Դատարանի վճիռ հանուն Գաֆեսճյանի. «Կասկադն» այնուամենայնիվ, լուծարվեց

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի փետրվարի 23-ի համարում

Հարկային բացառիկ արտոնություններով եւ ընդամենը 56 միլիոն 132 հազար 842 դրամով (այսինքն, մոտ 117-118 հազար դոլար) ամերիկահայ միլիոնատեր Ջերարդ Գաֆեսճյանին հանձնված «Կասկադ» համալիրը վերջապես լուծարվել է: Դատարանի վճռով «Կասկադ» փակ բաժնետիրական ընկերությունը սնանկ է ճանաչվել: Փաստորեն, մեր կառավարության կողմից Գաֆեսճյան ընտանիքի հետ կնքված գործարքը օրինականացվել է այն կնքելուց ավելի քան երկու տարի անց: Բանն այն է, որ ըստ կառավարության թիվ 272 որոշման, «Կասկադ» ՓԲԸ-ն պետք է լուծարվեր ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով եւ լուծարումից հետո մնացած անշարժ գույքը սեփականության իրավունքով ներդրվեր «Գաֆեսճյան» թանգարան-հիմնադրամում:

Սակայն մինչեւ անցյալ ամիս «Կասկադ» ՓԲԸ-ն չէր լուծարվել ու ՀՀ կառավարությունը «Կասկադը» հայտնի ընտանիքին էր  հանձնել անօրինական ձեւով, եւ ցանկացած նոր իշխանություն ցանկության դեպքում կարող էր ուզած պահին համալիրի գործարքը չեղյալ համարել ու այն ետ վերցնել Գաֆեսճյաններից: Ընդ որում, մինչեւ այս տարի «Կասկադ» համալիրի վրա նախկինից 64 միլիոն դրամի պարտք էր մնացել: Հետաքրքիր է, որ «Գաֆեսճյան» թանգարան-հիմնադրամում այս մասին մինչեւ երեկվա դրությամբ տեղյակ չէին: Սույն հարցը, սակայն, «Կասկադ» ՓԲԸ-ն սնանկ ճանաչելու որոշումից հետո ինքնըստինքյան լուծվել է: Մոտ երկու տարվա ընդմիջումից հետո Երեւանի քաղաքապետարանի կողմից (որի ենթակայության տակ էր նախկինում գտնվում համալիրը) հապճեպ իրականացված այս քայլերը թերեւս կապված են «Կասկադ» համալիրում սպասվող մոտալուտ  վերափոխումների հետ:

Ինչպես հայտնի է, Ջերարդ Գաֆեսճյանը «Կասկադում» պետք է կառուցի ժամանակակից արվեստի թանգարան, որի համար դեռ երկու տարի առաջ միջազգային մրցույթ էր հայտարարվել: Դեռ ամիսներ առաջ հայտարարվեց, որ սույն մրցույթում հաղթող է ճանաչվել Նյու Յորքում գործող Դեյվիդ Հոթսըն Ճարտարապետներ ընկերության գլխավոր ճարտարապետ Դեյվիդ Հոթսընի ներկայացրած թանգարանի նախագիծը: Նախօրեին հայտնի դարձավ, որ Հոթսընի նախագիծը քննարկման դնելուց ամիսներ անց այն հավանության է արժանացել Երեւանի քաղաքապետարանի կողմից եւ արդեն այս տարվա գարնանից կսկսվեն Գաֆեսճյան Արվեստի թանգարանի շինարարական աշխատանքները: Իհարկե, այս թանգարանն ի սկզբանե նախատեսված էր կառուցել 2004-06 թվականների ընթացքում, բայց մինչ այդ ներկայացված բոլոր նախագծերը Ջերարդ Գաֆեսճյանի կողմից հավանության չէին արժանանում:

Սրանով երեկ բացատրեց Գաֆեսճյան թանգարան-հիմնադրամի հանրային կապերի եւ ծրագրերի տնօրեն Մադլեն Մինասյանը թանգարանի կառուցման ուշացումը: Այժմ ժամանակակից արվեստի այս թանգարանի շինարարությունը նախատեսվում է ավարտել 2007 թվականին: Ըստ Մադլեն Մինասյանի, այն կառուցվելու է ժամանակակից բարձր տեխնոլոգիաներով, եւ պետք է ամեն ինչ արվի, որ Արդի արվեստի թանգարանի կառուցումը շատ արագ ավարտին հասցվի: Դրա համար Հոթսընն արդեն Հայաստանում բացել է իր գրասենյակը եւ սկսվել են նախապատրաստական աշխատանքները: Երեկ մեզ հայտնի դարձավ, որ ի տարբերություն նախագծի համար հայտարարված միջազգային մրցույթի, որում հայ ճարտարապետներին մասնակցելու հնարավորություն տրված չէր, Հոթսընի նախագիծն իրականացնելու համար արդեն ընդգրկված են տասից ավելի հայ ճարտարապետներ:

Թանգարանի կառուցման համար ըստ էության մնում է միայն շինարարական կազմակերպության մրցույթ հայտարարել: Գաֆեսճյան թանգարան հիմնադրամին հաջողվել է անգամ լուծել իրենց հատկացված հողատարածքները տարիներ առաջ գրաված քաղաքացիների հարցը եւ երկար բանակցություններից հետո ստանալ սույն տարածքները: Երեկ մեզ հայտնի դարձավ նաեւ, որ թանգարան-հիմնադրամը փոխհատուցում է տվել բոլոր այն կազմակերպություններին, որոնք նախկինում գործում էին «Կասկադ» համալիրում: Հիշեցնենք, որ Երեւանի քաղաքապետարանի որոշմամբ «Կասկադի» հարթակներից տարածք էր հատկացվել «Պատուհան» թատրոնին, «Բեմական խաչմերուկ» մշակութային կենտրոնին եւ մշակութային մի քանի այլ կազմակերպությունների: Քաղաքի կենտրոնում համապատասխան տարածքներով այդ փոխհատուցումը պետք է իրականում կատարեր Երեւանի քաղաքապետարանը:

Բայց այստեղ շատ դիվանագիտորեն այդ պարտականությունը դրվեց Գաֆեսճյանների վրա: Այնպես որ, միջազգային մասշտաբներին համապատասխան այս թանգարանի շինարարությունները սկսելու համար խանգարող ոչինչ այլեւս չկա: Թանգարանը կառուցելու համար ծախսվելու է 25 միլիոն դոլար: Հիշեցնենք, որ նորաստեղծ այդ թանգարանում ցուցադրվելու է Ջերարդ Գաֆեսջյանի բացառիկ հավաքածուն, որն ունի շատ հայտնի ապակու արվեստի մաս ու նաեւ ժամանակակից արվեստի հայտնի դեմքերի ստեղծագործություններ (Պիկասո, Շագալ, Արշիլ Գորկի եւ այլն): Դրանք այժմ պահվում են ամբարներում եւ ժամանակ առ ժամանակ ցուցադրվում Նյու Յորքի, Չիկագոյի եւ այլ քաղաքների թանգարաններում: Նշենք նաեւ որ նոր թանգարանը վեր է խոյանալու «Կասկադ» համալիրի վերին մասում եւ իր բարձրությամբ մրցելու է  «Ոսկե հասկ» հուշակոթողի հետ:

Լուսինե Բարսեղյան