Կիսակոնսոլիդացված ավտորիտար. աշխարհի արձագանքը ՀՀ քաղաքական համակարգի փոփոխությանը

Լուսանկարում՝ Սերժ Սարգսյանն ու Իլհամ Ալիևը՝ Վիեննայում. 2013 թ.

Հայաստանում տեղի ունեցող փոփոխությունները վերլուծությունների առարկա են դարձել նաեւ արտասահմանյան պարբերականներում: Հայաստանի անցումը կառավարման խորհրդարանական մոդելի մեծ հետաքրքրություն է առաջացրել մի շարք մասնագետների մոտ:

Գրեթե բոլորը համակարծիք են, որ այս փոփոխությունները կատարվել են Սերժ Սարգսյանի պաշտոնավարման ժամկետը երկարաձգելու նպատակով: Մասնավորապես «Քարնեգի Եվրոպայի» ավագ մասնագետ Թոմ դե Վաալը, որը բավական մոտիկից է ծանոթ հայկական իրականությանը, նույն կայքում հրապարակված իր հոդվածում հարցադրում է կատարում՝ կբերի՞ այս անցումը փոփոխության: Հոդվածում դե Վաալը վստահություն է հայտնում, որ Սերժ Սարգսյանը, ի հեճուկս հայտնի հայտարարության, ձգտելու է դառնալ վարչապետ: Դա, ըստ հեղինակի, տարածված պրակտիկա է նախկին խորհրդային երկրներում, որտեղ ղեկավարներն անընդհատ «կարկատել են» իրենց երկրների սահմանադրությունները՝ նպատակ ունենալով հավերժացնել իրենց իշխանությունը:

EurActiv.com-ի գլխավոր խմբագիր Գեորգի Գոտեւի կարծիքով եւս 2015 թվականից Սարգսյանի առաջ քաշած հակասական սահմանադրական փոփոխություններն ուղղված են նրա` նախագահական լիազորությունների ավարտից հետո վարչապետի պաշտոնը ստանձնելուն: Այս առումով հեղինակը զուգահեռներ է տանում Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ, նկատի ունենալով, որ Ալիեւը նույն նպատակով է փոխել Սահմանադրությունը:

Խոշորագույն ինտերնետ-ռեսուրսներից մեկը՝ Politico-ն եւս անդրադարձել է Հայաստանում տեղի ունեցող քաղաքական իրադարձություններին: Politico-ի հեղինակներից Զիա Վեյզն իր հոդվածում վիճահարույց է որակել նման ճանապարհով Հայաստանի ժողովրդավարացումը:

Վեյզը գրում է, որ «իշխող կուսակցությունը փոփոխությունները համարում է քայլ դեպի ճշմարիտ ժողովրդավարություն, իսկ իշխանության քննադատների կարծիքով՝ Հայաստանի համակարգային փոփոխությունները չեն տարբերվում Թուրքիայում արված փոփոխություններից»: Անցումային գործընթացը նախատեսված է, որպեսզի նախագահ Սերժ Սարգսյանին հաջողվի պահպանել իր իշխանությունը: Հեղինակը նշում է, որ 2015 թ. սահմանադրական հանրաքվեի արդյունքները եւս, առնվազն, կասկածելի էին:

Իր հոդվածում նա հիշատակում է Սերժ Սարգսյանի հայտնի խոսքերը, որտեղ վերջինս խոստանում է այլեւս չհավակնել ղեկավարի պաշտոնին, եւ նշում, որ Սարգսյանը հետ է կանգնում այդ խոստումից:

Վեյզն իր հոդվածում անդրադարձել է նաև ընդդիմության կազմակերպած բողոքի ակցիաներին:

«Նիկոլ Փաշինյանը միտված է Սերժ Սարգսյանին թոշակի ուղարկել, եթե հեռացող նախագահն իր թեկնածությունն առաջադրի», - գրում է Վեյզը:

Հեղինակը նշում է, որ ակնկալվում է խոշոր թվով մարդկանց մասնակցություն՝ հաշվի առնելով Սարգսյանի ցածր վարկանիշը եւ այն, որ «անցյալում իշխանություններից որոշակի զիջումներ կորզվել են ցույցերի միջոցով»: Վեյզը գրում է, որ «թեև Փաշինյանի ընդդիմադիր դաշինքը դեմ է փողոց դուրս գալու գաղափարին, սակայն քաղաքացիական հասարակության շատ հատվածներ սատարում են նրա ծրագիրը»:

Վեյզն անդրադարձել է նաեւ Հայաստանի եւ Եվրոպայի հարաբերություններին, մասնավորապես Արեւելյան գործընկերության շրջանակներում իրականացվող համագործակցությանը: Խոսելով 2013 թ. ԵՄ-Հայաստան ասոցացման համաձայնագրի ձախողման մասին, հեղինակը մեծապես մեղադրում է Ռուսաստանին:

2017 թ. համաձայնագրի մասին խոսելիս, Վեյզը մեջբերում է Եվրամիության ներկայացուցչին՝ առանց վերջինիս անունը նշելու:

«Նախորդ՝ ասոցացման համաձայնագրի համեմատ, այս մեկում քաղաքական մասն անփոփոխ է, սակայն առեւտրի հատվածը սառեցված է», - ասել է ԵՄ ներկայացուցիչը:

ԵՄ հետ կնքված համաձայնագրին է անդրադարձել նաեւ դե Վաալը: Նա նույնպես նշել է, որ առաջին փորձից չհաջողվեց այն կնքել, իսկ 2017 թ. կնքվածը քաղաքական առումով շատ է տարբերվում նախորդից: Թե՛ դե Վաալը, թե՛ Վեյզը, թերեւս, չեն ցանկացել ուղղակիորեն նշել գլխավոր տարբերության մասին՝ 2017 թ. կնքված համաձայնագիրը, ի տարբերություն ասոցացման պայմանագրի, ինտեգրացիոն գործընթաց չի ենթադրում: Այսինքն, այն, ըստ էության, հավելյալ ճնշում է արդեն ԵՄ-ի կողմից՝ առկա ռուսական ճնշմանը զուգահեռ:

Այսպիսով, Եվրոպայում եւ ընդհանրապես աշխարհում եւս տեղյակ են մեր ներքին քաղաքականության նրբություններից: Ցավալի է, որ նման հեղինակավոր լրատվամիջոցները եւ մասնագետները փաստացի հավասարության նշան են դնում Հայաստանի եւ Ադրբեջանի քաղաքական համակարգերի միջեւ, սակայն, ըստ էության, նրանց տեսանկյունից դա օբյեկտիվ գնահատական է. Հայաստանն ու Ադրբեջանը նախկին խորհրդային երկրներ են, երկուսն էլ գտնվում են Հարավային Կովկասում, գտնվում են պատերազմական դրության մեջ, ընդ որում միմյանց հետ: Freedom House-ի «Անցումային փուլում գտնվող երկրներ 2018» զեկույցում ևս Հայաստանն ու Ադրբեջանը շատ հեռու չեն իրարից: Մենք կիսակոնսոլիդացված ավտորիտար պետություն ենք, Ադրբեջանը՝ լրիվ կոնսոլիդացված: Երկու երկրների քաղաքական համակարգերի վրա ազդող ցուցանիշների միջև միակ զգալի տարբերությունը՝ մեր երկրում քաղաքացիական հասարակության առկայությունն է:

Տպագրվել է «Հայկական ժամանակ» օրաթերթի ապրիլի 13-ի համարում:

Տպել
2925 դիտում

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան

Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են

ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը

Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան

Նոր Հաճնի կամրջի վրա փոսային նորոգման աշխատանքներ են իրականացվում․ երբ կավարտվեն

Հայտնի են Արթուր Աբրահամի հոր՝ Գրիգոր Աբրահամյանի հոգեհանգստի և հուղարկավորության վայրն ու օրերը

Վարդենյաց լեռնանցքը դժվարանցանելի է կցորդիչով բեռնատարների համար

Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը․ ինչ է հանձնարարվել

29.94 տոննա մարդասիրական օգնություն՝ 1․5 մլն անձի․ ինչ է ուղարկել Հայաստանի կառավարությունը Գազա

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտություն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի

Ճամբարակի սննդի օբյեկտի գործունեության կասեցումը վերացվել է

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում

ՀԱՊԿ-ը խնդիր ունի մատնանշել Հայաստանի սահմանը, քանի դա չի արվել, ապա ՀՀ-ից որևէ քայլ ակնկալել պետք չէ․ Կարապետյան

Ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տա՞կ են եղել. նոր մանրամասներ «Crocus»-ի ահաբեկչության գործից