Միջնադար. խոշտանգել են եւ ցուցմունք կորզել

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի փետրվարի 12-ի համարում

Կինը, որին տեսնում եք նկարում, 2 երեխայի մայր Մարիամ Կարապետյանն է: Նա աշխատում է Մալաթիայի շուկայի ճաշարան-կրպակներից մեկում: Հունվարի 23-ին կրպակում սնվելուց հետո Էջմիածնի բնակիչ Կարեն Ղազարյանը ասել է, որ մոտը միայն մի 100 դոլարանոց է եւ դուրս է եկել փողը մանրելու: Քիչ անց նա ներս է մտել ճղված գրպանով եւ ասել, որ փողը գողացան: Նրա նկարագրությամբ գողերը երկուսն են եղել` մեկը կարճ եւ գեր, մյուսը` բարձրահասակ, բայց ինքը նրանց դեմքը չի տեսել: Մ.Կարապետյանը փորձել է պարզել, թե ովքեր են տարել իր հաճախորդի գումարը, դուրս է եկել կրպակից, հարցրել շուկայում աշխատողներին, բայց ոչինչ չի իմացել: Շատ չանցած ժամանել են ոստիկանության աշխատակիցները, հարցուփորձ արել ներկաներին, ապա Մարիամին ասել են, որ 15 րոպեով գնա ոստիկանություն` բացատրություն գրելու:

Մարիամը գնացել է` 15 րոպեից վերադառնալու հույսով, սակայն վերադարձել է 3 օր անց: Այդ 3 օրերի պատմությունը հնարավոր չէ անտարբեր լսել: Նրա ասելով` ոստիկանությունում իրեն տարել են մեկի մոտ, որն իրեն տեսնելով՝ միանգամից ասել է. «Դե, պուտանկա, ներկայացի»: Հետո թվով մոտ 20 ոստիկաններ, որոնցից հիշում է միայն օպերաշխատող Արտակի, Մուկուչի, մեկ էլ Չարխիֆալաքյանի անունները, սկսել են նրան ծեծել, մազերից բռնած գլուխը խփել են պատերին, պահանջել են` ասի, թե ով է գողացել Ղազարյանի փողը: Նա մոտ 2 օր դիմացել է, պնդել է, որ չգիտի, չի տեսել, որեւէ մեկի անուն տալ չի կարող, լաց է եղել, խնդրել, աղաչել, որ իրեն չծեծեն: Սակայն ծեծն ու հայհոյանքները սաստկացել են, ոստիկանները ոտքերով, ձեռքերով անընդհատ խփել են, թքել իր վրա, սպառնացել, թե այնպես կայլանդակեն, որ սեփական երեխաները չճանաչեն, ցույց են տվել, թե ինչով են այլանդակելու, ինչպես, անգամ փորձեր են արել:

Մարիամի պատմածը պարզապես հնարավոր չէ թղթին հանձնել: Գիշերը պահել են նկուղում, ցերեկը` խոշտանգել, 2 օր նա ոչինչ չի կերել: Ասում է, որ աչքերի առջեւ սեւանում էր, համոզված էր, որ ինքը կենդանի դուրս չի գալու այդտեղից, եւ այս մղձավանջից ազատվելու մի ելք է տեսել` որեւէ անուն տալ, ու տվել է իր նախկին ընկերոջ, որից վերջերս է բաժանվել եւ նրա եղբոր անունները: Արմեն եւ Արման Խաչատրյանների անունները տալուց հետո ոստիկանները հանգստացել են, ցուցմունքն արձանագրել են, ասել են, որ նա արդեն իրենց գործակալն է, սրանից հետո պիտի իրենց համար աշխատի, ասի՝ ովքեր են շուկայի մարմնավաճառները, գողերը, Մամա Ռոզան եւ այլն:

Վերջում նրան տարել են բաժնի պետ Գագիկ Վարդանյանի մոտ: Նա առաջարկել է Մարիամին, որ գրի, թե շուկայում վերջերս սպանված պարսիկին էլ է Արմենը սպանել` խոստանալով, որ դրանից հետո «կապրի՝ ոնց որ դրախտում»` տուն կվարձեն իր համար, փող կտան, երեխաներին կբերեն գյուղից եւ այլն, սակայն այս մեկին նա չի համաձայնել: Ոստիկաններն, իհարկե, միայն ցուցմունքով չեն բավարարվել, նաեւ առերեսումներ են արել Խաչատրյանների եւ Մարիամի, Խաչատրյանների եւ Կարեն Ղազարյանի միջեւ: Երկու դեպքում էլ տղաները ժխտել են իրենց մասնակցությունը, վկան ու տուժողը՝ հաստատել: Ապա Խաչատրյաններին կալանավորել են եւ նրանց վրա 176 հոդված` կողոպուտ դրել: Սակայն Մ.Կարապետյանը մի քանի օր անց, հասկանալով, որ իր պատճառով անմեղ մարդիկ են տուժում, սկսել է դիմել տարբեր անձանց ու պատմել կատարվածը:

Նա դիմում է գրել համայնքի դատախազին, օմբուդսմենին` հայտնելով. «Ծեծի-ստորացման ու սպառնալիքների տակ ինձանից կորզվել է կեղծ ցուցմունք Արման եւ Արմեն եղբայրների դեմ: Այդ ծեծի հետեւանքները դեռ կան մարմնիս վրա, եւ խնդրում եմ ձեզանից՝ ինձ ուղարկել դատաբժշկի զննման»: Մալաթիա համայնքի դատախազության աշխատակիցը (անունը չի ճշտել)` ոչնչով չի տարբերվել ոստիկաններից. սկսել է հայհոյել նրան, դուրս է վռնդել՝ սպառնալով. «Էդ տղաներին բաց կթողնենք, բայց դու կնստես զրպարտության համար»: Մ.Կարապետյանն իրեն մեղավոր է զգում. «Երկու անմեղ մարդու մեղք եմ առել ինձ վրա, ամենաստոր մարդու նման եմ ինձ պահել, բայց ո՞վ լիներ իմ տեղը ու դա չաներ»:

Դեպքից հետո նա դուրս է եկել աշխատանքից, տուն չի գնում` վախենում է, որ ոստիկանները նորից կգան իր ետեւից: Նրա անձնագիրը ոստիկանների մոտ է: Կալանավորվածների հորը ոստիկանները ասել են, որ մեղադրանքը լրիվ ապացուցված է` վկայի ու տուժողի ցուցմունքը բավական է, որ իր տղաներին 5-6 տարի ազատազրկման դատապարտեն: Երեկ մենք կապվեցինք Մալաթիայի ոստիկանապետ Վարդանյանի հետ. նա սկզբում չէր կարողանում հիշել, թե որ դեպքի մասին է խոսքը, հետո հիշեց եւ ասաց, որ ինքը հունվարին արձակուրդում է եղել, վերջում հերքեց ծեծի փաստը եւ ասաց. «Դա բացարձակ հերյուրանք է, ի՞նչ նպատակ ուներ նրան ծեծելը՝ նա ընդամենը վկա է»: Վկա, որի միակ ցուցմունքի հիման վրա են ձերբակալել «հանցագործներին»: «Ուզում եք ասել, որ մեր համակարգում կանանց ծեծում-ջարդում ե՞ն»,- հռետորական հարց տվեց Գ.Վարդանյանը` ձեւակերպելով ակնհայտը:

Հ.Գ. Ուշ երեկոյան հայտնի դարձավ, որ Մարիամ Կարապետյանին կրկին բռնությամբ տարել են ոստիկանություն: Նրա հետագա ճակատագրի մասին ընկերները եւ հարազատները ոչ մի տեղեկություն չունեն:

Արմինե Օհանյան