ՀԲ-ն վրդովված է. «ՀԷՑ»-ը «պայթած 06» չէ

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի հուլիսի 9-ի համարում

Այն, որ «Հայաստանի էլեկտրական ցանցերը» («Բաշխիչ ցանցերը») «Միդլենդ Ռեսուրսեզը» վաճառել է, թերեւս ոչ ոքի մոտ այլեւ կասկած չի առաջացնում: Այն, որ «ՀԷՑ»-երը վաճառվել են մեր իշխանությունների ոչ հրապարակային «դաբրոյով», դա էլ կասկածից վեր է: Նույնիսկ կասկածից վեր է, որ գնորդը անունով ՌԱՕ ԵԷՍ-ն է, բայց իրականում գործ ունենք ռուսների հետ սերտ հարաբերություններ ունեցող տեղական կլաններից մեկի հետ: «ՀԷՑ»-երի հետ տեղի ունեցածը թերեւս ոչնչով չի առանձնանում այն խելակորույս առուծախի ընդհանուր գործընթացից, որի մեջ մինչեւ կոկորդը թաղված է ՀՀ իշխանությունն իր օլիգարխիկ ելուստներով: Սակայն այս դեպքում վերջիններիս արգելակները չեն գործել եւ եկել բախվել են Համաշխարհային բանկին: Իրավիճակի ինտրիգը հենց սա է: Խնդիրն այն է, որ «ՀԷՑ»-երը միշտ եղել եւ մնում են ՀԲ-ի ուշադրության կենտրոնում: Ու հիմա ՀԲ-ն տարակուսանքների մեջ է, եթե չասենք, որ խիստ վրդովված է:

«ՀԷՑ»-երը վաճառվել են ՀՀ օրենսդրության կոպիտ խախտումով` «ՀԷՑ»-երի սեփականատերը չի ստացել ՀՀ կառավարության եւ Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի համաձայնությունը: «Ես հստակ կարող եմ հայտարարել, որ տվյալ պահի դրությամբ կառավարությունը ոչ մի հայտարարություն չի արել սա (վաճառքի փաստը-խմբ.) հաստատելու կամ հերքելու առումով»,- երեկ հրավիրած ասուլիսում հայտարարեց ՀԲ-ի երեւանյան գրասենյակի ղեկավար Ռոջեր Ռոբինսոնը: Եւ ընդհանրապես պետք է նկատել, որ գրասենյակի ղեկավարը առանձնապես չէր էլ թաքցնում իր վրդովմունքը, ինչը շատ հազվադեպ է պատահում: «Եթե ցանկանում ես փոխել սեփականատիրոջը, ապա արա այդ գործընթացը թափանցիկ եղանակով»,- իր խոսքն ուղղելով՝ ՀՀ իշխանություններին ասում էր Ռոբինսոնը:

«Արդյոք ՀԲ-ն բավարարվա՞ծ է այդ գործընթացով, ասեմ, որ ՀԲ-ն բավարարված չէ նրանով, որ այդ գործընթացը տեղի չի ունենում թափանցիկ կերպով... ՀՀ կառավարությունը, Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը ՀՀ ժողովրդին, ինչպես նաեւ ինձ պետք է բացատրեն, թե ինչ է այստեղ տեղի ունենում»,- վրդովվում էր ՀԲ գրասենյակի ղեկավարը: Ռ.Ռոբինսոնը իր հետաքրքրությունը «ՀԷՑ»-երի նկատմամբ բացատրում է դրանց ռազմավարական նշանակությամբ: Այս ֆոնին բնական է նոր սեփականատիրոջ` «Ինտերէներգո»-ի մասին տեղեկություններ ունենալու ՀԲ-ի ցանկությունը: Եթե պրն Ռոբինսոնին չի հետաքրքրում թե «ում եք վաճառում ձեր «պայթած 06-ը»», ապա «ՀԷՑ»-երի դեպքում խնդիրն այլ է.

«Ո՞ւմ է պատկանում այս նոր ընկերությունը: Ինձ ասել են, որ ՌԱՕ ԵԷՍ-ին է պատկանում 40.2 տոկոս բաժնետոմսերը: Իսկ ո՞ւմ է պատկանում մնացած 59,8 տոկոսը: Ըստ ինձ, սա շատ տեղին հարց է, որին մենք պետք է փորձենք պատասխան գտնել»,- ասում է Ռ.Ռոբինսոնը: ՌԱՕ ԵԷՍ-ի պաշտոնական հաշվետվությունում տեղ գտած հայտարարությունն այն մասին, թե այդ ընկերությունը իր կառուցվածքում գտնվող «Ինտերէներգոյի» միջոցով ձեռք է բերել «ՀԷՑ»-երի բաժնետոմսերի 100 տոկոսը, «Միդլենդ Ռեսուրսեզը» հերքեց՝ ասելով, որ «Ինտերէներգոն» ընդամենը ձեռք է բերել «ՀԷՑ»-երի կառավարման իրավունքը: «Սա ծիծաղելի է: Սա ողջամիտ, խելամիտ քննարկման առարկա չէ»,- նման հերքմանն ի պատասխան ասում է Ռոբինսոնը:

«Դուք գիտեք, թե ինչ է կառավարման համաձայնագիրը. ես ձեզ հետ պայմանագիր եմ կնքում, որ դուք շահագործեք իմ տունը, եւ ես ձեզ ինչ-որ գումար եմ վճարում դրա դիմաց: Եւ եթե ես` ՀԷՑ-երի սեփականատերը, ցանկանում եմ, որ ինչ-որ մեկը կառավարի դա, կառավարման պայմանագիր եմ կնքում ու այդ կառավարողին որոշակի գումար եմ վճարում: Բայց եկեք սա այլ կերպ նայենք: Ես ձեզ հետ պայմանագիր եմ կնքում, որ դուք իրականացնեք իմ տան շահագործումը, եւ դրա դիմաց դուք եք ինձ վճարում: Այսինքն՝ ես ձեզ խնդում եմ, որ դուք գաք իմ «ՀԷՑ»-երը կառավարեք եւ դուք դրա համար ինձ 75 մլն դոլար եք վճարում»,- «Միդլենդ Ռեսուրսեզի» հերքման բովանդակությունը հանրամատչելի ներկայացրեց Ռոբինսոնը ու ծաղրեց. «Լավ բիզնես է»:

Հիմա, եթե վերջնականապես պարզվի, որ գործարքը տեղի է ունեցել, ի՞նչ քայլեր կձեռնարկի Համաշխարհային բանկը: «Մենք շատ հիասթափված կլինենք»,- այդ հարցին ի պատասխան ասաց Ռոբինսոնը: Իսկ թե ինչպես կարտահայտվի այդ հիասթափությունը, պարզ կդառնա միայն հետագայում: ՀԲ գրասենյակի ղեկավարը նաեւ տեղեկացրեց, որ հավանաբար հաջորդ շաբաթ կառավարությունից բացատրություններ կպահանջի տեղի ունեցածի վերաբերյալ: Ի դեպ, երեկ «ՀԷՑ»-երի վաճառքի մասին մեկնաբանություններ ներկայացրեց նաեւ Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի նախագահ Ռոբերտ Նազարյանը: Վերջինս իր մոտ է հրավիրել «ՀԷՑ»-երի գլխավոր տնօրեն Գլադունչիկին, որը ասել է, թե վաճառք տեղի չի ունեցել, եւ ընթանում են միայն բանակցություններ: Եթե այնուամենայնիվ պարզվի, որ վաճառքը իրոք տեղի է ունեցել, ապա հանձնաժողովը կարող է կիրառել պատժամիջոցներ` սկսած նախազգուշացումից մինչեւ «ՀԷՑ»-երին լիցենզիայից զրկելը: Կապրենք` կտեսնենք:

Հայկ Գեւորգյան