Ադրբեջանը փորձում է այնպես անել, որ Հայաստանը հետ քայլ կատարի եւ մեղմացնի իր դիրքորոշումը

Ադրբեջանը սահմանամերձ գյուղերի ուղղությամբ գնդակոծություն է իրականացնում: ՀՀ ԱԳՆ-ն այս առնչությամբ արդեն դիմել է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներին:

«Եթե ՀԱՊԿ-ն արձագանքի, Ադրբեջանը կհասկանա, որ փուչ են իր հույսերը»,- այս մասին ՀԺ-ի հետ զրույցում ասաց ադրբեջանագետ Աշոտ Մովսիսյանը:

- Պարոն Մովսիսյան, վերջին օրերին Ադրբեջանը Տավուշի եւ Վայոց Ձորի մարզերի սահմանների ուղղությամբ ակտիվություն է ցուցաբերում, ինչո՞վ է սա պայմանավորված:

- Ես հայ-ադրբեջանական լարվածությունը` բնակավայրերի գնդակոծումը, կապում եմ ՀԱՊԿ-Հայաստան հարաբերությունների որոշակի խնդիրների հետ: Նաեւ որոշակիորեն մեր իշխանությունների կողմից հռետորաբանության սրացման հետ:

Ադրբեջանը այդ քայլով փորձում է նախ ստուգել՝ արդյո՞ք, եթե Հայաստանը իրոք սահմանային լարվածություն ունենա իրենց հետ, ՀԱՊԿ-ն կարձագանքի: Մյուսը փորձում են հասկանալ՝ արդյո՞ք Հայաստանը կդիմի ՀԱՊԿ-ին, որպեսզի թեկուզ հայտարարության մակարդակով անդրադառնան սահմանային լարվածությանը:

Այսինքն, փորձում են հասկանալ, թե որքանով է ներկայիս իրավիճակում գործում ՀԱՊԿ-ի ընդհանուր ազդեցությունը տարածաշրջանում եւ ՀԱՊԿ-ի կանոնադրությունը արդյո՞ք գործում է, եւ նախկինի պես արդյո՞ք ՀԱՊԿ-ն պատրաստ է պաշտպանելու Հայաստանին, թե՞ ոչ:

Մյուսը կետը, որ ասացի՝ Հայաստանի իշխանությունների հռետորաբանության որոշակի կոշտացումն է: Սա, կարելի է ասել, ճնշման միջոցով այդ հռետորաբանությունը մեղմացնելուն է ուղղված եւ փորձում են մեր թույլ կետերին խփելով՝ որոշակի զիջումներ կորզել Հայաստանից: Մենք գիտենք, օրինակ, որ Նիկոլ Փաշինյանը խոսում է, որ Արցախը պետք է վերադառնա բանակցային դաշտ, որպեսզի լիիրավ բանակցություններ ընթանան, այս կետերին խփելով՝ Ադրբեջանը փորձում է այնպես անել, որ Հայաստանը հետ քայլ կատարի եւ ավելի մեղմացնի իր դիրքորոշումը:

Եթե ընդհանուր պրոցեսը դիտարկում ենք քաղաքական գործընթացների հետ՝ փաստացի սա Նախիջեւանում ադրբեջանական դիրքերի առաջխաղացումից հետո երկրորդ նմանատիպ լուրջ ընդհարումն է, որ տեղի է ունենում հայ-ադրբեջանական սահմանին: Քաղաքական դրդապատճառները, եթե նայում ենք, հենց սրանք են, որ կարող են բերել  լարվածության աճի` հայ-ադրբեջանական սահմանին, որով շահագրգռված չէ Հայաստանը: Միանշանակ դրանով շահագրգռված է Ադրբեջանը:

- Ի՞նչ եք կարծում, սա փո՞րձ է Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից, թե՞ նրանք վստահություն ունեն, որ Հայաստանի դիրքերը ՀԱՊԿ-ում թուլացել են:

- Չէ, իհարկե, վստահ չեն դրանում: Սա միանշանակ փորձ է, որովհետեւ հիմքեր չկան ասելու, որ Հայաստանը իր դիրքերը թուլացրել է միջազգային ասպարեզներում: Որոշակի խնդիրների առկայությունից է ոգեւորվել Ադրբեջանը եւ նման քայլերի է դիմում:

- ՀԱՊԿ-ն ինչպե՞ս կարձագանքի սրան:

- Սա, թերեւս սահմանային լարվածության այն աստիճանը չէ, որ ՀԱՊԿ-ն արձագանքի: Իհարկե, ցավով եմ դա նշում, որովհետեւ ՀԱՊԿ կանոնադրությամբ՝ ՀԱՊԿ-ն պետք է գոնե հայտարարության մակարդակով արձագանքի: Բայց, որպես ռազմական դաշինք, նախկինում նման լարվածության պարագայում ՀԱՊԿ-ն չի արձագանքել: ՀԱՊԿ-ն միայն արձագանքել է այն ժամանակ, երբ իրոք մանր հրետանու միջոցով հրետանակոծվում էին հայկական բնակավայրերը, հայ-ադրբեջանական սահմանում, կարելի է ասել, փոքր պատերազմ էր ընթանում:

Իհարկե, եթե արձագանքեն, շատ ավելի լավ կլինի, խրախուսելի կլինի եւ դրանով նաեւ Ադրբեջանը կհասկանա, որ փուչ են իր հույսերը, բայց այսօրվա դրությամբ սահմանային նման լարվածության դեպքում ՀԱՊԿ-ն չի արձագանքի:

- Հնարավո՞ր է, որ ՀԱՊԿ-ի չարձագանքելու դեպքում Ադրբեջանը ավելի լուրջ գործողությունների սկսի դիմել:

- Այստեղ կա մի հանգամանք, որը, իհարկե, հաշվի է առնվում: Դա Ֆրանկոֆոնիայի գագաթնաժողովն է, որը կայանալու է Հայաստանում: Սա զսպիչ հանգամանք է եւ Ադրբեջանը հասկանում է, որ չի կարող կրակել մի երկրի վրա, որտեղ աշխարհի առաջատար երկրների նախագահների գագաթնաժողով է անցկացվում: Բայց, իհարկե, ՀԱՊԿ-ի կողմից չարձագանքելը Ադրբեջանի համար կարող է ոգեւորման հերթական առիթ հանդիսանալ: Բայց նորից եմ կրկնում՝ նախկինում նման լարվածության ժամանակ ՀԱՊԿ-ն չի արձագանքել եւ հայկական կողմն էլ չի դիմել:

- ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը ի՞նչ կարող է անել այս հարցի հետ կապված:

- Անելիքը այնքանով է, որ պետք է գոնե հայտարարությամբ հանդես գան եւ հանդարտության, սահմանային լարվածությանը վերջ տալու կոչ անեն կողմերին: Իհարկե, ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը շատ լավ հասկանում է, որ հայ-ադրբեջանական սահմանում լարվածությունը հետ քայլ է բանակցային գործընթացում, եւ կողմերը նորից ու նորից գալու են՝ խոսելու վստահության մթնոլորտ սկսելու մեխանիզմներ կիրառելու մասին: Երբ հայ-ադրբեջանական սահմանում կրակում են եւ ադրբեջանական կողմը սադրանքների է դիմում, դրանում նաեւ հարցականի տակ է դրվում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի գործողությունը եւ բանակցային գործընթացը: Իհարկե, ԵԱՀԿ-ն այստեղ անելիք ունի եւ կարծում եմ՝ չպետք է անտարբեր մնա լարվածությանը եւ հայտարարությամբ գոնե հանդես պետք է գա՝ կանխելու հետագա սրացումները:

- Հայաստանի իշխանությունների արձագանքը ճի՞շտ է այս իրավիճակում:

- Առաջին հերթին պետք է մեր ԶՈՒ-երի միջոցով ադրբեջանական կրակակետերը լռեցնենք, որպեսզի ադրբեջանցիները սթափվեն եւ հասկանան, որ մի երկու բնակավայր գնդակոծելով՝ որեւէ հաջողության չեն հասնում, ընդհակառակը` նոր խնդիրներ են ստեղծում իրենց համար: Քանի որ ներքաղաքական խնդիրները Հայաստանում ակտուալ են, սահմանային լարվածությունը կարծես թե առաջնային չի` հանրության օրակարգում եւ մեդիադաշտում:

Սա, իհարկե, բնական է, ներքաղաքական խնդիրները այս պահին ավելի ակտուալ են՝ կապված նաեւ Երեւանում քաղաքապետի ընտրությունների ընտրարշավի հետ: Այդ իսկ պատճառով՝ այստեղ ավելի շատ պետք է ունենալ ռազմա-քաղաքական ղեկավարության զգոնությունը, որը նաեւ դիվանագիտական խողովակներում պետք է գործի: