ծավալի գազի դիմաց վճարում է 139 դրամ: Հայաստանում գազը մոտ 2.7 անգամ թանկ է: Գրեթե նույնքան է տարբերությունը նաեւ խոշոր սպառողների համար:
Եվ ուրեմն, եթե ՀՀ բնակիչը ձմռանն իր տունը տաքացնելու համար ծախսում է, ասենք, 40 հազար դրամի գազ, ՌԴ բնակիչը ծախսում է 15 հազար դրամի գազ: Եթե մեր արտադրողը իր մեկ միավոր ապրանքը արտադրելու համար ծախսում է 1000 դրամի գազ, ապա ճիշտ նույն արտադրանքը արտադրող ՌԴ տնտեսվարողը ծախսում է 370 դրամ: Այլ կերպ ասած, մեր բնակիչը ավելի շատ գումար է ծախսում էներգակիրների վրա եւ այլ ապրանքներ ու ծառայություններ ավելի քիչ է ձեռք բերում, ավելի քիչ է ֆինանսավորում այդ ապրանքներն ու ծառայությունները արտադրողներին ու մատուցողներին, քան ՌԴ բնակիչը՝ իր արտադրողներին: Մեր արտադրողը միավոր արտադրանքի վրա մոտ երեք անգամ ավելի շատ էներգետիկ ծախս է անում ու արդյունքում ստանում շատ ավելի թանկ ինքնարժեքով ապրանք, քան նույն ապրանքը՝ ՌԴ-ում: Ու նրանք բոլորը հավաքված են մեկ միասնական տնտեսական տարածքում, որը սահմանափակ է այլ երկրների արտադրողների համար:
Այս պատկերին սովորաբար հակադարձվում է այն փաստը, թե միեւնույն է, ՌԴ-ն Հայաստանին գազը վաճառում է էժան գնով: Ախր հարցը մեծ հաշվով գինը չէ, այլ հավասար պայմանները, որոնք արմատապես խախտվում են, ու ողջ այդ ԵՏՄ կոչվածը դարձնում տնտեսագիտական կրկես:
Ու բոլորովին տարօրինակ չէ, որ միասնական էներգետիկ շուկայի մասին քննարկումներ, ըստ էության, չեն լինում: Օրինակ, վերը նշված Եվրասիական միջկառավարական խորհրդի նիստի ժամանակ այդ թեման փակել է ՌԴ վարչապետ Մեդվեդեւը: «ԵՏՄ-ի շրջանակներում ինտեգրացիան խորանում ու ծավալվում է...»,- ասել է նա ու հավելել, թե նավթի ու գազի նշանակությունը ԵՏՄ տնտեսություններում գնալով նվազում է: «Այժմ պետք է խոսել եկամուտներ գեներացնող այլ աղբյուրների մասին»,- ասել է նա: Դե, ծիպը՝ ի՞նչ եք անընդհատ նավթի ու գազի մասին խոսում, ինտեգրվում-զարգանում-բարգավաճում ենք, իսկ դուք հա գազ-գազ...: Ավելի բարձր մատերիաների մասին խոսեք: ԵՏՄ-ում գազի ու նավթի նշանակությունը նվազում է, կարելի է ասել՝ հասել է նվազագույնին, էլ վաբշե դեր չունի՝ պանիմայեշ: Ու դա ասում է մի երկրի վարչապետ, որի բյուջեի մոտ կեսը այլ երկրների, այդ թվում նաեւ մեզ վաճառած նավթից ու գազից ստացած եկամուտներն են:
Այդ 4 գյուղը կեղծ օրակարգ է, կեղծ նարատիվ, որը, ցավոք, նաև ՀՀ սահմաններից դուրս է օգտագործվում․ Արայիկ Հարությունյան
Ոսկեպարի ճանապարհի դելիմիտացիայի հարցն առայժմ օրակարգում չէ․ վարչապետն ականջալուր է եղել ոսկեպարցիների մտահոգությանը
Հայաստան-Ադրբեջան սահմանին ԶՈՒ-ն երբ իր տեղը կզիջի սահմանապահներին․ Հարությունյանն ասաց՝ ինչ քննարկումներ են լինելու
ՀՀ իշխանությունները մեզ տեղյակ են պահել, որ համաձայնությունը ձեռք է բերվել միջազգային սահմանի հիման վրա․ Իրանի դեսպան
Ինչու հայ-ադրբեջանական սահմանազատման գործընթացը մեկնարկեց Տավուշից․ Արայիկ Հարությունյանը մանրամասնել է
Գոյություն չունի «Տավուշից տարածքներ հանձնելու» թեմա, համատեղ հայտարարության մեջ նշվում են գյուղերի անունները․ Գրիգորյան
Ռուսաստանը, ՀԱՊԿ-ը չեն ճանաչում Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը. Լավրովի «ինքնախոստովանությունը»
Այս բարդ գործընթացում պետք է լինենք առավել քան զգոն, տուրք չտանք մանիպուլյացիաներին ու կեղծ տեղեկատվությանը․ Մինասյան
Հուսադրող լուրեր կան Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանազատման գործընթացի մեկնարկի վերաբերյալ․ Կլաար
Ովքեր դեմ են փոխհամաձայնեցված սահմանազատմանը, փորձում են պատերազմի մեջ ներքաշել Հայաստանը, վերածել ծայրագավառի․ Չախոյան
Վարչապետը Զառի միջնակարգ դպրոցի աշակերտների հրավերով ներկա է գտնվել «Պապ թագավոր» ներկայացմանը
Եթե Ստեփանակերտում ոչ թե «քֆուրով» որոշում ընդունող, այլ ադեկվատ իշխանություն լիներ, կսահմաներ ԼՂ շփման գիծը․ Աթանեսյան
Մենք ԵՄ-ի հետ սկսում ենք սերտ համագործակցության նոր ճանապարհ․ Արարատ Միրզոյան
Խաղաղության գործընթացը հիմնականում բաղկացած է որոշումներից, որոնք դուրս են «հակամարտելու» տրամաբանությունից․ Թորոսյան
Շուտով հայտնի ուժերը «մետոձիչկաները» կստանան, ու 10 կոպեկանոց լացի նոր եթերաշրջանը կհամարենք բացված․ Ալեքսանյան
Հայաստանը կստանա հնարավորություն սահմանազատման գործընթացը կազմակերպել քաղաքակիրթ և լեգիտիմ ընթացքով․ Ղազարյան
Աշխարհի գավաթ․ մարմնամարզիկ Վահագն Դավթյանը Փարիզի Օլիմպիական խաղերի ուղեգիր է նվաճել
Կողմերը կառաջնորդվեն Ալմա Աթայի 1991թ. հռչակագրով, մի բան, որից Ադրբեջանը արդեն տևական ժամանակ խուսափում էր․ Եղոյան
Հուսանք՝ այցից հետո կհայտնվի մեր հարաբերությունների զարգացման «ճանապարհային քարտեզ»․ Միրզոյանի հարցազրույցը Arab News-ին
Վկան գլխի ճակատային մասով 3 անգամ հարվածել է աշխատասեղանին․ ինչ է կատարվել Շենգավիթի քննչական բաժնում
Սահմանազատման հանձնաժողովների հրապարակած փաստաթղթում երկու բավականին դրական և հուսադրող միտում տեսա․ Արամ Սարգսյան
Առաջին անգամ կա հնարավորություն ունենալ սահմանազատված պետական սահման, որտեղ կտեղակայվեն սահմանապահներ. Հովհաննիսյան
Ողջունում ենք Հարավային Կովկասի վերաբերյալ «Մեծ յոթնյակի» երկրների ԱԳ ղեկավարների հայտարարությունը․ Արարատ Միրզոյան
Սեփական տան լոգարանում հայտնաբերվել է ՊՆ N զորամասի ջոկատի հրամանատարի 31-ամյա տեղակալի դին
Եթե հայ-ադրբեջանական հանձնաժողովի ձեռք բերած պայմանավորվածությունը կյանքի կոչվի, կլինի լուրջ հաջողություն. Իոաննիսյան
Հանձնաժողովների պայմանավորվածության մեջ չափազանց կարևոր է Ալմա-Աթայի սկզբունքի շուրջ համաձայնությունը. Խանդանյան
Կապան-Քաջարան ճանապարհահատվածում հարկադիր քարաթափում է իրականացվել
«Մեծ յոթնյակը» պետք է հրաժարվի Հայաստանի և Ադրբեջանի նկատմամբ հավասարական մոտեցումներից․ Գարդման-Շիրվան-Նախիջևան
Տավուշի մարզի ոչ մի սանտիմետր չի կարող տրվել որևէ մեկին, ՀՀ տարածքային ամբողջականությունը պաշտպանված է․ Կոնջորյան
Պետք է արդյունավետ հավասարակշռություն գտնենք արհեստական բանականության ընձեռած հնարավորությայն և ռիսկերի միջև. Ջուլհակյան
Պապոյանը ՀԱՀ ընկերություններին հրավիրել է մասնակցելու Հայաստանում պետական աջակցությամբ իրականացվող տնտեսական ծրագրերին
ՊՎԾ-ն ամփոփել է վարչապետի հանձնարարությամբ քաղշինկոմիտեում և ԿԳՄՍՆ-ում իրականացված ուսումնասիրությունների արդյունքները
էկոնոմիկայի նախարարությունը նոր գլխավոր քարտուղար ունի․ վարչապետը որոշում է ստորագրել (լուսանկար)
Սահմանազատման սկզբնական փուլում Հայաստանն ու Ադրբեջանը նախնական համաձայնեցրել են սահմանագծի առանձին հատվածները․ ԱԳՆ
Օլաֆ Շոլցը և Ադրբեջանի նախագահը բանակցություններ կվարեն Բեռլինում
Առաջին անգամ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև, 4 գյուղի հատվածում, կլինի սահմանազատված պետական սահման. քարտեզ
Ռոստովի մարզում ձերբակալվել են Ադրբեջանի քաղաքացին և ևս 2 անձ․ Շահին Աբբասովը կասկածվում է սպանության մեջ
Ալիևը կմեկնի Մոսկվա՝ Պուտինի հետ բանակցությունների
Թուրքիայում կրկին երկրաշարժ է տեղի ունեցել
Դոլարն ու եվրոն էժանացել են․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 19-ին
