Բարի վերադարձ. լիարժեք ինտեգրվեցինք

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի հունվարի 19-ի համարում

Ինչո՞ւ հայկական զորախումբը մեկնեց Իրաք: «Միջազգային հանրությանը լիարժեքորեն ինտեգրվելու մեր ձգտումը որոշակի բարոյական պարտավորություններ է ստեղծում այդ հանրության առջեւ ծառացած խնդիրների լուծման գործում մեր հնարավորության սահմաններում ներդրում ունենալու համար: Ուստի մենք չենք կարող անմասն մնալ մեր տարածաշրջանում եւ մասնավորապես՝ Իրաքում կայունության եւ խաղաղության հաստատմանն ուղղված միջազգային ջանքերից»,- Իրաք ողեւորվող մեր զորախմբի ճանապարհման արարողության ժամանակ՝ տեղի ունեցողը այսպես մեկնաբանեց ՀՀ Պնախարար Սերժ Սարգսյանը:

Այսինքն, մեր զորախումբը Իրաք է մեկնում ոչ թե այնտեղ կայունություն ապահովելու, ժողովրդավարություն հաստատելու համար, այլ ընդամենը քաղաքական նպատակներ է հետապնդում՝ դրանով Հայաստանը փորձում է «լիարժեքորեն ինտեգրվել» միջազգային հանրությանը: Միջազգային հանրությանը ինտեգրվելու բազմաթիվ այլ տարբերակներից՝ ժողովրդավարություն, մարդու իրավունքների պաշտպանություն, խոսքի ազատություն, ազատ եւ արդար ընտրություններ եւ այլն, Հայաստանը ընտրեց այս մեկը միայն: Այնպես է ստացվել, որ սա իրոք վերջին հնարավորություններից մեկն է, որպեսզի Հայաստանը վերջնականապես չընդգրկվի աշխարհի իզգոյների ցուցակում: Եւ բացի այդ, Իրաք զորախումբ ուղարկելը իշխանությունների համար շատ ավելի հեշտ է, քան սեփական երկրում համամարդկային արժեքներ որդեգրելը:

Բայց այս պահին մեզ ավելի շատ հետաքրքրում են ՀՀ այն 46 քաղաքացիները, որոնք երեկ մեկնեցին Իրաք: Նրանց հիմնական մասը գործելու է Ալ Հիլլայում, որտեղ արյունալի ահաբեկչություններ կարծես չեն եղել: Միայն անցած տարվա սեպտեմբերին այս բնակավայրի արվարձաններում ահաբեկիչները առեւանգել էին մի քանի օտարերկրացիների, որոնք զինվորականներ չէին: Ալ Հիլլայում են գտնվելու մեր սակրավորներն ու վարորդները: Յուրաքանչյուրը զբաղվելու է իր գործով՝ սակրավորները վնասազերծելու են ականներ, իսկ վարորդները՝ բեռներ են տեղափոխելու: Բեռները, ինչպես պատմեցին իրենք՝ վարորդները, լինելու են ոչ ռազմական բնույթի՝ հիմնականում շինանյութ, դեղորայք, սննդամթերք եւ այլն: Վարորդներն այնտեղ ստանալու են «Մերսեդես» տիպի բեռնատարներ:

Մեր զինվորականները իրենց զենքը տանում են իրենց հետ՝ ատրճանակներ եւ «AKCY» մակնիշի ավտոմատներ: Զենք կրելը, օրինակ՝ բեռնատարը վարելիս, պարտադիր է լինելու: Մեր զորախմբի երեք բժիշկներն իրենց ծառայությունը անցկացնելու են Քերբալլահում: Բաղդադից մոտ 110 կիլոմետր հարավ գտնվող Քերբալլահը շիաների սրբազան քաղաքն է: Այս քաղաքում հաճախակի է արյուն թափվում: Դժվար է հստակ վիճակագրություն ներկայացնել Քերբալլահում զոհված կոալիցիոն ուժերի զինվորների վերաբերյալ, բայց այստեղ զոհվել են ոչ միայն ամերիկացի, այլ նաեւ բուլղարացի զինվորներ: Սակայն մեր պատկերացումները Իրաքում տիրող իրավիճակի մասին, ըստ մեկնող զորախմբի հրամանատար, կապիտան Գարուշ Ավետիսյանի, այնքան էլ օբյեկտիվ չեն, եւ սրա պատճառն այն է, որ լրատվամիջոցների մեծամասնությունը Իրաքից հաղորդվող ռեպորտաժներում անդրադառնում է գլխավորապես կատարված ահաբեկչություններին:

Հրամանատարը վերջերս երկու անգամ՝ մոտ 20 օրով եղել է Իրաքում եւ իրավիճակի մասին այլ պատկերացում կազմել: «Այնտեղ ուրիշ կյանք կա, որը չի ներկայացվում: Երկար քայլել եմ Բաղդադի արվարձաններում եւ տեսել, թե ինչպես է կյանքը ընթանում. նորմալ կյանք է՝ մարդիկ ինչ-որ տեղ են շտապում, աշխատում են, բիզնեսով են զբաղվում, ինչպես աշխարհի բոլոր մեծ քաղաքներում: Կյանքը շատ ավելի հանգիստ է, քան կարելի է պատկերացնել»,-ասում է Գարուշ Ավետիսյանը: Վերջինս երեւի կարողացել էր այդ իրավիճակը ներկայացնել նաեւ Իրաք մեկնող զինվորականների ընտանիքների անդամներին: Թերեւս, դրանով էր պայմանավորված մեկնողներին ճանապարհելու եկած բազմաթիվ հարազատների համեմատաբար հանգիստ վիճակը:

Ի վերջո, ի՞նչն է ստիպում, որ մեր զինվորականները, բացառապես իրենց ցանկությամբ թողնելով տունուտեղը, մեկնեն Իրաք՝ քաղաքական հայացքնե՞րը, փո՞ղը, թե՞ սուր զգացողությունների պահանջը: Հրամանատար Գարուշ Ավետիսյանի կարծիքով՝ առաջին տեղում սուր զգացողությունների կարիքն է: «Ադրենալինի կարիք ունեն, մնացածը գրեթե դեր չի խաղում»,- համոզված է նա: Նշենք, որ զինվորականները Իրաքում կստանան ամսական մոտ հազար դոլար աշխատավարձ, իսկ այստեղ կպահպանվի իրենց 75 հազար դրամ աշխատավարձը: Կես տարի անց՝ այսօր մեկնած զինվորականները կարող են վերադառնալ, եւ նրանց կփոխարինեն ուրիշները: Բայց կրկին ըստ ցանկության կլինի. ով ցանկություն հայտնի մնալ եւ շարունակել ծառայությունը՝ կարող է մնալ:

Տեղակայման վայրերում մեր զինվորականների համար ստեղծվել են կենցաղային բոլոր պայմանները՝ կոնդիցիոներներով, տաք ու սառը ջրով հարմարավետ կացարաններ, առաջնակարգ սնունդ, պարբերաբար հարազատների հետ կապ պաշտպանելու միջոցներ եւ այլն: Բայց կան որոշ սահմանափակումներ՝ կտրականապես արգելված է օգտագործել սպիրտային խմիչք եւ, ինչպես ասում են, ապրել սեռական կյանքով: Այս սահմանափակումները պայմանավորված են բացառապես զինվորականների անվտանգության նկատառումներով: Ի դեպ, մեր զինվորականներին տեղափոխելու նպատակով Երեւան ժամանած ամերիկյան ռազմական ինքնաթիռի օդաչուներից տեղեկացանք, որ ներկայումս Բաղդադում ցերեկները ջերմաստիճանը  մոտ 20 աստիճան է: Իսկ զորախումբը ճանապարհելիս՝ Երեւանում  մինուս 5 էր:

Հայկ Գեւորգայան