Յուղոտ գլուխները դժվար էլ հասկանան, որ չի կարելի մշակույթի դեմ պատ դնել. Մ. Մխիթարյան

Մետաղագործ արվեստագետ Մամիկոն Մխիթարյանը մտահոգված է, որ վերջին շրջանում իր արվեստով հետաքրքրվողներն ու սովորողները հիմնականում աղջիկներ են: Նրանք արվեստագետի մոտ գնում են՝ սովորելու փորագրելու արվեստը, աշխատանքներ են կատարում տարբեր մետաղական իրերի վրա՝ սկսած կենցաղում օգտագործվող իրերից, վերջացրած զարդերից եւ հուշանվերներից: «Հասկանում եմ, որ կապված թե՛ զինվորական ծառայության, թե՛ արտագնա աշխատանքների հետ, տղաները պակասել են այս բնագավառում»,- ասում էր արվեստագետը «Հայկական Ժամանակ»-ի հետ զրույցում: 

Երևանի Կոնդի 1/25 հասցում է գտնվում վարպետի «Մխիթարյան արվեստանոց»-ը, որտեղ եւ՛ ինքն է աշխատում, եւ՛ աշակերտներին սովորեցնում: «Աշխատել եւ աշխատում եմ պատվերներով, կլինի եկեղեցիների համար կոլեկցիաներ կամ այլ աշխատանքներ»,- ասում է արվեստագետը:

Մամիկոն Մխիթարյանը ժամանակավորապես գտնվում է ԱՄՆ-ի Լոս Անջելես քաղաքում: Մեզ հետ զրույցում ասաց, որ մեկնել է՝ այնտեղ իր նոր հավաքածուի վրա աշխատելու համար:

Լոս Անջելեսում ընկերների հետ մոդեռն հավաքածու են փորձում ստեղծել, որը ավարտին հասցնելուց հետո ցուցադրություն են կազմակերպելու: Վարպետի վերջին աշխատանքներից է շան գլխի քանդակը: «Շան գլուխը վերջերս եմ պատրաստել այստեղի տան համար, մեր շան պղնձակոփ դիմակն է»,- ասում է նա:

Մեզ հետ զրույցի ընթացքում Մամիկոն Մխիթարյանը կիսվեց իր մասնագիտական գաղտնիքներից մեկով, ասելով, որ աշխատելիս միշտ դասական երաժշտություն է լսում: «Մեր այս գործում իր ուժն ամենազորեղն է»,- վստահեցնում է նա:

Մամիկոն Մխիթարյանը մետաղի գեղարվեստական մշակմամբ է զբաղվում շուրջ 45 տարի: Վարպետն իր աշխատանքային տարիները բաժանում է երեք փուլերի:

«Մի հատված նվիրել եմ մեր պատմության էջերին, երկրորդ փուլը ծիսական եկեղեցական իրերի պատրաստման, երրորդը՝  Ամերիկա եղած ժամանակահատվածում ընկերներիս հետ մոդեռն ոճի մեջ որոշակի հավաքածու ստեղծելուն»,- ասում է նա:

Մետաղագործ արվեստագետը պատմում է, որ փոքր հասակից հնարավորություն է ունեցել հայրական տան արհեստանոցում մետաղի գործիքների հետ ազատ շփվել, պիտանի փոքրիկ իրեր պատրաստել: «Հայրիկիս թույլտվությունը կար: Մեր փողոցում հայտնի էի որպես անհնարինը հնարավոր դարձնող»,- ասում է նա:

«ժամանակին տանը կային լատունե խողովակներ, հին մահճակալներ, որոնցից պատրաստում էի փայլուն մատանիներ՝ վրան գրագրությամբ՝ նվիրում էի մեր փողոցի սիրունատես, համակրելի աղջիկներին, այդ ժամանակ 4-րդ կամ 5-րդ  դասարանում էի սովորում»,- հիշում է վարպետը:

Մամիկոն Մխիթարյանի նպատակն է պատմագետների գտած գործերի հենքի վրա նորովի ստեղծել մեկ այլ իր, որը կարելի կլինի օգտագործել նաև կենցաղում: «Արել եմ եւ անում եմ ամեն ինչ, որպեսզի ինքներս մեզ ճանաչենք, իմանանք՝  որտեղից ենք գալիս, ուր ենք գնալու եւ ինչ ենք թողնելու հաջորդ սերունդներին», -ասում է վարպետն ու կրկին անհանգստությամբ լցվում:

Մտահոգված է, որ Հայաստանում մշակույթն ու արվեստը հետին պլան են մղվել, եթե ստեղծագործողին չեն օգնում, որ առաջ գնա, գոնե չխանգարեն, արգելքներ չդնեն: «Յուղոտ գլուխները դժվար էլ հասկանան, որ չի կարելի մշակույթի դեմ պատ դնել», -ասում է Մամիկոն Մխիթարյանը:

Վստահեցնում է, որ եթե մի իրի կամ ազգային ավանդույթի տեր չկանգնես, ապա կկորցնես. «Մենք շրջապատված ենք տարատեսակ այլադավան ազգերով եւ պետություններով, մեր ձեռքից շատ հեշտ տանում եւ սեփականացնում են ավանդույթ կամ որոշակի գործունեություն»:

Մետաղագործի գլխավոր նպատակներից մեկն է իր աշակերտներին սովորեցնել այնպիսի գործեր արարել, որ հետագայում դրանք ծառայեն կենցաղին, օգտագործվեն, ցուցադրվեն, այլ ոչ թե պարփակված լինեն իրենց արվեստանոցներում:

Ասում է, որ այնպիսի աշակերտների է ընտրում, որոնք կկարողանան իր դպրոցի շարունակությունն ապահովել եւ պարտադիր տիրապետել նկարչությանն ու գծագրությանը:

45 և ավելի տարիների փորձը երևում է վարպետի աշխատանքներում: Ունեցել է եւ ունի ամենատարբեր տարիքի աշակերտներ ու հետևորդներ:

Ցանկացած արվեստագետ կամ արհեստավոր իր գործը պետք է դուրս բերի՝ ներկայանալի դարձնի»,- ասում է վարպետը: Նրա ամենամեծ ցանկությունն է, որ Հայաստանում կամ հայի ձեռքով արված գործի վրա նշված լինի՝ պատրաստված է Հայաստանում, հայի ձեռագիր լինի վրան:

Մամիկոն Մխիթարյանի հետաքրքրությունների շրջանակը միայն մետաղագործությամբ չի սահմանափակվում: Ոսկեվազ գյուղում, որը վարպետի կնոջ գյուղն է՝ ունի գինու կարասներ, աշնանը սիրում է գնալ այնտեղ և գինեգործությամբ զբաղվել: Ասում է՝ այնտեղի կիսավեր տունն էլ նպատակ ունի արվեստանոցի վերածելու եւ կյանքի կոչելու:

Մամիկոն Մխիթարյանը ավարտել է Գեղարվեստատեխնիկական ուսումնարանը: «Այդ ուսումնարան իմ ձեռքից բռնած տարան հայրս եւ կնքահայրս, իմիջիայլոց՝ հայրս 1937 թվականին ռեպրեսիայի ենթարկվածներից է, կնքահայրս փոքր հասակից նկարչական հմտություններ է ուսուցանել, նա Սանկտ Պետերբուրգում բարձր արվեստի դպրոց անցած մարդ էր»,- ասում է վարպետը, որը շատ բաներ սովորել է հենց կնքահորից:

Սովորել է Մանկավարժական ինստիտուտի նկարչա-գծագրական ֆակուլտետում, ավարտելուց հետո դասավանդել Մետաղների գեղարվեստական մշակում Գեղարվեստա-տեխնիկական ուսումնարանում, որպես ուսումնական վարպետ: