Ոստիկանական բարձր մակարդակի ստեր. Մարտի 1

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2008 թվականի օգոստոսի 8-ի համարում

ՀՀ փոխոստիկանապետ Ալեքսանդր Աֆյանը երկու օր առաջ մասնակցեց ՀՀ ԱԺ «Մարտի 1-ի» ժամանակավոր հանձնաժողովի նիստին, պատասխանեց հանձնաժողովականների հարցերին եւ փորձեց կոծկել մարտի 1-ին տեղի ունեցածը` վաղուց հանրահայտ փաստերը խեղաթյուրելու ճանապարհով:

Փոխոստիկանապետի պարզաբանումները հիմնականում վերաբերում էին մարտի 1-ի առավոտյան դեպքերին, որոնց վերաբերյալ, սակայն, անցած հինգ ամիսների ընթացքում բազմաթիվ փաստեր են ի հայտ եկել եւ ամրագրվել մի շարք պաշտոնական փաստաթղթերում: Եւ երբ համադրում ենք ԱԺ-ում Աֆյանի արած հայտարարություններն ու այդ փաստերը, ապա պատկերը, մեղմ ասած, Աֆյանի օգտին չի լինում:

Այսպես, Աֆյանը հերքեց այն փաստը, որ Ազատության հրապարակի վրա հարձակումը սկսվել է ժամը 06.20-ի սահմաններում` մթության քողի տակ, եւ օպերացիայի նպատակը եղել է նստացույցի մասնակիցներին ցրելը: Աֆյանը հայտարարեց, թե ոստիկաններն այդ օրը Ազատության հրապարակ են գնացել ժամը 07-ին, երբ արդեն լույս է եղել: Մի կողմ թողնենք այն հանգամանքը, որ այդ օրը ժամը 07-ին նույնպես մթնշաղ է եղել: Նշենք, որ առկա են Ազատության հրապարակում տեղի ունեցածի բազմաթիվ տեսագրություններ, որոնց վրա ֆիքսված է ժամը` 06.30 կամ 06.35: Բացի այդ, մարտի 1-ի գործով անցնող բազմաթիվ իրեղեն ապացույց վկա ոստիկաններ իրենց ցուցմունքներում նշել են, որ իրենք ոստիկանության իրենց բաժնի աշխատակիցների հետ մարտի 1-ին ժամը 06-ին գնացել են Ազատության հրապարակ եւ արդեն 06.30-ին եղել են այնտեղ: Նմանատիպ ցուցմունքների կարելի է հանդիպել Դավիթ Մաթեւոսյանի, Ավետիք Ներսիսյանի, Վարդգես Գասպարիի եւ բազմաթիվ այլ քաղբանտարկյալների դեմ սարքված քրեական գործերում: Նշենք նաեւ, որ մարտի 1-ի գործով անցնող իրեղեն ապացույց վկա ոստիկաններն իրենք են իրենց ցուցմունքներում նշել, որ Ազատության հրապարակ իրենք գնացել են նստացույցը ցրելու: Սակայն այն, որ փոխոստիկանապետ Աֆյանը պարզապես ստել է, միայն վերոնշյալ փաստերով չի հիմնավորվում: Մարտի 1-ի առավոտյան ՀՀ գլխավոր դատախազությունը հաղորդագրություն էր տարածել, որտեղ ասվում է. «2008թ. մարտի 1-ին՝ ժամը 06-ի սահմաններում, սահմանված կարգի խախտմամբ անցկացվող հրապարակային միջոցառումները ՀՀ ոստիկանության աշխատակիցների կողմից «Ժողովներ, հանրահավաքներ, երթեր եւ ցույցեր անցկացնելու մասին» ՀՀ օրենքի 14-րդ հոդվածի պահանջների պահպանմամբ հարկադիր դադարեցնելու նպատակով ձեռնարկված գործողությունների ընթացքում...»: Այս հայտարարությունը տեղադրված է դատախազության պաշտոնական կայքէջում:

ԱԺ-ում Աֆյանը հայտարարեց նաեւ, որ ոստիկանները Ազատության հրապարակ են գնացել առանց հատուկ միջոցների: Նշենք, որ առկա են մարտի 1-ի վաղ առավոտյան արված բազմաթիվ լուսանկարներ (դրանց մի մասը հրապարակվել է մեր թերթում), որոնցում պատկերված է, թե ինչպես են հատուկ միջոցներով զինված ոստիկանները շրջափակել ցուցարարներին, ինչպես են հատուկ միջոցներով զինված ոստիկանները հարձակվում մարդկանց վրա:

Փոխոստիկանապետը չի կարողացել պարզաբանել նաեւ, թե ինչու ոստիկանությունը չի տրամադրում մարտի 1-ի առավոտյան Ազատության հրապարակի ջարդերի ժամանակ կատարած իր նկարահանումները, որոնք կհիմնավորեին ոստիկանության ղեկավարության ասածները: Փոխոստիկանապետն ասել է, որ իրեն հայտնի չէ, թե այդ տեսագրություններն ուր են, եւ ինչու օպերատիվ ծառայությունները չեն տրամադրում դրանք ԱԺ հանձնաժողովին: Ալեքսանդր Աֆյանի այս հայտարարությունը առնվազն վկայում է ՀՀ ոստիկանությունում տիրող անմխիթար վիճակի մասին, երբ փոխոստիկանապետը չի տիրապետում իրավիճակին, մասնավորապես` նրան, թե, իր խոսքերով, իր ղեկավարած միջոցառման օպերատիվ նկարահանումները ինչ են եղել: Սակայն պարզ է, որ կադրերը ուղղակի թաքցվում են, եւ դրա մասին Աֆյանն ու իր ենթակաները հոգ են տարել հենց մարտի 1-ի առավոտյան, երբ Ազատության հրապարակի նստացույցի մասնակիցների վրա հարձակված ոստիկանի համազգեստով զինյալները խլել էին նաեւ «Ա1+», «Երկիր մեդիա» եւ «ԱԼՄ» հեռուստաընկերությունների տեսախցիկներն ու տեսաերիզները: Այս փաստը արձանագրված է նաեւ ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպան Արմեն Հարությունյանի` մարտի 1-ի իրադարձություններին նվիրված զեկույցում:

Ազգային ժողովի «Մարտի 1-ի» հանձնաժողովի նիստում ՀՀ փոխոստիկանապետ Աֆյանը չկարողացավ պատասխանել այն հարցին, թե արդյոք մարտի 1-ին ժողովրդի ջարդերին մասնակցել են Ղարաբաղից բերված ջոկատներ: Նա ասաց, թե այդ մասին իրեն ոչինչ հայտնի չէ: Տեղեկացնենք, որ մարտի 1-ի քրեական գործով անցնող Նվեր Ստեփանյանը, որը զանգվածային անկարգությունների մասնակցության մեղադրանքով դատապարտվել է երեք տարվա ազատազրկման, իր ցուցմունքներում պատմել է դիմակավոր զինյալների մասին, որոնք մարտի 1-ի երեկոյան Մաշտոցի պողոտայի եւ Պարոնյան փողոցների խաչմերուկում կրակ են բացել ժողովրդի վրա: Ստեփանյանը պատմել է, որ այդ զինյալները խոսել են ղարաբաղյան բարբառով: Ավելին, Ստեփանյանի ցուցմունքները նախաքննության մարմինը արժանահավատ է ընդունել եւ դրանց հիման վրա էլ նրան դատապարտել է, քանի որ նա ընդունել է իր մեղքն այն մասով, որ ժողովրդի վրա կրակող այդ դիմակավոր մարդասպանների ուղղությամբ վառված բենզինով շիշ է նետել: Այսինքն` սույն քրեական գործից ստացվում է, որ Ղարաբաղից բերված զինյալների դեմ գործողություն անելու համար մարդ է դատապարտվել, իսկ Աֆյանն ասում է, թե իրեն ոչինչ հայտնի չէ այդ մասին:

Հանձնաժողովականների հարցերին պատասխանելիս փոխոստիկանապետը հայտարարեց, թե մարտի 1-ի առավոտյան Ազատության հրապարակի գործողությունների հրահանգը ինքն է տվել: Այս առիթով հիշեցնենք, որ դեռեւս մարտի 10-ին մարտի 1-ի քրեական գործը քննող ՀՀ հատուկ քննչական ծառայության պետ Անդրանիկ Միրզոյանը ոստիկանության գործողությունների հետ կապված պարզաբանումներ ստանալու համար դիմել էր ՀՀ ոստիկանության պետի այն ժամանակ դեռեւս տեղակալ Արարատ Մահտեսյանին: Վերջինս մարտի 27-ին պատասխանել է ՀՔԾ պետի գրությանը` հանդես գալով որպես մարտի 1-ի առավոտյան Ազատության հրապարակում ոստիկանական գործողությունների պատասխանատու: Այս գրությունը կցված է մարտի 1-ի բոլոր քրեական գործերին: Ստացվում է, որ ոստիկանության գործողությունները միանգամից երկու փոխոստիկանապետ է ղեկավարել` Աֆյանն ու Մահտեսյանը, սակայն, չգիտես ինչու, ՀՔԾ պետը որպես պատասխանատու պարզաբանումներ է պահանջել Մահտեսյանից եւ ոչ թե Աֆյանից: Մահտեսյանը հետագայում պաշտոնանկ արվեց եւ այս պահին անպաշտոն է, մինչդեռ ձգտում էր դառնալ ոստիկանապետ: Եւ այս է պատճառը, որ այսօր նրան ԱԺ հրավիրել եւ հարցեր տալը կարող է անկանխատեսելի հետեւանքներ ունենալ, քանի որ նա կարող է «ավելորդ» բաներ խոսել:

Ալեքսանդր Աֆյանը հանձնաժողովի նիստում խոսեց նաեւ մարտի 1-ի առավոտյան Ազատության հրապարակի օպերացիային մասնակցած ոստիկանների թվի մասին: Նա հայտարարեց, որ մասնակցել է 600 հոգի: Աֆյանը նաեւ հրապարակեց, թե ոստիկանության որ ստորաբաժնից քանի հոգի է մասնակցել: Ըստ այդմ` Երեւանի քաղաքային բաժիններից մասնակցել են 200-215, Երեւանի պարեկապահակային գնդից` 250, «6-րդ» վարչությունից` 60, քրեական գլխավոր վարչությունից` 34 մարդ եւ 113 հոգանոց օպերատիվ խումբ: Վերը թվարկվածից բացի, Աֆյանն ասաց, որ այնտեղ են եղել նաեւ հասարակական կարգը պահպանող ոստիկաններ, ՊՊԾ գնդի ոստիկաններ, սպաներ, տարածքային բաժինների սպաներ եւ ոստիկաններ: Կարծում ենք` բավարար է նշել, որ միայն Աֆյանի հրապարակած թվերի հանրագումարը 600-ից ավելի է: Իսկ եթե վերը բերված թվերին ավելացնենք այն ոստիկաններին, որոնց փոխոստիկանապետը թվարկել է առանց կոնկրետ թվաքանակը նշելու, ավելացնենք ներքին զորքերի զինծառայողներին, որոնց մասնակցությունը հաստատել են իրենք` ոստիկանները, մարտի 1-ի գործով դատավարությունների ժամանակ, ավելացնենք առանց տարբերանշանի սեւազգեստ անհայտ զինյալներին, ապա ակնհայտ է դառնում, որ 600 հոգի նշելով` Աֆյանն ուղղակի համեստություն է արել:

Այսքանից հետո առնվազն տարօրինակ կլինի, եթե ԱԺ «Մարտի 1-ի» հանձնաժողովը հիմք ընդունի Աֆյանի պատասխանները, քանի որ ակնհայտ է, որ գործ ունենք պաշտոնական մակարդակով սուտ տվյալներ ներկայացնելու փաստի հետ:

Վահագն Հովակիմյան