Երկու շենք` մեկի դիմաց. գումարած՝ 500 հազար դոլար, գումարած՝ 5,7 հեկտար հող

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2004 թվականի նոյեմբերի 18-ի համարում

Հաջորդ շաբաթվա վերջին՝ նոյեմբերի 26-ին ժապավեն է կտրվելու: Դե, հասկանալի է՝ եթե խոսքը ժապավենի մասին է, կտրողը լինելու է Քոչարյանը. այդ օրը պաշտոնապես կբացվի եւ շահագործման կհանձնվի Երեւանի քաղաքապետարանի նոր շենքը՝ հին քաղաքապետարանի հարեւանությամբ: Այժմ շենքի տարածքն անասելի շտապողականությամբ բարեկարգվում է՝ մարդիկ անձրեւի տակ աշխատում են մինչեւ ուշ երեկո: Պատկերը կարծես վերցված լինի մեր «երջանիկ» սոցիալիստական անցյալից՝ հարվածային աշխատանքի օբյեկտ: Իհարկե, շենքը գեղեցիկ է ստացվել, լիովին փոխվել է մայրաքաղաքի այդ հատվածի տեսքը. դեռ խորհրդային ժամանակներից կիսակառույց վիճակում մնացած շենքը հասցվել է ավարտին, շրջակայքը մաքրվել է աղբից ու ժամանակավոր ցանկապատներից եւ այլն:

Ու ամեն ինչ լավ կլիներ, եթե այս շենքի կառուցման պատմությունը չունենար ուշագրավ նախապատմություն: Շենքը ավարտին է հասցրել «Միջազգային բիզնես կենտրոն» ընկերությունը, որն իր կատարած աշխատանքի դիմաց ստացել է քաղաքապետարանի ներկայիս շենքը, Նալբանդյան փողոցի վրա գտնվող գյուղատնտեսության նախարարության նախկին շենքը եւ 5,7 հեկտար հող՝ Աթենքի փողոցին հարող տարածքում եւ կես միլիոն դոլար փող՝ կառավարությունից: Նկատենք, որ սա «Բիզնես կենտրոն» ընկերության հետ մեր կառավարության կնքած երկրորդ գործարքն է. 1-ինը տեղի է ունեցել դեռ 3 տարի առաջ: Ըստ այդմ, կառավարության 3-րդ շենքի կիսակառույցը ավարտին հասցնելու համար այս ընկերությունը ի սեփականություն ստացավ ՀՀ մշակույթի, առողջապահության, կրթության եւ սոցապ նախարարությունների շենքերը:

Այսպիսով, Երեւանի կենտրոնում 2 կիսակառույց ավարտին հասցնելու համար պետությունը այս ընկերությանը տվել է 7 հսկայական շենք՝ մայրաքաղաքի փոքր կենտրոնում, 5,7 հա հողատարածք՝ Ծիծեռնակաբերդի մոտ եւ կես մլն դոլար: Այս փոխանակումը ադեկվա՞տ է արդյոք: «Եթե կա կառավարության համապատասխան որոշում, եւ այդ գործարքն արդեն կատարված է, եւ այսօր շահագործվում է կառավարության 3-րդ շենքը, եւ շուտով՝ մի քանի օրից հանձնվում է քաղաքապետարանի նոր շենքը, ես գտնում եմ, որ, այո, ադեկվատ է»,- մեր այս հարցին ի պատասխան՝ ասաց Երեւանի քաղաքապետ Երվանդ Զախարյանը: Ուշագրավ պատասխան է՝ եթե կառավարությունը որոշել է, եթե շենքերն արդեն ավարտվել են, ուրեմն՝ ադեկվատ է:

Զախարյանը, մեր հարցին ի պատասխան, բնականաբար՝ չի խորանում դետալների մեջ: Այսինքն, եթե այդ 2 շենքերն ավարտելու համար «Միջազգային բիզնես կենտրոնին» պետք է տալ ոչ թե 7 շենք, այլ մայրաքաղաքի կեսը՝ փոխանակումը նույնպես քաղաքապետը կհամարեր ադեկվատ՝ միայն այն դեպքում, եթե դրա մասին լիներ կառավարության որոշում, շենքերն էլ հանձնված լինեին շահագործման: Իսկ դետալները կարեւոր չեն: Նկատենք, որ Զախարյանը դետալների մեջ չխորանալու դրդապատճառներ ունի: Նա այս գործարքի հետ ավելի քիչ կապ ունի, քան, ասենք, նախկին քաղաքապետ Ռոբերտ Նազարյանը՝ ում օրոք կայացվել են այս փոխանակմանն առնչվող մի քանի որոշումներ, Ռոբերտ Քոչարյանը՝ ով վարել է այս հարցերին վերաբերող կառավարության նիստերը եւ այլն:

Իսկ Զախարյանի օրոք  այդ որոշումները միայն փոփոխություններ են կրել: Եւ եթե նա այս հարցերն ավելի մանրամասնի՝ այլ կերպ կդիտվի:  Բայց կան դետալներ, որոնք, մեղմ ասած, կարեւոր են: Ըստ քաղաքապետի՝ քաղաքապետարանի նոր շենքն ավարտելու համար «Միջազգային բիզնես կենտրոնը» ծախսել է 2 մլրդ 794 մլն դրամ, այսինքն՝ ավելի քան 5 մլն դոլար: Հնարավոր է: Բայց որքան կարժենային քաղաքապետարանի ներկա շենքն ու գյուղնախարարության նախկին շենքը՝ Նալբանդյան փողոցի Հանրապետության եւ Սախարովի հրապարակները միացնող հատվածի հենց մեջտեղում: Սա կարեւոր է այնքանով, որ այդ շենքերից բացի՝ տրված 5,7 հա հողատարածքի շուկայական արժեքը մոտավորապես 5,5 մլն դոլար է:

Այսինքն, կառավարությունը «Միջազգային բիզնես կենտրոնին» տվել է 5,5 մլն դոլարի հող, 2 հսկա շենք, որպեսզի ընկերությունը կատարի 5 մլն դոլարի աշխատանք: Տարրական հանրահաշիվը հուշում է, որ քաղաքապետարանի եւ գյուղնախարարության շենքերի արժեքը պետք է հավասար լինի մինուս կես մլն դոլար: Այսինքն, մենք որեւէ մեկին պետք է վճարեինք կես մլն դոլար, որ նա մեզնից վերցներ 2 շենք: Վատ բիզնես չի: Տեսնես՝ մայրաքաղաքում քանի՞ նման շենք է մնացել, կարելի է մի 10 հատ վերցնել: Բայց կա մի ուրիշ, ավելի հետաքրքիր դետալ: Այս գործարքն ընդհանուր գծերով մտածված է եղել դեռ 2002-ի վերջին: Այդ մասին կա կառավարության 2002թ. դեկտեմբերի 5-ի որոշում: Սակայն այս տարվա մարտի 18-ին, կառավարության որոշմամբ, փոփոխություն է կատարվել դրանում:

Ըստ այդմ,  քաղաքապետարանի նոր շենքի կառուցման նախագիծը թանկացել է՝ հաշվի առնելով «...շինանյութերի շուկայական գների բարձրացման հանգամանքը»: Սա նոր խոսք է պետության եւ տնտեսվարող սուբյեկտների փոխհարաբերություններում: Շինանյութերի թանկացման հանգամանքն ընդհանրապես դիտվում է որպես բիզնես ռիսկ, եւ արդեն կնքված պայմանագիրն այդ պատճառով չի կարող փոփոխվել: Իսկ եթե շինանյութը էժանանար, կառավարությունը ե՞տ էր պահանջելու որոշակի գումար: Կամ՝ Ծիծեռնակաբերդի մոտ 5,7 հա տրամադրված տարածքի շուկայական գինը հետզհետե աճում է: Ինչու՞ կառավարությունը «Միջազգային բիզնես կենտրոնից» ետ չի պահանջում գումարներ կամ ետ չի վերցնում տրամադրված հողատարածքի համապատասխան մասը: Մի խոսքով, հաջորդ շաբաթ հանդիսավորությամբ կկտրվի այս շենքի կարմիր ժապավենը:  

Հայկ Գեւորգյան