Պապան ա, է՜... ավանդների հարցով նիստը չկայացավ

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2004 թվականի դեկտեմբերի 21-ի համարում

Որ երկուշաբթի օրը հրավիրվելիք ԱԺ արտահերթ նստաշրջանն ի սկզբանե որոշված էր տապալել՝ չէին էլ թաքցնում ՀՀԿ-ի եւ երկրի բարձրագույն իշխանության ներկայացուցիչները։ Իսկ շաբաթ օրը Լոռու մարզում, անդրադառնալով ավանդների հարցին, Ռ.Քոչարյանն ասաց. «Ես համոզված եմ, որ մեր խորհրդարանում ողջամիտ մտածող պատգամավորների թիվը շատ ավելի  մեծ է, եւ տվյալ դեպքում ճիշտ լուծումներ կգտնվեն, որովհետեւ չարժե մինչեւ բյուջեի քննարկումը մտնել այդպիսի բարդ եւ վիճահարույց հարցի քննարկման տակ»: Այս հայտարարությունն ուղղակի «քսիֆ» էր կոալիցիային՝ ամեն ինչ անել նստաշրջանը տապալելու համար։ Ինչը եւ երեկ արվեց առանց որեւէ բարդության։

Ավանդների հարցով պատգամավոր Հմայակ Հովհաննիսյանի նախաձեռնության տակ ստորագրած 66 պատգամավորից երեկվա նիստին մասնակցելու համար գրանցվել էր ընդամենը 44-ը։ ՕԵԿ-ի՝ 4, (երկուսը Հայաստանում չէին), «Արդարություն» դաշինքի՝ 3, «Ժողպատգամավորի»՝ 6, ՄԱԿ-ի՝ 1, նաեւ՝ անկախ պատգամավորներ Մանուկ Գասպարյանի, Էմմա Խուդաբաշյանի, եւս մի քանիսի համատեղ ջանքերով երեկ հնարավոր չեղավ ապահովել անհրաժեշտ քվորում։ Իհարկե, մենք փորձեցինք պարզել, թե ուր են այն 22 պատգամավորները, որոնք ստորագրել էին 66-ի նախաձեռնության տակ, բայց չէին եկել ԱԺ։ Մեր հարցումները բացահայտեցին, որ շաբաթ-կիրակի օրերը խիստ ողբերգական են եղել մեր որոշ պատգամավորների ազգուտակի համար։

Երբ զանգահարում էինք այն պատգամավորներին, որոնք, չնայած ստորագրել էին արտահերթ նստաշրջան հրավիրելու նախաձեռնության տակ, բայց երեկ ԱԺ-ում չէին, շատ ցավալի պատմություններ էինք լսում` մեկի հենց նոր մահացած քեռու տղայի, մյուսի՝ աներոջ, 3-րդի՝ խնամու մասին։ Իհարկե, կային նաեւ պատգամավորներ, որոնց հարազատությանը հանգստյան օրերին բան չէր պատահել, բայց նրանք էլ, ինչպես, օրինակ, «Արդարություն» դաշինքի անդամներ Արամ Զ. Սարգսյանը, Սմբատ Այվազյանն ու Ալբերտ Բազեյանը, նիստերի դահլիճ չեն մտնում, որովհետեւ այդ դահլիճի հանդեպ ալերգիա ունեն: Եւ միակ խմբակցությունը, որը ողջ կազմով ստորագրել էր 66-ի նախաձեռնության տակ եւ երեկ էլ ողջ կազմով եկավ գրանցվելու՝ «Ազգային միաբանությունն» էր:

Այդուհանդերձ, ողջ այս պատմության հեղինակ Հ.Հովհաննիսյանը երեկ ուզում էր հավատալ, որ իր նախաձեռնության տակ ստորագրած, բայց այդպես էլ ԱԺ չներկայացած պատգամավորները իրենց կամքով չէ, որ չեն եկել: ««Խնդրում եմ՝ պարզեք, գուցե այդ մարդկանց տնային կալանքի՞ են ենթարկել, գուցե հիմա նրանք զրկված են ազատությունից եւ չե՞ն կարողանում գալ ու գրանցվել: Չէ՞ որ 66-ի նախաձեռնության տակ ստորագրածները, որ հիմա այստեղ չեն, հրաշալի հասկանում են, որ չգալով՝ ստորագրում են իրենց քաղաքական ինքնասպանության տակ»,- ասում էր նա եւ համառորեն չէր ուզում հավատալ, որ նրանք, Քոչարյանի հրահանգից հետո, ընդամենը որոշել են «ողջամիտ» դառնալ:

Ինչեւէ, երեկ մինչեւ ԱԺ կանոնակարգով սահմանված ժամկետը այդպես էլ  չհավաքվեց անհրաժեշտ թվով պատգամավորական ձայներ, եւ բազմաչարչար ավանդների շուրջ հերթական քաղաքական շոուն ինչպես անսպասելի սկսվել էր, այնպես էլ անսպասելի ավարտվեց։ Ու ողջ այս պատմության զավեշտն այն է, որ կոալիցիայի 3 կուսակցությունում էլ երեկ տրամադրությունը  հաղթական էր. ՀՀԿ-ին թվում էր, թե նիստի տապալումն իր շնորհքն է, ՕԵԿ-ին՝ որ եթե իրենց հաջողվել է ընդամենը 3 կորուստով (ՕԵԿ անդամներ Ալիկ Պետրոսյանը, Արշակ Մխիթարյանը եւ Արտակ Սարգսյանը,  չնայած ԱԺ նախագահի պահանջին, երեկ այդպես էլ չեկան ԱԺ-խմբ.) մասնակցել քվորումի ապահովմանը, ժողովուրդը վերջապես հասկացավ, թե ով է իր մասին մտածող միակ կուսակցությունը:

Իսկ դաշնակները գրեթե վստահ էին, որ իրենց բոյկոտով փրկել են կոալիցիայի կյանքը: Մինչդեռ արդեն շաբաթ օրը, արտահերթ նստաշրջանը տապալելու հստակ հանձնարարական տալով կոալիցիային, Քոչարյանը հերթական անգամ ապացուցեց, որ կոալիցիայի իրական արժեքը զրո է: Միայն այն, որ ԱԺ-ում հնարավոր եղավ հավաքել 66 ստորագրություն, դա արդեն բավական է՝ լրջորեն կասկածի տակ առնելու հանրապետական վարչապետի ԱԺ մեծամասնություն ունենալը: Միայն այն, որ Սահմանադրությամբ երկրի 2-րդ դեմքը որեւէ լծակ չունի, որ կարողանա ԱԺ բերել 66-ի նախաձեռնության տակ բոլոր ստորագրած պատգամավորներին, դրանով էլ Քոչարյանը ցույց տվեց, թե ԱԺ-ում ում ձեռքին են իրական լծակները: Իսկ դաշնակներին հստակ հասկացվեց, որ անկախ նրանից, թե ինչ կա գրված ՀՅԴ-ի նախընտրական խոստումների փաթեթում, եթե Քոչարյանը չի ուզում, որ այս պահին ԱԺ-ում ավանդների հարց քննարկվի, ուրեմն՝ դաշնակները չեն գա եւ չեն գրանցվի:

Իսկ թե ինչո՞ւ Քոչարյանը չցանկացավ, որ երեկվա նստաշրջանը չկայանա, դրա պատճառն էլ երեւի այն է, որ Հ.Հովհաննիսյանի պատվիրատուն ինքը չի եղել: Համենայնդեպս, Լոռու մարզում լրագրողներին Քոչարյանն ասաց, թե որեւէ մեկը չի էլ կարծում, որ դա մեկ պատգամավորի նախաձեռնություն էր: Ուստի, եթե Քոչարյանը չի պատվիրել, գոնե խանգարել մեկ այլ պատվիրատուի՝ պարտավոր էր: Ինչը եւ արեց: Իհարկե, տապալված նիստից հետո ԱԺ նախագահ Արթուր Բաղդասարյանը լրագրողներին բացատրում էր, որ որեւէ ողբերգություն չկա, եւ Քոչարյանն արդեն ասել է, որ փետրվարին գործադիրին կից ստեղծվելու է ավանդների հարցով զբաղվող նոր հանձնաժողով, եւ ոչ մի բան չի պատահի, եթե հարցը քննարկվի փետրվարին: Այսպիսով, ներկոալիցիոն բախումները Քոչարյանը հետաձգում է մինչեւ փետրվար: Որը, ի դեպ, հիմք է տվել քաղաքական վերլուծաբաններին՝ ենթադրելու, որ նա կոալիցիայի փլուզումը ծրագրում է գարնանամուտին:

Հ.Գ. Ստորեւ այն պատգամավորների ցանկն է, ովքեր ստորագրել էին ավանդների հարցով արտահերթ նստաշրջան հրավիրելու նախաձեռնության տակ, բայց երեկ այդպես էլ չեկան ԱԺ: Իհարկե, նրանցից յուրաքանչյուրը բացակայության իր բացատրությունն ունի. Գասպարյան Մանուկ, Խուդաբաշյան Էմմա, Խաչատրյան Լյովա, Զախարյան Սայադ, Մինասյան Մկրտիչ, Սիմոնյան Արտուշ, Մխիթարյան Արշակ, Պետրոսյան Ալեքսան, Սահակյան Սամվել, Պողոսյան Լեւոն,   Այվազյան Սմբատ, Սարգսյան Արամ Զ., Բազեյան Ալբերտ, Հայրապետյան Ռուբեն, Բադալյան Վլադիմիր,  Թամազյան Համլետ, Մանուկյան Մելիք, Նազարյան Մանվել, Վարդանյան Միքայել, Մանուկյան Խաչիկ, Մուրադյան Հարություն, Պետրոսյան Ռաֆիկ:

Նաիրա Զոհրաբյան