Մեկնարկել է ՄԱԿ Գլխավոր ասամբլեայի 73-րդ նստաշրջանը. նոր ծանոթությունների ժամանակը

Սեպտեմբերի 18-ին Նյու Յորքում մեկնարկեց ՄԱԿ Գլխավոր ասամբլեայի 73-րդ նստաշրջանը: ՄԱԿ ԳԱ նախագահի պարտականությունները ստանձնեց Էկվադորի արտաքին գործերի եւ միգրացիայի նախարար Մարիա Էսպինոսան: Նա այդ պաշտոնում փոխարինեց Սլովակիայի արտաքին գործերի նախարար Միրոսլավ Լայչակին: Էսպինոսան առաջին լատինաամերիկացի կինն է, որը զբաղեցնում է այդ պաշտոնը:

ԳԱ 73-րդ նստաշրջանն անցնելու է «Հարմարեցնել ՄԱԿ-ը բոլոր մարդկանց. խաղաղ, հավասար եւ կայուն հասարակություններ» կարգախոսով: Նստաշրջանի նախնական օրակարգում ներառված է 175 հարց: Հարցերը վերաբերվում են համաշխարհային խաղաղության եւ անվտանգության պահպանմանը, միջուկային զինաթափմանը, մարդասիրական օգնության արդյունավետությանը, կայուն զարգացմանն ու մարդու իրավունքներին, միջազգային իրավունքի զարգացմանը: Հիմնական շեշտը դրվելու է անվտանգության եւ ՄԱԿ-ի բարեփոխման վրա: Այդ ոլորտներին վերաբերող հարցերը կազմում են նախնական օրակարգի ճնշող մեծամասնությունը:

Սակայն, բնականաբար, ոչ բոլոր հարցերն են քննարկվելու առաջիկա մեկ տարվա ընթացքում: Ներկայիս օրակարգում էլ կան հարցեր, որոնք տարիներ շարունակ փոխանցվում են հերթական նստաշրջանի օրակարգ: Այդպիսի հարցերից է Հայաստանի շահերի հետ անմիջականորեն առնչվող երկու փաստաթուղթ: Առաջինը 2006 թ. շրջանառության մեջ դրված «ՎՈՒԱՄ տարածքում ձգձգված հակամարտություններն ու նրանց հետեւանքները միջազգային խաղաղության, անվտանգության եւ զարգացման համար» նախագիծն է: Դրանում Վրաստանը, Մոլդովան, Ադրբեջանն ու Ուկրաինան կոչ են անում պետություններին, միջազգային եւ տարածաշրջանային կազմակերպություններին շարունակել իրենց իրավասության շրջանակներում աջակցել ՎՈՒԱՄ-ի տարածքում հակամարտությունների կարգավորման գործընթացներին:

Մյուսը 2008 թ. Ադրբեջանի նախաձեռնած «Իրավիճակը Ադրբեջանի օկուպացված տարածքներում» բանաձեւի նախագիծն է: Նախագիծը աջակցություն է հայտնում «Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությանը» եւ պահանջում «հայկական զորքերի դուրսբերումը Ադրբեջանի տարածքներից»: Միակողմանի այդ փաստաթուղթը արդեն տասը տարի է փոխանցվում է հաջորդ տարվա օրակարգ: Այս երկու փաստաթղթերը, հավանաբար, կհայտնվեն նաեւ հաջորդ նստաշրջանի օրակարգում, քանի որ այս մեկի ընթացքում եւս չեն քննարկվի:

Սակայն, ՄԱԿ ԳԱ հերթական նստաշրջանի ինտրիգն այլ է: Նստաշրջանի բացման աշխատանքները Նյու Յորք են բերում բարձրաստիճան պաշտոնյաների ՄԱԿ անդամ բոլոր երկրներից, որոնք միմյանց հետ հանդիպումներում եւ իրենց ելույթներում ներկայացնում են իրենց երկրների դիրքորոշումներն ու տեսակետները տարբեր հարցերով: Այլ կերպ ասած՝ Գլխավոր ասամբլեան հարթակ է հարաբերություններ հաստատելու կամ խորացնելու համար:

Հայաստանը ներկայացված է լինելու վարչապետի մակարդակով: ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը Նյու Յորք կմեկնի սեպտեմբերի 23-ին: Սեպտեմբերի 28-ին նա ելույթ կունենա ՄԱԿ ԳԱ բարձր մակարդակով քննարկումներին: Նյու Յորք է մեկնելու նաեւ արտաքին գործերի նախարար Զոհրաբ Մնացականյանը: Սպասվում է հանդիպում նրա եւ Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարար Էլմար Մամեդյարովի միջեւ:

Մեր մյուս հարեւաններից Վրաստանը եւս ներկայացված է վարչապետի մակարդակով: Վրաստանի վարչապետ Մամուկա Բախտաձեն հանդիպումներ է ունեցել ԱՄՆ ղեկավարության հետ: Սեպտեմբերի 17-ին նրան ընդունել է ԱՄՆ նախագահի՝ ազգային անվտանգության հարցերով խորհրդական Ջոն Բոլթոնը, իսկ սեպտեմբերի 20-ին ԱՄՆ պետքարտուղար Մայքլ Պոմպեոն:

Իրանի նախագահ Հասան Ռուհանին նույնպես կմեկնի Նյու Յորք սեպտեմբերի 23-ին: ԻԻՀ մամուլի ծառայությունը հայտնել է Ռուհանիի մի շարք հանդիպումների մասին, սակայն ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի հետ հնարավոր հանդիպման մասին առայժմ խոսք չկա: Արեւմտյան մամուլը ՄԱԿ ԳԱ գլխավոր ինտրիգ համարում է հենց այս հնարավոր հանդիպումը:

ՄԱԿ-ում ԱՄՆ մշտական ներկայացուցիչ Նիքի Հեյլիի խոսքով՝ Թրամփի օրակարգը ավելի քան հագեցած է: Նա հանդիպումներ է ունենալու Ֆրանսիայի, Բրիտանիայի, Հարավային Կորեայի եւ այլ երկրների ղեկավարների հետ, ելույթ ունենալու «կարեւոր տարածաշրջանային հարցի վերաբերյալ», ինչպես նաեւ նախագահելու է ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդի նիստը: Ենթադրվում է, որ Թրամփն իր ելույթում անդրադառնալու պաղեստինա-իսրայելական հակամարտության կարգավորվմանը, ինչպես նաեւ Իրանի միջուկային ծրագրին:

Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինը չի մեկնելու Նյու Յորք: ՄԱԿ ԳԱ բացման աշխատանքներում Ռուսաստանը ներկայացնելու է արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Լավրովը: Պուտինի բացակայությունը, թերեւս, բացատրվում է նրանով, որ համաշխարհային ղեկավարների հետ խոսելու անհրաժեշտություն այս պահին չկա: Ինչ վերաբերվում է Լավրովին, ապա նա ելույթ կունենա սեպտեմբերի 28-ին եւ, հավանաբար, կանդրադառնա Սիրիայում եւ Ուկրաինայում տիրող իրավիճակին:

Ընդհանուր առմամբ ՄԱԿ ԳԱ բացման աշխատանքները եւ դրանց ընթացքում սպասվող հանդիպումներն ու ելույթները անցնող տարվա արդյունքների յուրատեսակ ամփոփում են: Մյուս կողմից ՄԱԿ ԳԱ-ն հարթակ է նոր ծանոթություններ ձեռք բերելու եւ հներն ամրապնդելու համար: