«Ճակատագիր». Ֆելինին, Կուստուրիցան եւ Գոռ Վարդանյանը

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի հունիսի 4-ի համարում

Այսպիսով, ղարաբաղյան պատերազմի մասին հայկական առաջին գեղարվեստական ֆիլմի պատասխանատվությունն իր վրա վերցրել է կարատեիստ Գոռ Վարդանյանը: Փաստորեն, խիստ պատասխանատու այս թեման, որից վախեցան անգամ մեր առաջատար ռեժիսորներն ու սցենարիստները, «Ֆուլ կոնտակտ» կարատեի ֆեդերացիայի նախագահ Գոռ Վարդանյանը ոչ միայն հունիսի 10-ից կսկսի նկարահանել, այլ նաեւ «Ճակատագիր» կոչվող այդ ֆիլմով պատրաստվում է դրսում քաղաքական խնդիրներ լուծել: Դրա համար նրան ֆինանսական մեծ աջակցություն են ցույց տվել նախագահի անվտանգության ծառայության պետ Գրիգորի Սարկիսյանը, Հայաստանի եւ Ղարաբաղի պաշտպանության նախարարությունները, ամերիկյան «Էյջ դիջիթլ» ստուդիան եւ այլոք:

Թե կոնկրետ որքան գումար է ծախսվելու ֆիլմի վրա, երեկ Գոռ Վարդանյանը հրաժարվեց նշել՝ շոշափելով միայն միլիոններ բառը: Ամերիկյան մարտաֆիլմերից էլ պրիմիտիվագույն իր մի քանի մարտաֆիլմերով Հայաստանում հռչակ ձեռք բերած Գոռ Վարդանյանը երեկ կարեւորագույն այս իրադարձության մասին հանրությանը տեղյակ պահելու համար հրավիրված մամուլի ասուլիսի ժամանակ հայտարարեց, որ ինքն ինֆորմացիա ունի, որ մեր հարեւան Ադրբեջանում եւս սկսել են ղարաբաղյան պատերազմի մասին գեղարվեստական ֆիլմ նկարահանել, որի բյուջեն կազմում է 15 միլիոն դոլար: Ու հիմա մենք պետք է փորձենք ավելի արագ ավարտել նույն թեմայով մեր ֆիլմը եւ տեսնել, թե ում ֆիլմն ավելի հետաքրքիր կլինի:

Ի տարբերություն իր մյուս չորս բոյեվիկների, որոնք վիդեոֆիլմ էին, այս ֆիլմը Գոռ Վարդանյանը նկարելու է կինոժապավենի վրա: Դա թերեւս պայմանավորված է այն բանով, որ հետագայում հնարավոր լինի ֆիլմը ներկայացնել, ասենք, Կաննի կամ Վենետիկի կինոփառատոններին: Ի դեպ, սույն ֆիլմում եւս գլխավոր դերում հանդես կգա Գոռ Վարդանյանը: Նա նաեւ «Ճակատագրի» սցենարի համահեղինակն է եւ գլխավոր պրոդյուսերը: Ըստ ռեժիսոր Արմեն Մազմանյանի, սույն ֆիլմը նկարվելու է դասական կինոյի բոլոր կանոններով եւ փորձ է արվելու ստանալ համարյա վավերագրական ճշմարտացիություն:

«Ես ընդամենն ուզում եմ հասկանալ, թե ինչ է նշանակում Գոռ Վարդանյան ֆենոմեն: Կան մարդիկ, որոնք Ապարանի լեռներում բանանի սերմ են ցանում ու սպասում են, որ աճի: Ասում ես՝ այ, ցավդ տանեմ, ստեղ բանան չի աճի: Ասում է՝ չէ, ես գիտեմ, որ կաճի: Ու հանկարծ աճում է: Եւ վաղ թե ուշ կլիման պետք է հարմարվի բանանին, որովհետեւ բանանն այնքա՜ն համառ է աճում: Այսպես է Գոռ Վարդանյանի դեպքում: Չորս մարտաֆիլմը պետք է բերեին-հասցնեին այս ամենակարեւոր թեմային»,- երեկ ասում էր Վահե Խաչատրյանը, որը լինելու է նկարահանվող այս ֆիլմի ռեժիսորը:

Դատելով կինոռեժիսորի այս համեմատականից՝ կարելի է արդեն մոտավոր պատկերացում կազմել, թե պատմական այս ֆիլմը մոտավորապես ինչ մակարդակ է ունենալու: Համենայնդեպս, Գոռ Վարդանյանի բոյեվիկի մասին խոսելիս ռեժիսոր Արմեն Մազմանյանը, որը պետք է աշխատի դերասանների հետ, շարունակ շոշափում էր աշխարհահռչակ Էմիր Կուստուրիցայի, Ֆելինիի ու Պազոլինիի անունները: Բայց, փաստորեն, ֆիլմի կինոռեժիսորը երեկ խոստովանեց, որ ստեղծագործական կազմն ահ ու սարսափով է մտնում սույն թեմայի մեջ՝ գիտակցելով, թե ինչպիսի պատասխանատվություն է վերցնում իր վրա՝ վստահ լինելով, սակայն, որ պատվով է դուրս գալու դրա տակից:

Ֆիլմի դեպքերը տեղի են ունենում Ղարաբաղի Քարինտակ գյուղում: Դերակատարները հիմնականում Ստեփանակերտի թատրոնի դերասաններն են ու եւս մի քանի հոգի էլ Երեւանից, որոնց անունները, սակայն, չնշվեց, քանի որ ռեժիսորը կարծում էր, որ դրանք ոչ ոքի ոչինչ չեն ասի: Նկարահանումները տեղի կունենան Ղարաբաղում, Արմավիրում եւ Երեւանում: «Մենք մեր պատմության մեջ չունենք ֆիլմ, որով կարող ենք հպարտանալ, որ ուժեղ ենք: Միշտ գալիս են, կոտորում են, բռնաբարում են, լաց են լինում, ողորմություն խնդրում: Մեր այսօրվա սերունդների մեջ պետք է սերմանել ռազմահայրենասիրական գաղափար, որ հայ երեխան հայ զինվորին հաղթող տեսնի ու փորձի նմանվել նրան»,- երեկ ասում էր Գոռ Վարդանյանը:

Լուսինե Բարսեղյան