Չփարատված կասկածներ. դատավարությունից մեկ տարի անց

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի հունվարի 20-ի համարում

Տիգրան Նաղդալյանի սպանության գործով դատավարությունից անցել է ուղիղ մեկ տարի: Դատավճիռը վաղուց մտել է ուժի մեջ, դատապարտյալները կրում են իրենց պատիժը, սակայն Նաղդալյանի սպանության շուրջ խոսակցությունները չեն մարում: Հենց այս հարցերի շուրջ զրուցեցինք Արմեն Սարգսյանի պաշտպան Ռոբերտ Գրիգորյանի հետ:

- Պարոն Գրիգորյան, չնայած Տիգրան Նաղդալյանի սպանության գործով դատավճիռը վաղուց է ուժի մեջ մտել, սակայն ոմանք շարունակում են կասկածել Նաղդալյանի սպանության պաշտոնական վարկածին: Ձեր կարծիքով՝ ինչո՞ւ դատավճիռը այդ խոսակցությունների վերջակետը չդրեց:

 - Դատաքննության ընթացքում իմ կողմից ներկայացված բազմաթիվ միջնորդությունների նպատակը քննության բացերը լրացնելն էր, ստիպելը, որ դատարանը չգնա նախաքննական մարմնի ճանապարհով: Նման դատաքննությունը չպետք է բավարարեր ոչ մեղադրյալներին, ոչ նրանց պաշտպաններին, ոչ տուժողի հարազատներին ու ընկերներին, որոնք պետք է շահագրգիռ լինեին ճշմարտությունը բացահայտելու հարցում: Մերկապարանոց չհնչելու համար օրինակ բերեմ` Նաղդալյանին վիրահատած բժիշկները հիվանդության պատմության մեջ նշել էին, որ գնդակը մտել է ծոծրակից եւ ելել ճակատից, մինչդեռ դատաբժիշկները ճիշտ հակառակն էին գրել:

Դատարանը մերժեց վիրահատող բժիշկներին, փորձագետներին հրավիրելու եւ լսելու միջնորդությունը` հայտարարելով, որ հիվանդության պատմությունը ապացույց չէ, ապացույցը դատաբժշկական եզրակացությունն է, որն իր մոտ կասկածներ չի հարուցում: Կամ` դեպքի վայրի զննությամբ հայտնաբերված գնդակն այնպես էր դեֆորմացվել, որ փորձագետները համարել էին, թե հնարավոր չէ պարզել՝ տվյալ գնդակն ու պարկուճը մեկ ամբողջություն են կազմել, թե՝ ոչ: Սակայն հետագայում փորձագետը կարողացավ «պարզել», որ այդ դեֆորմացված գնդակը արձակվել է տվյալ ատրճանակից: Այս փորձագետներին եւս հարցաքննելու միջնորդությունները մերժվեցին:

- Այսինքն, այսօր կասկածելի է անգամ սպանության այն վարկա՞ծը, որը դատարանները համարել են հաստատված, եւ որով դատավճիռ են կայացրել:

- Ինձ մոտ հատկապես կասկածի տեղիք են տալիս Ղարաբաղից ստացված նյութերը: Դրանցում առկա թերություններն ու անճշտությունները շատ են: Կասկած է առաջացնում նաեւ կատարողի` Ջոնի հայտարարությունը հանցագործության մասին, ապա դիմումը դատախազությանը` խոստացված փրկագինը` 250 հազար դոլարը ստանալու համար: Իսկ դատաքննության ժամանակ նրա երբեմն անհարկի հայտարարությունները, անորոշ սպառնալիքները հաստատում են կասկածներս: Կասկածելի է նաեւ սպանությունը խոստովանելու փաստը` առանց որեւէ ճնշումի ինչո՞ւ պետք է մարդը խոստովանի նման ծանր հանցագործությունը: Չէ՞ որ ընդամենը զենք էին գտել նրանցից մեկի տանը:

- Դուք կարծում եք, որ հնարավոր է՝ այդ պարգեւավճարը ստանալու համար նրանք իրենց վրա վերցնեին չկատարած սպանությո՞ւնը:

- Եթե 30-40 հազարով պատրաստ էին մարդ սպանել, ապա ինչո՞ւ չպետք է 250 հազարով իրենց վրա վերցնեին սպանությունը: Ես չեմ պնդում, որ նրանց ցուցմունքները ճշմարիտ չէին, սակայն հակառակն էլ պնդել չեմ կարող: Չի բացառվում, որ Ջոն Հարությունյանը կրակել է Նաղդալյանի ուղղությամբ, սակայն ինչ-որ մեկը թաքնված արձակել է բուն կրակոցը: Դրա համար պետք է քննչական փորձարարություն կատարվեր, պարզվեր` արդյո՞ք Ջոնի դիրքից արձակված գնդակը կարող էր նման ուղղություն ունենալ, այդ կրակոցի դեպքում գնդակը որտե՞ղ կընկներ: Գնդակի դատակենսաբանական փորձաքննությունը կպարզեր Նաղդալյանի մարմնի միկրոմասնիկների առկայությունը, սակայն դա չի արվել: Չի զննվել Ջոնի գլխավերեւի պատը. եթե դիմացից են կրակել, ապա նրա վրա պետք է հետք մնար: Կան այլ չպարզված հանգամանքներ եւս: Այս չփարատված կասկածները պարզելը ոչ այնքան իմ պաշտպանյալի, որքան մյուս ամբաստանյալների շահերից էր բխում:

- Այսօր հնարավո՞ր է այդ ամենը պարզել:

- Որոշ ապացույցներ անդառնալիորեն փչացվել են, սակայն որոշ հանգամանքներ դեռ հնարավոր է պարզել:

- Ինչու՞ չդիմեցիք Եվրոդատարան: Չի՞ նշանակում արդյոք դա, որ դուք ներքուստ համաձայն էիք արձակված դատավճռին:

- Ոչ, իմ պաշտպանյալը հայտարարեց, որ ինքը Վազգեն Սարգսյանի եղբայրն է եւ չի պատրաստվում իր երկրի հեղինակությունը ոտնահարելու գնով ազատություն ձեռք բերել: Նա նաեւ համոզված է, որ շահագրգիռ պաշտոնատար անձինք բավարար տեղեկացված չեն եղել, եւ դա է պատճառը, որ իր մասով դատավարությունը նման ավարտ է ունեցել: Նա կարծում է, որ ինքը կկարողանա արդարության հասնել Հայաստանում` ՀՀ քրդատօրը նման հնարավորություն տալիս է:

- Ո՞րն է այդ հնարավորությունը:

- Նոր ի հայտ եկած հանգամանքների հիման վրա գործը կարող է վերանայվել: Դեռ դատավարության ժամանակ կային որոշ հանգամանքներ, որոնք մենք մտածված չօգտագործեցինք, քանի որ կարծում էինք, որ գործում եղած փաստերը բավարար են օբյեկտիվ դատավճիռ կայացնելու համար, իսկ եթե նման հեռանկարը բացակայում է, ապա անիմաստ է այդ փաստերն օգտագործելը: Դատաքննությունից հետո էլ են ի հայտ եկել որոշ հանգամանքներ, որոնք հաստատում են իմ պաշտպանյալի անմեղությունը եւ հերքում նրա պատվիրատու լինելու մեղադրանքը: Հասկանալի պատճառներով՝ այդ հանգամանքները ես այսօր չեմ հրապարակի:

- Եթե դատավճիռը Արմեն Սարգսյանի մասով վերանայվի, ի՞նչ է սպասվում մյուս ամբաստանյալներին:

- Նման դեպքերում վերանայվում է միայն բողոք բերած անձի դատավճիռը: Եթե նման բան տեղի ունենա, եւ նրա մասով նոր դատավճիռ արձակվի, հետագայում դա կարող է հիմք հանդիսանալ մյուս ամբաստանյալների կամ դատախազության՝ դատարան դիմելու համար: Սակայն՝ նրանց պատիժը չի կարող խստացվել:   

Արմինե Օհանյան