Այսուհետ ինչ իրավասություններ է ունենալու վարչապետը

Նոր Սահմանադրության պահանջով ԱԱԾ-ն, Ոստիկանությունը, Պետական պահպանության ծառայությունը, Պետական վերահսկողական ծառայությունը «Պետական կառավարման համակարգի մարմինների մասին» ՀՀ օրենքի նախագծով, այսուհետ լինելու են վարչապետի վերահսկողության տակ: Այնինչ՝ նախկին Սահմանադրությամբ այս կառույցները մասամբ էին գտնվում Կառավարության ենթակայության ներքո:

Քննարկման դրված նախագծում նմանատիպ լուրջ փոփոխությունը միակը չէ: Զինված ուժերը եւս լինելու են Կառավարության վերահսկողության տակ: Պատերազմի ժամանակ զինված ուժերի գերագույն հրամանատարը լինելու է վարչապետը, սակայն Հանրապետության նախագահը կարող է նշանակել եւ ազատել ԶՈՒ գլխավոր հրամանատարին։

Այսուհետ օրենքով սահմանված դեպքերում եւ կարգով վարչապետն է նախագահին առաջարկելու անգամ, թե ում է պետք ազատել եւ նշանակել ԶՈՒ եւ այլ զորքերի բարձրագույն հրամանատարական կազմում, եւ ում է պետք շնորհել բարձրագույն զինվորական կոչումներ:

Ուրեմն, բացի սրանցից է՞լ ինչ իրավասություններ է ունենալու վարչապետը:

Նախ՝ ապրիլին Սահմանադրությամբ ուժի մեջ մտնող նոր օրինագծով` վարչապետի թեկնածուներին առաջադրելու են խմբակցությունները, եւ վարչապետ է ընտրվելու այն թեկնածուն, որը ստացել է պատգամավորների ձայների կեսից ավելին, եւ եթե որեւէ թեկնածու 7-օրյա ժամկետում չստանա այդքան ձայն, ապա վերջին օրը տեղի կունենա նոր քվեարկություն՝ նոր թեկնածուներով, եւ այս անգամ վարչապետի թեկնածու առաջադրելու իրավունք կունենա պատգամավորների 1/3-ը:

Կառավարությունը կազմավորվելու է վարչապետ նշանակվելուց հետո՝ տասնհինգօրյա ժամկետում: Իր նշանակումից հետո վարչապետը հնգօրյա ժամկետում Հանրապետության նախագահին առաջարկելու է փոխվարչապետների եւ նախարարների թեկնածուներին: Հանրապետության նախագահը եռօրյա ժամկետում կամ նշանակելու է փոխվարչապետներին եւ նախարարներին, կամ դիմելու է Սահմանադրական դատարան:

Եթե գործող օրենքով Հայաստանի կառավարությունը ունի 18 նախարար, 1 փոխվարչապետ, որը նաեւ նախարար է, եւ կառավարությանն առընթեր մարմիններ, ապա այսուհետ Կառավարությունը կազմված է լինելու վարչապետից, փոխվարչապետներից եւ նախարարներից:

Վարչապետն ինքն է ձեւավորելու իր աշխատակազմը:

Վարչապետը Կառավարության ծրագրի շրջանակներում որոշելու է Կառավարության քաղաքականության հիմնական ուղղությունները, ղեկավարելու է Կառավարության գործունեությունը եւ համակարգելու է Կառավարության անդամների աշխատանքը: Վարչապետը կարող է Կառավարության անդամներին կոնկրետ հարցերով հանձնարարականներ տալ:

Վարչապետը Կառավարության ծրագրի շրջանակներում որոշելու է Կառավարության ներքին եւ արտաքին քաղաքականության հիմնական ուղղությունները, որոնք պարտադիր են լինելու Կառավարության անդամների համար:

Վարչապետը ղեկավարելու է Կառավարության գործունեությունը եւ համակարգելու է Կառավարության անդամների աշխատանքը, հետեւելու է ներքին եւ արտաքին քաղաքականության հիմնական ուղղությունների իրականացմանը, ապահովելու է Կառավարության գործունեության միասնականությունը:

Վարչապետը նախարարներից մեկին կարող է նշանակել` իրականացնելու վարչապետի լիազորությունները՝ իր բացակայության ժամանակ:

Կառավարության նիստերը հրավիրելու եւ վարելու է վարչապետը, սակայն նախագահը եւս կարող է հրավիրել եւ վարել Կառավարության նիստ:

Կառավարության որոշումները ստորագրելու է վարչապետը:

Եթե վարչապետն իր նշանակումից հետո հնգօրյա ժամկետում Հանրապետության նախագահին չառաջարկի փոխվարչապետների եւ նախարարների թեկնածուների առնվազն երկու երրորդին, ապա համարվելու է, որ վարչապետը հրաժարական է ներկայացրել: Իսկ վարչապետի հրաժարականի դեպքում երկրի նախագահն անհապաղ հրամանագիր պետք է ստորագրի Կառավարության հրաժարականն ընդունելու մասին:

Հանրապետության նախագահը վարչապետի առաջարկությամբ նշանակելու եւ հետ է կանչելու օտարերկրյա պետություններում եւ միջազգային կազմակերպություններում դիվանագիտական ներկայացուցիչներին:

Հանրապետության նախագահը, վարչապետի առաջարկությամբ, օրենքով սահմանված դեպքերում եւ կարգով շնորհելու է բարձրագույն դիվանագիտական աստիճաններ:

Արդեն անդրադարձել ենք Արդարադատության նախարարության հրապարակած նախագծին, որը նախատեսում էր փոփոխություններ «Անվտանգության խորհրդի կազմավորման եւ գործունեության մասին» ՀՀ օրենքում:

Ըստ այդ փոփոխության` եթե գործող Սահմանադրության համաձայն Անվտանգության խորհուրդը ղեկավարում էր երկրի նախագահը, ապա այսուհետ ղեկավարելու է վարչապետը:

Համաձայն նախագծի` Անվտանգության խորհուրդը սահմանում է պաշտպանության ոլորտի քաղաքականության հիմնական ուղղությունները, վարչապետի առաջարկությամբ կարող է քննարկել ՀՀ անվտանգությանը, տարածքային ամբողջականությանը եւ սահմանների անձեռնմխելիությանը վերաբերող հարցեր: Անվտանգության խորհրդի լիազորությունները սահմանվում են սույն օրենքով եւ «Պաշտպանության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով:

Անվտանգության խորհրդի կազմում լինելու են առաջին փոխվարչապետը, փոխվարչապետները, Պաշտպանության նախարարը, ԱԳ նախարարը, ԱԱԾ տնօրենը, Ոստիկանության պետը, ԶՈՒ ԳՇ պետը եւ Անվտանգության խորհրդի քարտուղարը:

Անվտանգության խորհրդի նիստերին կարող են մասնակցել նաեւ վարչապետի կողմից հրավիրված այլ անձինք:

Անվտանգության խորհրդի նիստերը հրավիրվում են վարչապետի կողմից՝ ըստ անհրաժեշտության, սակայն ոչ ուշ, քան եռամսյակը մեկ անգամ:

Եվ վերջում. վարչապետի պաշտոնը թափուր է համարվելու այն դեպքում, երբ վերջինս մահացել է, նրա նկատմամբ կայացված մեղադրական դատավճիռը մտել է օրինական ուժի մեջ կամ վարչապետին անգործունակ, սահմանափակ գործունակ կամ անհայտ բացակայող ճանաչելու մասին վճիռը մտել է օրինական ուժի մեջ: