Կա՛մ լավը, կա՛մ ոչինչ. աբսուրդային իրավիճակ

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի հուլիսի 15-ի համարում

Երեկ Ֆրանսիան տոնում էր իր ազգային տոնը` հուլիսի 14-ը Բաստիլի գրավման օրն է: Եւ այս առթիվ Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպանատունը կազմակերպել էր ընդունելություն եւ հրավիրել արվեստի, մշակույթի գործիչների եւ նաեւ քաղաքական ուժերի ներկայացուցիչների` ինչպես իշխանական, այնպես էլ ընդդիմադիր: Իհարկե, բոլորը ուրախ էին, շնորհավորում էին ֆրանսիացի ժողովրդին այդ մեծ տոնի առթիվ, նույնիսկ ՀՀ քաղաքացիներից ոմանք միմյանց էին շնորհավորում եւ համարում այդ տոնը նաեւ իրենցը: Այս ամենը հասկանալի է եւ ընդունելի: Սակայն տարօրինակն այն է, որ Բաստիլի գրավման օրը այլ կերպ էլ է կոչվում` Ֆրանսիական մեծ հեղափոխության օր: Այդ օրը սրանից 216 տարի առաջ Ֆրանսիայում հեղափոխություն է սկսվել:

Եւ ստացվում է, որ զարգացման հեղափոխական ճանապարհը հանցավոր համարող մեր իշխանության ներկայացուցիչները  եկել էին Ֆրանսիայի դեսպանատուն՝ շնորհավորելու ֆրանսիական ժողովրդին զարգացման ոչ էվոլյուցիոն ճանապարհ ընտրելու առթիվ: Իրավիճակը, համաձայնեք, աբսուրդային է: Ինչո՞ւ էր եկել, ասենք, ԱԺ Հանրապետական խմբակցության ղեկավար, մոլի հակահեղափոխական Գալուստ Սահակյանը: Եկել էր, որ ֆրանսիացիներին շնորհավորեր հեղափոխության տոնի առթի՞վ: «Այո»,- մեր հարցին ի պատասխան ասաց նա: «Բայց չէ՞ որ դուք դեմ եք հեղափոխություններին»,-հարցրինք պրն Սահակյանին: «Սա ոչ թե հեղափոխության, այլ անկախության գաղափարն է»,-անակնկալ պատասխան տվեց անակնկալի եկած պրն Սահակյանը: Անկախություն ումի՞ց: «Կապ չունի ումից»,- կարճ կտրեց պրն Սահակյանը եւ ավելացրեց, որ միեւնույնն է, հեղափոխութուններին դեմ է:

«Ես ճի՞շտ եմ հասկանում, դուք եկել եք ֆրանսիացիներին շնորհավորելու հեղափոխության առթիվ»,- հարց ուղղեցի իշխանության մեկ այլ ներկայացուցչի՝ աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարար, դաշնակցական Աղվան Վարդանյանին: «Ոչ, ճիշտ չեք հասկացել»,- ֆրանսիական դեսպանատուն իր այցելության նպատակները մութ թողեց նախարարը: Հարցն իրոք անակնկալ է, եւ ամենեւին պատահական չէ, որ իշխանության ներկայացուցիչները տարօրինակ ու անտրամաբանական պատասխաններ են տալիս: Սակայն պատասխանների մեջ կան պարզապես թանգարանային նմուշներ: Օրինակ, ՀՀ նախագահի խորհրդական Գառնիկ Իսագուլյանը մեր հարցին, թե ինչու է եկել դեսպանատուն, բառացիորեն այսպես պատասխանեց. «Բայց վաղն էլ գնալու եմ Տավուշի մարզ»:

ՀՀ գլխավոր դատախազ Աղվան Հովսեփյանն էլ էր այնտեղ: «Եկել եք ֆրասիացիներին շնորհավորելու հեղափոխության առթի՞վ»,- հարցրինք գլխավոր դատախազին: «Բայց միայն ես չեմ եկել` բոլորն են այդ նպատակով եկել»,- արդարացավ պրն Հովսեփյանը եւ ավելացրեց, որ ֆրանսիական հեղափոխությունը շատ վաղուց է եղել: ՀՀ նախագահի աշխատակազմի ղեկավար Արտաշես Թումանյանը մեր հարցից անակնկալի եկավ ու թերեւս ընդունեց իրավիճակի ոչ այնքան  տրամաբանական լինելը: Երեւի սա էր պատճառը, որ մեր հարցին նա ընդամենը պատասխանեց. «Դե, եկել եմ, էլի»: ՕԵԿ-ական պատգամավոր Մհեր Շահգելդյանը փորձեց վերանայել ֆրանսիայի պատմությունը: Մեր նկատառմանը, թե այս օրը ֆրանսիական ժողովրդի իրականացրած հեղափոխության տարեդարձն է, պրն Շահգելդյանը պատասխանեց.

«Ես չգիտեմ, թե որտեղից եք դուք նման ենթադրություններ կատարում»: Հետո, թերեւս ընդունելով, որ Ֆրանսիայի պատմությունը վերանայել հնարավոր չէ, համակերպվեց. «Հուլիսի 14-ին, իհարկե, հեղափոխական զանգվածները գրավել են Բաստիլը»: Սակայն այդպես էլ չուզեցավ շնորհավորել ֆրանսիացիներին հեղափոխության տոնի առթիվ, այլ շնորհավորեց պետական, ազգային տոնի առթիվ: Ընդունելությանը ներկա էր նաեւ ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպան Ջոն Էվանսը, որը հայտարարել էր, թե իրենք դեմ են հեղափոխություններին: «Դուք, փաստորեն, եկել եք շնորհավորելու ֆրանսիական ժողովրդին այն առթիվ, որ նրանք ընտրել են զարգացման ոչ թե էվոլյուցիոն, այլ հեղափոխական ուղին»,- մեր այս նկատառմանը դեսպանը հայտարարեց.

«Դա հետաքրքիր հարց է, բայց պատմական: Ֆրանսիական հեղափոխությունը օգնեց մեզ մեր հեղափոխության հարցում»: Այս միջոցառմանը ներկա ընդդիմության ներկայացուցիչները նույնպես հասկանում էին այն անհարմար վիճակը, որում հայտնվել են բոլոր նրանք, ովքեր փորձում են համոզել, թե հեղափոխությունը տանում է դեպի կործանում: «Նրանք համարում են, որ այդ հեղափոխությունը վաղուց է տեղի ունեցել եւ ֆրանսիացիներին կարելի է ներել այդ հեղափոխությունը իրականացնելու համար»,- նկատեց «Նոր ժամանակներ» կուսակցության ղեկավար Արամ Կարապետյանը, որը ընդունելությունից անմիջապես հետո գնաց իր կուսակցության կազմակերպած հանրահավաքին: Ինչպես ասում են՝ նավից  ուղիղ պարահանդես:

Ընդունելությանը ներկա ԱԺ պատգամավոր Հմայակ Հովհաննիսյանի դեմքից չէր իջնում մի տարօրինակ ժպիտ: Պարզվեց, որ այդ ժպիտը պայմանավորված է հենց այն անհարմար  իրավիճակով, որում հայտնվել են իշխանության ներկայացուցիչները. «Ես նրանց արդեն զգուշացրել եմ, որ եկեք այսօր հեղափոխությունների մասին վատ բաներ չասենք»,-մեր համապատասխան հարցը կիսատ թողնելով՝ պատասխանեց պրն Հովհաննիսյանը, որը նաեւ նկատեց, թե Բաստիլի գրավումով Ֆրանսիայում հաղթեց մի այնպիսի հեղափոխություն, որը ամենաարմատական եւ ամենածայրահեղական որոշումներն է կայացրել հեղափոխության արդյունքում իշխանությունը կորցրած իշխանավորների նկատմամբ:

Հայկ Գեւորգյան