Իսկ ընդդիմությո՞ւնը. իշխանությունը փակուղու մեջ է

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի սեպտեմբերի 24-ի համարում

Հարցազրույց «Հանրապետություն» կուսակցության նախագահ Արամ Սարգսյանի հետ:

- Պարոն Սարգսյան, եթե ընդդիմությունը չկարողացավ միավորվել ՏԻՄ ընտրություններում, ինչի օրինակը տեսանք Կենտրոն համայնքում, որտե՞ղ են երաշխիքները, որ ընդդիմությունը միասնական է լինելու սահմանադրական հանրաքվեի եւ դրան նախորդող կամ հաջորդող գործողությունների ժամանակ:

- Ինչ վերաբերում է ՏԻՄ ընտրություններին, ապա ես համոզված կարող եմ ասել, որ Հայաստանում ընտրական համակարգ գոյություն չունի, եւ չկա մարդ, որը հավատա, որ այս իշխանությունների պարագայում հնարավոր են արդար ընտրություններ: Բացի այդ, ՏԻՄ ընտրությունները ավելի քիչ են քաղաքականացված, քան համապետական՝ ԱԺ եւ նախագահական ընտրությունները, եւ ժողովրդի հիմնական ակնկալիքը երկրի նախագահից է, որի փոփոխության պարագայում են միայն հնարավոր երկրում արմատական փոփոխություններ: Ուստի, հասարակությունը հիմնականում ակտիվանում է հենց նախագահական ընտրությունների ընթացքում:

Ինչ վերաբերում է սահմանադրական հանրաքվեին, ապա այս դեպքում մեր մոտեցումը այլ է. մենք ոչ թե հավատում ենք, որ հանրաքվեն կարող է արդար անցնել եւ չկեղծվել, այլ ես վստահ եմ, որ անկախ ունեցած մոտեցումներից, անկախ կոնկրետ անձերի հանդեպ սուբյեկտիվ վերաբերմունքից կամ սեփական անձը որպես առաջնորդ տեսնելու մղումից, սահմանադրական հանրաքվեի ընթացքում ընդդիմադիր ողջ դաշտը հանդես է գալու որպես մեկ, միասնական թիմ: Եւ մենք տեսանք, որ սահմանադրական վերջին այս գործընթացի ժամանակ ընդդիմությունը հանդես եկավ միասնական դիրքորոշմամբ ու համակարգված գործողություններով, որի ապացույցն էին խորհրդարանում ընդդիմադիր պատգամավորների ելույթները:

Բոլոր այն ուժերը, ովքեր «ո՛չ» են ասում սահմանադրական այս փոփոխություններին՝ նրանք համախմբվելու են, եւ այդ համախմբմանն այլընտրանք չկա: Ընդդիմությունը լայնորեն օգտվելու է հանրաքվեի քարոզարշավի օրենքով սահմանված բոլոր միջոցներից, եւ այդ քարոզարշավի անվտանգությունը պետք է լինի երաշխավորված: Ես վստահ եմ, որ սպասվող քարոզարշավի ընթացքում չեն կարող կրկնվել սեւանյան դեպքերը, որովհետեւ նման դեպքերի պարագայում միշտ մեղադրելու են գործող իշխանությանը, որովհետեւ այդ նրա սուրբ պարտականությունն է ապահովել քարոզարշավի անվտանգությունը:

Սպասվող քարոզարշավի ընթացքում իշխանությունները չեն կարողանալու գնալ հրահրումների եւ պրովոկացիաների, կամ՝ ներքին կարգով տապալելու հանդիպումները: Ցանկացած նման պրովոկացիայի դեպքում գործող իշխանությունը միջազգային հանրությունից հստակ հակահարված է ստանալու, որոնք հսկելու են քարոզարշավի օրինական ընթացքը: Իսկ ընդդիմության գործողությունները հստակ են. յուրաքանչյուր կուսակցություն մարզերում քարոզարշավ անցկացնելուց հետո վերադառնալու է քաղաք, եւ ակնհայտ է, որ վերջնական հանրահավաքում, որը տեղի է ունենալու Թատերական հրապարակում կամ Մատենադարանի մոտ, բոլոր «ո՛չ» ասողները հանդես են գալու միասնաբար:

Եւ բնավ պետք չէ բացառել, որ միասնական այդ հանրահավաքը կարող է ունենալ կրիտիկական լուրջ մասսա: Այնպես որ, ընդդիմության միավորումը, անկախ գաղափարական բեւեռներից, անխուսափելի է: Ուստի, պատահական չէ, որ իշխանական ճամբարում խուճապն ակնհայտ է, որը արտահայտվում է հանրաքվեն հետաձգելու Դաշնակցության պարբերական ակնարկներով: Այսինքն, եթե տեսնեն, որ հանրաքվեի դրական ելքը չի ապահովվում՝ հետաձգելու են: Նույն տրամաբանությամբ կարող են ասել, որ եթե թաղապետի իրենց նախընտրած թեկնածուն կամ նախագահի իրենց թեկնածուն ընտրություններում չանցնի՝ ընտրությունները պետք է հետաձգել:

Սա դատապարտված տրամաբանություն է, եւ իշխանությունը հրաշալի հասկանում է, որ նոյեմբերին ժողովրդավարական շարժման լուրջ ալիք է բարձրանալու: Ու հենց այդ վտանգն է պատճառը, որ դաշնակները պարբերաբար խոսում են հանրաքվեն հետաձգելու մասին. երեւի նրանց թվում է, որ հետաձգելով հանրաքվեն՝ կերկարաձգեն իրենց իշխանավարությունը: Պետք է ասեմ, որ սին հույսեր են, եւ իշխանության ցանկացած քայլ՝ ե՛ւ հանրաքվեն հետաձգելը, որը կնշանակի ընդդիմության միանշանակ հաղթանակ, ե՛ւ կեղծիքով «այո»-ն ապահովելը, որովհետեւ արդար ընտրությամբ դրական ելքը բացառվում է, ե՛ւ «ոչ»-ը՝ բումերանգի պես խփելու է իշխանությանը:

- Այսինքն, կարո՞ղ ենք ասել, որ սահմանադրական հանրաքվեի ցանկացած ելքը, ինչպես նաեւ հանրաքվեի հետաձգումը, իշխանությունների համար փակուղի է:

- Այո, հանրաքվեի ցանկացած ելքի դեպքում իշխանությունները հայտնվելու են փակուղու մեջ: Եթե նրանք մաքրում են ցուցակները՝ հանրաքվեի շեմն իջեցնելու համար, ապա պաշտոնապես ապացուցում են, որ նախագահական ընտրությունների ժամանակ բացահայտ լցոնումներ են եղել, եթե հայտարարում են, որ 70-80 հազար մարդ  2003-ից այս կողմ լքել է Հայաստանը, դա արդեն ազգային անվտանգության լուրջ խնդիր է, որը հաստատում է գործող իշխանության ապաշնորհ քաղաքականությունը: Այնպես որ, նոյեմբերյան փակուղուց այս իշխանությունն այլեւս իր համար ցանկալի ելք չունի: Սահմանադրական հանրաքվեի ցանկացած ելքի, ինչպես նաեւ հանրաքվեն հետաձգելու փորձերի դեպքում համաժողովրդական շարժումն անխուսափելի է: 

- Պարոն Սարգսյան, մինչեւ հանրաքվեի պաշտոնական մեկնարկը, առաջիկա ձեր հանդիպումը, կարծես, ԵՊՀ ուսանողների հետ է:

- Ժողովրդի հետ իմ շփումները ցույց տվեցին, որ երիտասարդների հետ նման հանդիպման անհրաժեշտություն կա, ուստի ես դիմել եմ ԵՊՀ ռեկտորին՝ ուսանողների հետ հանդիպում ունենալու առաջարկով: Վստահ եմ, որ իմ եւ ուսանողների հանդիպումը որեւէ կերպ չի խոչընդոտվի:

Նաիրա Զոհրաբյան