Հիմնական թեման մնաց ստվերում. խմբագրական

Պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգի ներդրման վերջին փուլը կսկսվի այս տարվա հուլիսի մեկից: Այդ օրվանից սկսած աշխատավարձ ստացող ՀՀ բոլոր քաղաքացիները, որոնք ծնվել են 1974 թվականից հետո, իրենց աշխատավարձից պարտավոր են 5 տոկոս վճարել կուտակային հիմնադրամներին:

Չորս տարի առաջ, երբ ներդրվում էր կենսաթոշակային կուտակային համակարգը, դա բողոքի մեծ ալիք բարձրացրեց, եւ նախկին կառավարությունները իրավիճակի սրացումներից խուսափելու համար գնացին համակարգը փուլ առ փուլ ներդնելու ուղղությամբ: Մինչ այժմ պարտադիր կուտակային համակարգում ներառված էին միայն նոր աշխատանքի ընդունվողները: Հուլիսի մեկից արդեն բոլորի համար կուտակայինը դառնում է պարտադիր:

Հարցը ներկայումս դարձել է բուռն քննարկումների առարկա: Սակայն քննարկման թեման ոչ թե պարտադիր կուտակայինն է, այլ դրա շուրջ առկա մի ինտրիգ: Խնդիրն այն է, որ աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի ներկայիս նախարար Մանե Թանդիլյանը պարտադիր կուտակային համակարգի ներդրման ժամանակ ակտիվորեն պայքարում էր դրա դեմ ու նույնիսկ կարելի է ասել, որ ամենաակտիվ պայքարողներից էր:

Քննարկումներից, սակայն, դուրս է մնում կուտակային համակարգի բուն թեման: Ի վերջո, դա լա՞վ բան է, թե վատ: Միանգամից նշենք, որ նման հարց ուղղակի չկա: Կուտակային համակարգը միակ տարբերակն է հետագայում թոշակառուներին արժանապատիվ ծերություն ապահովելու համար: Հիմա մեր ծերերի թոշակները վճարվում են պետական բյուջեից: Թոշակը չի ապահովում արժանապատիվ ծերություն, եւ դա գիտենք բոլորս: Ու գնալով վիճակը էլ ավելի է վատանալու, եւ դա պարզապես օդից վերցրած կանխատեսում չէ, այլ պարզ թվաբանություն: ՀՀ բնակչությունը ծերանում է՝ երեխաներ քիչ են ծնվում, եւ տարիներ անց, երբ նրանք անցնեն աշխատանքի, նրանց թիվը քիչ է լինելու, իսկ թոշակառուների թիվը լինելու է շատ: Նրանց վճարած հարկերը քիչ են լինելու, եւ բյուջեում փողը շատ քիչ է լինելու ծերերին թոշակ վճարելու համար: Երբ այդ երիտասարդներն էլ դառնան թոշակառու, էլի բյուջեում շատ քիչ փող է լինելու նրանց թոշակ վճարելու համար:

Այլ կերպ ասած, կուտակայինի ամբողջ գաղափարախոսությունն այն է, որ յուրաքանչյուր աշխատող ինքը իր եկամուտների հաշվին ապահովի իր արժանապատիվ ծերությունը: Որքան այս համակարգը ուշ ներդրվի, այնքան ավելի քիչ թոշակ կստանան մեր ապագա թոշակառուները: Այսինքն կուտակայինին այլընտրանք պարզապես չկա:

Խնդիրն այն է, թե ինչպիսին պետք է լինի կուտակայինը: Պարտադի՞ր, թե՞ կամավոր, ինչպես եւ որտեղ պետք է հավաքվեն կուտակայինին վճարված գումարները, ինչպես պետք է դրանք օգտագործվեն եւ այլն, եւ այսպես շարունակ:

Այս հարցերի պատասխանները, ըստ էության, ընկած են ոչ միայն ֆինանսատնտեսական, այլ, այսպես ասենք՝ քաղաքական-հոգեբանական հարթության մեջ: Եթե մարդը վստահություն չունի, որ ամեն ամիս իր աշխատավարձից պարտադիր կուտակային համակարգով գանձված, ասենք, 7 կամ 10 հազար դրամը կօգտագործվի ըստ նշանակության, կլինի ապահով տեղում, դրա վրա կգան տոկոսներ եւ այլն, ապա նա հաստատ պատրաստ չէ այդ գումարը կամավոր վճարել: Եթե մարդը վստահ չէ, որ այն հիմնադրամը, որտեղ դրվել է իրենից գանձված գումարը, կարող է մի օր «պայթել», եւ ինքը ծերությունը կանցկացնի աղքատության մեջ, ապա ինքը հաստատ պատրաստ է այդ համակարգի դեմ կենաց- մահու կռիվ տալ:   

Այն դիմադրությունը, որ այսօր մեր հասարակության շրջանում կա կուտակայինի հանդեպ, զգալիորեն պայմանավորված է հենց այդ վստահության պակասով: Բացի այդ, դժվար է չնչին աշխատավարձերով ապրող մարդկանց համոզել այսօր իր եւ իր երեխաների բերանից կտրել ամսական մի քանի հազար դրամ, այն ակնկալիքով, որ մի 20-30 տարի հետո ինքը կստանա համեմատաբար բարձր թոշակ:

Մի պարզ թվաբանություն: Եթե պարտադիր կուտակային համակարգով մարդու աշխատավարձից պետք է պահվի, ասենք, 5000 դրամ ամսական, ու դրան զուգահեռ նրա աշխատավարձը չի բարձրանում, դա լրջագույն խնդիր է այդ մարդու համար: 5000 դրամը նրա համար ունի կենսական նշանակություն: Բայդ եթե մարդու աշխատավարձը բարձրանում է, ասենք, 10 հազար դրամով, եւ դրան զուգահեռ նա սկսում է վճարել ամսական 5000 դրամ կուտակային համակարգին, ապա խնդիրները կտրուկ նվազում են՝ կտրուկ նվազում է համակարգի ներդրմանը հակադրվելու, դրա դեմ պայքարելու մոտիվացիան:

Եթե կուտակային համակարգում ներառված հիմնադրամները վստահություն են ներշնչում, դրանք աշխատում են թափանցիկ, ապա այդ համակարգի ներդրմանը հակադրվելու մոտիվացիան էականորեն նվազում է:

Մի խոսքով, պարտադիր կուտակային համակարգի ներդման դեմ տրամադրվածությունը պայմանավորված է  մարդկանց ներկայիս սոցիալական ծանր վիճակով, ցածր աշխատավարձով եւ այլն, ու բացի դրանից՝ իշխանությունների նկատմամբ խորը անվստահությամբ: Թավշյա հեղափոխությունից հետո անվստահության բաղադրիչը բավականին նվազել է: Եթե հաջողվի տնտեսության ազատականացման, ապամոնոպոլիզացման, ստվերի կրճատման, բիզնեսը քաղաքականությունից անջատելու շնորհիվ հասնել սոցիալական վիճակի թեկուզ ոչ մեծ, բայց համեմատաբար արագ բարելավման, ապա պարտադիր կուտակային համակարգի ներդրումից հետո հանրության բացասական տրամադրվածությունը կմեղմվի:

Բացի այդ, ըստ հետազոտությունների, պարտադիր կուտակային համակարգով հուլիսի 1-ից հետո հավաքված գումարների օգտագործումը կարող է մի քանի տարի հետո ապահովել ՀՆԱ-ի մոտ 2 տոկոս լրացուցիչ աճ: Դա պետք է լինի նրա շնորհիվ, որ ՀՀ ֆինանսական համակարգում հայտնվելու են «երկար փողեր», որոնք կարող են ներդրվել այնպիսի ենթակառուցվածքային ծրագրերում, որոնց եկամտաբերությունը ցածր է, բայց կայուն ու ոչ ռիսկային:

Մի խոսքով, առաջնայինը ոչ թե պարտադիր կուտակային համակարգի շուրջ ծագող լոկալ խնդիրն է, այլ ՀՀ տնտեսության կառուցվածքի արմատական փոփոխությունը, որը պետք է բերի տնտեսության զարգացմանն ու բնակչության սոցիալական վիճակի շոշափելի բարելավմանը:

Տպել
3641 դիտում

Փորձ է արվել Աբու Դաբիից Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ

Ինչ թեմայի շուրջ է կենտրոնանալու Բրյուսելում ԱՄՆ-Հայաստան-ԵՄ հանդիպումը. Միլլերը մանրամասներ է հայտնել

Երբ է սպասվում դեղձենու մասսայական ծաղկումն Արարատյան դաշտում

«Քո կառուցած շենքից տեսանելի է իմ տան անցուդարձը». Գագիկ Բեգլարյանը սպառնացել, հայհոյել է «Կապիտալ պլյուս»-ի տնօրենին

Առաջիկա շաբաթներին հնարավոր հարձակման մասին խոսակցությունները չափազանցված են. Սարգսյանը մանրամասնել է

Խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը, առգրավել համակարգիչ, տեսախցիկներ

Հայաստանն արգելափակել է Վլադիմիր Սոլովյովի հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը փակ է բոլոր տրանսպորտային միջոցների համար

Լեհաստանը զորքեր կուղարկի Ֆրանսիա

Երևանում թալանել են «Տոյոտա Երևան»-ի վաճառքի բաժնի ղեկավարի «Տոյոտա»-ները

Ոչ միայն դեղերը, այլև վիտամինները, սննդային հավելումները պետք է պահվեն երեխաների համար անհասանելի վայրում. ԱՆ

Այրվել է վագոն-տնակ՝ ներսում եղած իրերով

Ֆրանսիայի հետախուզական ծառայությունները խորհուրդ են տալիս չեղարկել Օլիմպիական խաղերի բացման արարողությունը

Մի քանի ժամով կհոսանքազրկվեն Երևանի և 2 մարզի որոշ հասցեներ

Բախվել են «Նիսսան» և «ՎԱԶ» մակնիշի ավտոմեքենաներ

Հայտարարվել է Տաթև ՀԷԿ-ի ՕԿՋ-ի վերանորոգման աշխատանքների տեխնիկական վերահսկողության մրցույթ

Քարաթափում Արարատի մարզում. ճանապարհը դարձել է միակողմանի երթևեկելի

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին

Սուրեն Պապիկյանը մասնակցել է ռազմական տեխնիկայի ցուցադրությանը և հետևել մարտական հրաձգությանը (լուսանկարներ)

Ինչպես կասեր դասականը՝ «յա՜, իրո՞ք». Արշակ Կարապետյանը «գողացել» է ՀՀԿ-ի ծրագիրը

ՌԴ դեսպանը սիրում էր Ջերմուկում հանգստանալ, լուսանկար էր հրապարակել, բա թող գա ասի, որ դա ՀԱՊԿ-ի տարածք է․ Սիմոնյան

Երբ կկայանա Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի հաջորդ հանդիպումը․ ԱԺ նախագահը մանրամասնել է՝ ինչ է քննարկվել մարտի 22-ին

Վիճաբանություն և ծեծկռտուք «Ռիո Մոլլ»-ի հարևանությամբ. կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են, կա վիրավոր

Ռուսաստանը նպատակ է դրել հեղաշրջում իրականացնել Հայաստանում, առաջիկայում քայլերը կսրվեն. Առաքելյան

Դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ իրականացվել են գնահատման համակարգի փոփոխություններ

Բախվել են «Նիսսան»-ն ու «Ֆորդ տրանզիտ»-ը․ վերջինս նաև երկաթե արգելապատնեշներին է հարվածել, տուժածները հիվանդանոցում են

ԱՄՆ-ը Ռուսաստանի Դաշնությանը մանրամասն տեղեկատվություն է տրամադրել ահաբեկչության սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տուն

Երևանի գլխավոր հատակագիծը կլինի թվայնացված փաստաթուղթ․ Տիգրան Ավինյանը տեսակապով հարցեր է քննարկել Քրիս Չոայի հետ

Շահրամանյանը շարժվում է Բակո Սահակյանի ու Սերժ Սարգսյանի պահվածքով, պետք է ուշադրության կենտրոնում լինի. Իոաննիսյան

96 խնամատար ընտանիքում դաստիարակություն է ստանում 152 երեխա․ այս ինստիտուտի զարգացման աշխատանքները շարունակվում են

Հայ-ռուսական հարաբերություններում առկա վիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ինչում է մեղադրել Լավրովը ՀՀ ղեկավարությանը

Մինչև ապրիլի 5-ը կատարված իրավախախտման տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված

Չստացված չեկիստ, հանգիստ վեր ընկիր տեղդ ու ջանդ յուղիր. Մեհրաբյանը՝ Շահրամանյանին

200 հոգու հրկիզման սահմռկեցուցիչ դրվագն ունենալով իր անցյալում՝ խորհուրդ է տալիս Հայաստանի անվտանգության մասին. Սաֆարյան

Հավերժ ճակատներին Եվլախ դաջածներն էլի ակտիվացան. Հարություն Մկրտչյանը՝ Սամվել Շահրամանյանի մասին

Բախվել են շտապօգնության ավտոմեքենան և «Մերսեդես»-ը

Աֆղանստանում 5․7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել

Խմբի կազմում ապօրինի կերպով զենք-զինամթերք են ձեռք բերել և իրացրել․ խուզարկություններ Երևանում և Գողթանիկում (լուսանկար)

Մեկնարկել է բարձրագույն կրթություն չունեցող մասնագետների արտահերթ կամավոր ատեստավորումը