Վերադասավորումներ 2018-ին ընդառաջ. ԲՀԿ-ն իշխանություն, Ելք-ը՝ միակ ընդդիմությո՞ւն

Չափազանց քչախոս են քաղաքական ուժերը, երբ խոսքը վերաբերում է 2018 թվականի ապրիլից հետո սպասվող քաղաքական իրավիճակին, վերադասավորումների, վարչապետի թեմաներին: Միակ հրապարակային պատասխանը, որ տարբեր առիթներով ԱԺ տարբեր ուժերի ներկայացուցիչներին այս հարցերն ուղղելիս ստանում ենք, հետեւյալն է՝ «կգա 2018 թվականը, ամեն ինչ պարզ կլինի»: Առաջին հայացքից՝ ոչինչ չասող պատասխան, բայց իրականում՝ ավելի քան խոսուն: Որովհետեւ սա նշանակում է, որ որոշակի հստակություն չկա, իսկ եթե քաղաքական պրոցեսում հստակություն չկա, դա առաջին հերթին, հուշում է, որ ինչ-որ անդրկուլիսային պրոցեսներ են ծավալվում:

Մասնավորապես՝ 2018 թվականի ապրիլը շրջադարձային կետ է, ու ներկայումս քննարկումներ, բանակցություններ են ընթանում ՀՀԿ-ի, ՀՅԴ-ի ու ԲՀԿ-ի շրջանակներում: Քննարկվող թեման էլ ակնհայտ է՝ ովքե՞ր եւ ինչպե՞ս են կիսելու իշխանությունը, ինչպե՞ս են վերադասավորվելու քաղաքական դաշտում, ո՞ւմ ի՞նչ դեր ու նշանակություն է բաժին հասնելու:

Մամուլում շատ շրջանառվեցին տեղեկություններ, որ հավանական է՝ 2018 թվականի ապրիլից հետո ԲՀԿ-ն եւս անդամակցի իշխանական կոալիցիային: ԲՀԿ-ական տարբեր ներկայացուցիչների հետ զրույցներում այդ միտումը նույնպես ակնհայտ է՝ ԲՀԿ-ն ցանկանում է մտնել կոալիցիա: Որովհետեւ կոալիցիան նշանակում է ռեալ, գործադիր իշխանություն, հետեւաբար գործուն լծակներ ու նոր հնարավորություններ: Որովհետեւ խորհրդարանի ու երկրի երկրորդ մասսայական քաղաքական ուժ լինելը ենթադրում է նաեւ բավարարել սեփական կուսակիցների որոշակի պահանջմունքները, այդ ամբողջ կառույցը պահել, առաջ տանել եւ այլն, ինչը լուրջ ռեսուրսներ է պահանջում:

Ու հենց այս կետում էլ առաջ են գալիս խնդիրները: Առաջին հերթին՝ ՀՀԿ-ում շատերը գոհ չէին անգամ ՀՅԴ-ի հետ կոալիցիա կազմելու գաղափարից, քանի որ այդպես ՀՀԿ-ն հրաժարվում էր իր մի շարք պոստերից՝ դրանք զիջելով կոալիցիոն գործընկերոջը: Բայց այդ ժամանակ շատ գրվեց, թե ինչու ՀՀԿ-ն գնաց այդ քայլին, ինչ խնդիր էր փորձում լուծել իր համար թե՛ ներքաղաքական, թե՛ արտաքին քաղաքական ասպարեզներում՝ մասնավորապես սփյուռքի հետ փոխհարաբերություններում: Ու հիմա, երբ ԲՀԿ-ն դեմ չէ կոալիցիա վերադառնալ, դժգոհությունները կրկնապատկվում են: Որովհետեւ ՀՀԿ-ն էլ, ՀՅԴ-ն էլ գիտակցում են, որ այդ դեպքում էլի ինչ-որ դիրքեր պետք է զիջել:

Իշխող ուժերի մոտ հարցը ոչ թե այն է, թե ինչ կտա ԲՀԿ-ի կոալիցիայում հայտնվելը, այլ այն, թե ի՞նչ կկորցնեն իշխանությունները, եթե ԲՀԿ-ն կոալիցիայում չլինի: Այսինքն՝ ներկայումս ներքաղաքական իրավիճակն այնպիսին չէ, որ ԲՀԿ-ն լրացուցիչ ուժեղացնի կոալիցիոն իշխանության դիրքերը՝ ներքաղաքական ակտիվ գործընթացներ չեն ընթանում, իշխանության սպառնացող ներքին վտանգներ չկան: Միակ բանը, որը կարող է ավելացնել ԲՀԿ-ի՝ կոալիցիայում հայտնվելը, այն է, որ եթե Սերժ Սարգսյանը լինի վարչապետ, ապա նա կընկալվի, որպես քաղաքական լայն կոնսոլիդացիա վայելող ղեկավար, որի շուրջը համախմբվել են երկրի առաջին, երկրորդ ու ամենաավանդական կուսակցությունները: Մյուս կողմից՝ Սերժ Սարգսյանը պետք է հաշվարկի ու հասկանա՝ արդյո՞ք ԲՀԿ-ին, իշխանական գնացքից դուրս թողնելով, վերջինս կարող է իր համար խնդիրներ ստեղծել, թե՞ ոչ:

ԲՀԿ-ից էլ մեր զրուցակիցները պնդում են, որ իրենց համար կոալիցիայում հայտնվել-չհայտվելու հարցը օրակարգի սկզբունքային ու ամենագլխավոր հարցը չէ: Ամեն դեպքում, ինչպես նշում էր մեր աղբյուրը, եթե ԲՀԿ-ն մտնի կոալիցիա, ուրեմն պետք է ստանա իրապես գործուն լծակներ՝ կարեւոր պաշտոններ, օրինակ՝ փոխվարչապետների պաշտոններից մեկը, «նորմալ» նախարարություններ, որոնք ունեն գործելու լայն դաշտ ու որոնց գործունեությունն ավելի լայն զանգվածների վրա է տարածվում:

«Հակառակ պարագայում մենք մեզ իշխանություից դուրս էլ վատ չենք զգում, ունենք գործունակ թիմ, որը կարղ է հաջողությամբ աշխատել թե՛ կոալիցիայի կազմում, թե՛ կոալիցիայից դուրս, ու մեր բարձրացրած հարցերի որակն ու խորությունը անհամեմատ ավելին է, քան նույն «Ելք»-ի բարձրացրած հարցերն են»,- նշում էր մեր զրուցակիցներից մեկը ու վստահեցնում, որ ՀՀԿ-ի հետ կոալիցիայի հարցում, կարծես թե, լուրջ անհամաձայնություն չկա, իսկ ՀՅԴ-ն «համը հանում է»:

ՀՅԴ-ի մեր աղբյուրների փոխանցմամբ,  իրենք հաստատ համաձայն չեն ավելի քիչ ստանալուն, քան այն, ինչ ներկայումս ունեն: Ու եթե բանը հասնի նրան, որ ՀՅԴ-ն էլ ինչ-որ պաշտոններ կամ դիրքեր պետք է զիջի, հնարավոր է, որ չհամաձայնի ու ՀՀԿ-ին թողնի դժվարին երկընտրանքի առջեւ՝ ընտրել իրենց ու ԲՀԿ-ի միջեւ: Իսկ ՀՀԿ-ի մեր աղբյուրներն էլ նշում են՝ իրենց մոտ էլ անհասկանալի է, թե ինչ կտա ԲՀԿ-ի հետ կոալիցիան, ՀՅԴ-ն հասկանալի էր՝ սահմանադրական փոփոխություններ կային առջեւում, սփյուռքի հետ հարաբերություններ կան, որտեղ ՀՅԴ-ն ամուր դիրքեր ունի եւ այլն:

«Առանց կոալիցիայի մաս կազմելու էլ «Ծառուկյան» դաշինքն ԱԺ-ում քվեարկում է այնպես, ինչպես հանրապետականներին է ձեռնտու, էլ ինչո՞ւ լրացուցիչ բեռ վերցնենք»,- ասում էր պատգամավորներից մեկը:

ԲՀԿ-ում ու «Ծառուկյան» դաշինքում սա շատ լավ գիտակցում են: Ու ոչ միայն գիտակցում են, այլեւ ԱԺ ամբիոնից երբեմն թունդ ու ընդդիմադիր ելույթներ ունենալով, երբեմն ինչ-ինչ հարցերի խնդրահարույց կողմերը ի ցույց դնելով, երբեմն իշխանության կողմից ներկայացված նախագծերին կողմ արտահայտվելով փորձում են հասկացնել, թե ինչ խնդիրներ կարող են ստեղծել իշխանության համար, եթե կոալիցիայի մաս չկազմեն:

Բոլոր դեպքերում՝ հարցի վերջնական լուծումը ամենավերեւում է. Սերժ Սարգսյանը պետք է հաշվարկի, թե որ զարգացումն է իր համար ավելի նախընտրելի: Բայց այստեղ եւս հարցեր կան: Նախ՝ եթե ԲՀԿ-ն դառնա իշխանական ուժ, ապա ԱԺ-ում միակ ընդդիմադիր ուժը կմնա «Ելք»-ը: Ու քանի որ 2018-ից հետո երկիրն ամբողջությամբ անցնում է խորհրդարանական կառավարման մոդելին, որտեղ քաղաքական փոքրամասնության համար նույնպես ամրագրված են որոշակի լծակներ, դիրքեր ու պաշտոններ, ապա այդ դեպքում եւս հարց է՝ արժե՞ դիմել այդպիսի ռիսկի՝ «Ելք»-ին թողնելով խորհրդարանական ընդդիմության դաշտում միայնակ:

Իհարկե, տեսականորեն բացառված չէ, որ կարող է կոալիցիայի կազմը փոխվել՝ ՀՅԴ-ն լքի իշխանությունն ու հայտնվի ընդդիմադիրի կարգավիճակում՝ կոալիցիայում իր դիրքը զիջելով «Ծառուկյան» դաշինքին, կամ որ նույնն է՝ ԲՀԿ-ին: Այս տարբերակին սակայն ՀՅԴ-ում դժվար թե համաձայնեն, ավելի հավանական է, որ իրենք մինչեւ վերջ կպայքարեն իշխանական կոալիցիայում իրենց դիրքի համար, օգտագործելով Սերժ Սարգսյանի դեմ իրենց բոլոր լծակները, եւ առաջին հերթին՝  սփյուռքի ուժերին:

Այս ամենը հստակ վերլուծություններ, հաշվարկներ ու կանախատեսումներ են պահանջում: Ու ինչպես վերջին երկու օրերին որոշ նախարարներ մասնավոր զրույցներում նշում էին, դեռ ոչ ոք չգիտի, թե ինչ որոշում կկայացնի Սերժ Սարգսյանը: Իսկ քանի դեռ որոշում չի կայացվել, կամ գոնե դրա մասին ոչ ոք չի տեղեկացվել, ուրեմն պետք է զգույշ գործել՝ նուրբ հարցերը շատ են: