Կինոփառատոն. «Ոսկե ծիրան-2»-ը մեկնարկեց

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի հուլիսի 13-ի համարում

Այսպիսով, «Ոսկե ծիրան» միջազգային կինոփառատոնը երեկ պաշտոնապես բացվեց: Եւ, ինչպես երեկ հայտարարեց Հայաստանի կինեմատոգրաֆիստների միության նախագահ եւ «Ոսկե ծիրանի» վավերագրական մրցույթի ժյուրիի նախագահ Ռուբեն Գեւորգյանցը, այն, թե ինչ հյուրանոցներում են ապրում փառատոնի հյուրերը եւ ինչ կինոդահլիճներում են նայելու ֆիլմերը, արդեն ցույց է տալիս, որ սա իսկապես միջազգային մակարդակի կինոփառատոն է: Եւ այսպես, մինչեւ հուլիսի 17-ը երկրորդ «Ոսկե ծիրանի» շրջանակներում Հայաստանում կցուցադրվեն 13 երկրների 15 լիամետրաժ ֆիլմեր՝ խաղարկային բաժնում, 14 ֆիլմ՝ վավերագրական բաժնում եւ մոտ 30 տարբեր ժանրերի ֆիլմեր՝ հայկական համայնապատկեր բաժնում:

Մենք արդեն տեղեկացրել ենք, որ «Ոսկե ծիրանին» մասնակցելու են այս տարի միջազգային տարբեր կինփառատոնների ժամանակ ցուցադրված ֆիլմեր: Ու թեեւ հյուրանոցների ու կինոդահլիճների շնորհիվ «Ոսկե ծիրանը» իսկապես միջազգային մակարդակ է ձեռք բերում, սակայն, փաստորեն, հեղինակավոր եւ ոչ մի կինոռեժիսորի ֆիլմի, ինչպես ընդունված է ասել, համաշխարհային պրեմիերա այս փառատոնի շրջանակներում տեղի չի ունենալու: Անգամ հայտնի կանադահայ ռեժիսոր Ատոմ Էգոյանը, որը «Ոսկե ծիրանի» խաղարկային ֆիլմերի ժյուրիի նախագահն է, վճռեց իր վերջին ֆիլմը չբերել Հայաստան: Մենք արդեն տեղեկացրել ենք, որ Էգոյանի այդ ֆիլմը, որի պրեմիերան տեղի ունեցավ Կաննի միջազգային կինոփառատոնում այս տարի եւ որն այնտեղ առաջատար ֆիլմերի ցուցակում էր, հոմոսեքսուալիստների մասին է:

Ենթադրվում էր, որ Էգոյանը հենց հիշյալ թեմայի պատճառով է որոշել սույն ֆիլմը Հայաստան չբերել: Երեկ հրավիրված մամուլի ասուլիսի ժամանակ կինոռեժիսորը հայտարարեց, որ ինքը գտնում է, որ սա այն տեղը չէ, որտեղ կարելի է այդ ֆիլմը ներկայացնել: Իհարկե, այդ ֆիլմը Հայաստանում ներկայացնելու աննպատակահարմարությունը կինոռեժիսորը պատճառաբանեց նաեւ այն բանով, որ ինքը ժյուրիի անդամ է եւ ցանկացել է կենտրոնանալ հենց այդ գործի վրա, բայց հետո նաեւ ավելացրեց, որ ֆիլմի վրա դեռ շատ աշխատանք կա անելու, որ սա ավելի շատ կոմերցիոն նախագիծ է, որ յուրաքանչյուր ֆիլմ ներկայացնելու համար պետք է գտնես լավագույն ճանապարհը եւ այլն եւ այլն:

Բայց, ինչպես երեւում է, հայտնի  կինոռեժիսորը պարզապես եկել է այն եզրահանգման, որ մեր հանդիսատեսը պատրաստ չէ նման թեմաներով ֆիլմեր դիտելու եւ կարող է ընկալել միայն ցեղասպանության թեմաներով «Արարատի» նման ֆիլմեր: Թեեւ, եթե Էգոյանը տեղյակ լիներ, թե ինչ աշխուժությամբ են համասեռամոլության թեմաները քննարկվում մեր քաղաքական շրջանակներում, չի բացառվում, որ ամենեւին էլ այդ կերպ չվարվեր: Ինչեւէ, այսօր արդեն նախատեսվում է ռուս հայտնի ռեժիսոր, Ռուսաստանի կինեմատոգրաֆիստների միության նախագահ Նիկիտա Միխալկովի «Պետական խորհրդական» ֆիլմի երեւանյան պրեմիերան, որը տեղի կունենա «Մոսկվա» կինոթատրոնում: Ֆիլմն, ի դեպ, ցուցադրվելու է ռեժիսորի հետ հանդիպումից հետո:

Ամբողջ խնդիրն այն է, սակայն, որ այն դիտելու հնարավորություն կունենան միայն նրանք, ում «Ոսկե ծիրանի» կազմակերպիչները հրավիրել են: Նույն կարգով է այսօր տեղի ունենալու նաեւ աշխարհում հայտնի իրանցի կինոռեժիսոր Աբաս Քիառոստամիի «Տասը» ֆիլմի պրեմիերան: Եւ ընդհանրապես, իրենցից լուրջ գեղարվեստական արժեք ներկայացնող բոլոր ֆիլմերն էլ «Ոսկե ծիրանի» ընթացքում կցուցադրվեն նույն կարգով: Այսինքն, դրանք շատ դժվար հասանելի են լինելու սովորական կինոդիտողի համար եւ բացառապես կազմակերպիչներն են որոշելու, թե Հայաստանում ովքեր պետք է տեսնեն եւ ովքեր չտեսնեն սույն ֆիլմերը:

«Ոսկե ծիրանի» շրջանակներում Հայաստան են ժամանել Ռոման Բալայանը, Ատոմ Էգոյանի կինը՝ կանադահայ հայտնի դերասանուհի Արսինե Խանջյանը, կանադահայ ռեժիսոր Ռուբա Նադան, որի «Սաբահ» ֆիլմը օրեր առաջ ցուցադրվում էր Կառլովի Վարիի կինոփառատոնում, հայտնի ռեժիսոր Քշիշտոֆ Զանուսին եւ այլ կինոգործիչներ:  Կինոփառատոնի «Հայկական համայնապատկեր» բաժինը միակն է, որի հաղթողին շնորհվելու է բավական մեծ դրամական մրցանակ: Ամերիկյան «Անի եւ Նարոտ» հուշահիմնադրամի հովանավորությամբ սույն մրցակարգի լավագույն ֆիլմի համար սահմանված է 2000 դոլար մրցանակ: Այս մրցակարգում ներկայացված են աշխարհի տարբեր երկրներում ստեղծագործող հայ կինոռեժիսորների ֆիլմերը: Մյուս մրցակարգերում ժյուրին շնորհելու է երկուական մրցանակ՝ «Լավագույն ֆիլմ» եւ «Հատուկ մրցանակ»: 

Հիշեցնենք, որ «Ոսկե ծիրանի» շրջանակներում նախատեսված են նաեւ հոբելյանական ցուցադրություններ: Մհեր Մկրտչյանի 75-ամյակի առթիվ Ազգային պատկերասրահում կցուցադրվի «Մեր մանկության տանգոն», Աղասի Այվազյանի 80-ամյակի առթիվ՝ «Եռանկյունի» եւ «Վառված լապտեր», Հրանտ Մաթեւոսյանի 70-ամյակի առթիվ՝ «Աշնան արեւ» եւ «Տերը» ֆիլմերը: Բոլոր այդ ֆիլմերի դիտումները լինելու են ազատ: Մրցանակակիրներին որոշելու համար կինոփառատոնի ժյուրին արդեն երեկվանից սկսել է ֆիլմերի դիտումները: «Այս փառատոնը սկսել է քայլել,  եւ մենք գիտենք, որ այս երեխան քայլելու է հանուն Հայաստանի: Մենք ամեն տեղ պետք է ցույց տանք եւ ապացուցենք, որ մենք էլ ենք երկիր եւ երկիր ենք, որ ունի միջազգային փառատոն: Դա շատ դժվար է նույնիսկ շատ զարգացած երկրների համար»,- երեկ «Ոսկե ծիրանի» բացումից առաջ ասում էր Ռուբեն Գեւորգյանցը:

Լուսինե Բարսեղյան