Երկու կարծիք. ինչպե՞ս միտինգը տեղափոխել ԱԺ

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի հուլիսի 14-ի համարում

Խորհրդարանական ընդդիմությունը մինչեւ վաղը ժամանակ ունի ավարտելու քաղաքական ներկուսակցական կոնսուլտացիաներն, ու արդեն ուրբաթ օրը պետք է հնչի միացյալ ընդդիմության՝ գերադասելի է միացյալ պատասխանը հետեւյալ հարցին. կվերադառնա՞ ընդդիմությունը ԱԺ` կոալիցիայի հետ համատեղ սահմանադրական գործընթացի երկրորդ փուլը քննարկելու համար՝ դառնալով նոր Սահմանադրության քարոզիչը, թե՞ կլծվի իշխանական Սահմանադրության սեւ PR անելու գործին: Երեկ «Արդարություն» դաշինքի ներկայացուցիչ Շավարշ Քոչարյանը դուրս չէր գալիս կոալիցիայի խորհրդարանական խմբակցությունների սենյակներից՝ իշխանության ներկայացուցիչների հետ քննարկելով ընդդիմության հերթական հայտարարության ուլտիմատումների բլոկը:

Քննարկումների արդյունքում կոալիցիան Շավարշ Քոչարյանին առաջարկել է ընդդիմությանը փոխանցել, որ իրենք կարող են մասնակցել օգոստոսի 29-ի արտահերթ նստաշրջանին եւ իրենց բոլոր առաջարկները հնչեցնել ու հիմնավորել հենց ԱԺ ամբիոնից: Եւ չնայած «Հանրապետություն» կուսակցությունում վստահ են, որ ընդդիմությունը չի ուտի կոալիցիոն այդ կուտը, չի մասնակցի արտահերթ նիստին եւ միջազգային հանրությանը չի ցուցադրի իշխանություն-ընդդիմություն համերաշխության կատարյալ դիմանկար, սակայն «Հանրապետության» լավատեսությունն առանձնապես հիմքեր չունի: Հղում անելով հունիսի 23-ին ԵԽԽՎ ընդունած թիվ 1458 բանաձեւին՝ թե՛ «Արդարություն» դաշինքի որոշ կուսակցություններ եւ թե՛ «Ազգային միաբանության» ներկայացուցիչները կարծում են, որ իրենք չպետք է կորցնեն ԵԽԽՎ-ի շնորհիվ հայաստանյան ընդդիմությանը տրված բացառիկ շանսը:

Հիշեցնենք, որ ՀՀ սահմանադրական բարեփոխումների վերաբերյալ ԵԽԽՎ ընդունած բանաձեւում Վեհաժողովը կոչ է անում Հայաստանի իշխանություններին եւ պառլամենտական մեծամասնությանը սահմանադրական բարեփոխումների նախագծի երկրորդ ընթերցման քննարկման ու քվեարկության ժամանակ ապահովել պառլամենտի նիստերի ուղիղ հեռարձակում: Եւ չնայած ընդդիմությունը բազմիցս համոզվել է, որ խորհրդարանական մեծամասնությունը ցանկացած պահի կարող է քվեարկությամբ որոշել չհեռարձակել ցանկացած նախագծի քննարկում, սակայն ընդդիմության հույսը կրկին Վենետիկի հանձնաժողովն է, որի ներկայացուցիչներն ու քարտուղար Ջանի Բուքիքյոն այդ օրը ներկա են լինելու արտահերթ նիստին:

Ընդդիմությունը վստահ է, որ նրանք թույլ չեն տա, որպեսզի ԱԺ մեծամասնությունը կամայականորեն չկատարի ԵԽԽՎ բանաձեւի պահանջը: Ահա այս տրամաբանությունից էլ ելնելով՝ ընդդիմադիր ճամբարի որոշ ուժեր գտնում են, որ չի կարելի կորցնել նման ամբիոնն, ու իրենց բոլոր առարկությունները իրենք մի քանի ժամ անընդմեջ կարող են հնչեցնել ուղիղ եթերով. «Ես կարծում եմ, որ նա՛խ մինչեւ Վենետիկ ուղարկված նախագծի վերջնական եզրակացությունը չստացվի,  ընդդիմությունը միջանկյալ հայտարարություններ չպետք է ընդունի: Մենք լուրջ կուսակցություն ենք եւ հայտարարություններ անում ենք լրջագույն ու վերջնական խնդիրների վերաբերյալ: Իսկ կոալիցիայի հարուցած ամեն միջանկյալ հարցի վերաբերյալ վազել ու հայտարարություն անել, կարծում եմ, անլուրջ է:

Ինչ վերաբերում է օգոստոսի 29-ի արտահերթ նստաշրջանին, իմ անձնական կարծիքն այն է, որ չի կարելի չօգտվել նման հնարավորությունից եւ չփորձել լսելի դարձնել ընդդիմության ձայնը: Եթե իշխանությունները չեն կատարի ԵԽԽՎ բանաձեւի պահանջն ու քննարկումների ողջ ընթացքը չի հեռարձակվի ուղիղ եթերով, դա ընդդիմության համար հրաշալի առիթ կլինի դահլիճում ներկա Վենետիկի հանձնաժողովի ներկայացուցիչներին եւ ողջ միջազգային հանրությանը հերթական անգամ ապացուցելու, թե իրականում ի՞նչ  արժեն այս իշխանությունների խոսքերը ժողովրդավարության եւ մնացած բարձր արժեքների մասին»,- ասում է «Ազգային միաբանության» փոխնախագահ Ալեքսան Կարապետյանը: Նրա հետ համակարծիք է նաեւ ԱԺԴ նախագահ Արշակ Սադոյանը:

Վերջինս եւս վստահ է, որ օգոստոսի 29-ին պետք է խորհրդարանական ամբիոնն օգտագործել եւ ժողովրդին կոչ անել ասելու «ոչ» իշխանությունների ներկայացրած սահմանադրական նախագծին. «Մենք պարզապես ծիծաղելի վիճակում կհայտնվենք, եթե կորցնենք այդպիսի հրաշալի առիթը, երբ ժողովրդին կարող ենք ուղիղ եթերով բացատրել, թե ինչո՞ւ է պետք մերժել ոչ լեգիտիմ իշխանությունների ներկայացրած նախագիծն ու «ոչ» ասել նրանց հանրաքվեին: Ավելին, ես կարծում եմ, որ ուղիղ եթերով հեռարձակվող հենց այդ նիստն էլ կարող է դառնալ հասարակական նոր շարժման սկիզբ»,- ասում է Արշակ Սադոյանը: Ի դեպ, բացի «Հանրապետություն» կուսակցությունից, ընդդիմադիր մնացյալ կուսակցությունները, կարծես, այս տարբերակի կողմնակից են, ու ըստ ամենայնի, օգոստոսի 29-ին նրանք կլինեն խորհրդարանում:

Բնականաբար, ոչ թե կոալիցիայի հետ միասին Սահմանադրության նախագծի կառուցողական քննարկում ծավալելու համար, քանզի ընդդիմության սկզբունքային պահանջները բավարարված չեն, այլ, ինչպես ասում է Սադոյանը՝ Սահմանադրության հակաքարոզչություն անելու համար: Ի պատասխան ընդդիմության նոր մարտավարության, կոալիցիայից էլ պատասխանում են, որ եթե ընդդիմությունն օգոստոսի 29-ին խորհրդարանական ամբիոնն օգտագործի ոչ թե նախագծի կառուցողական քննարկման, այլ հեղափոխական կոչեր հնչեցնելու համար, իրենք կդադարեցնեն ուղիղ հեռարձակումն ու Վենետիկի հանձնաժողովի պատվիրակներին կբացատրեն, որ օպերայի հրապարակն ԱԺ ամբիոնի մատույցներում չէ:

Նաիրա Զոհրաբյան