Պուտինի «կարճատեւ աշխատանքային այցը». ի՞նչ ասելիք ունեին նրան Բաքվում

Լուսանկարը՝ Կրեմլի պաշտոնական կայքից

Սեպտեմբերի 27-ին ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը այցելեց Բաքու: Ինչպես լրագրողներին տեղեկացրել է ՌԴ նախագահի օգնական Յուրի Ուշակովը՝ այցը «կարճատեւ աշխատանքային» էր: Ընդ որում, ուշագրավ է, որ Պուտինը պետք է Բաքու այցելեր սեպտեմբերի 25-ին, սակայն, անհայտ պատճառներով այցը հետաձգվեց:

Բաքու կատարած այցի շրջանակներում Պուտինը առանձնազրույց ունեցավ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի հետ, մասնակցեց նրա հետ ռուս-ադրբեջանական միջմարզային իններորդ ֆորումին: Պուտինը Ադրբեջանի նախագահի ընտանիքի հետ հետեւեց Բաքվում ընթացող ձյուդոյի առաջնության եզրափակիչ փուլին: Միջմարզային ֆորումի շրջանակներում երկու երկրների նախագահները հանդես եկան հայտարարություններով: Ելույթներում հիմնական շեշտը դրվեց տնտեսական եւ էներգետիկ համագործակցության վրա:

Դեռեւս մինչեւ ՌԴ նախագահի՝ Բաքու այցելելը ռուսական եւ ադրբեջանական մամուլում սկսել էր բուռն քննարկվել ռուս-ադրբեջանական ռազմավարական գործընկերությունը: Russia Today-ը զրուցել էր «Ժողովրդական դիվանագիտություն» հիմնադրամի փորձագետ Վլադիմիր Կիրեեւի հետ: Վերջինս բարձր էր գնահատել ռուս-ադրբեջանական հարաբերություններում տեղի ունեցող վերջին զարգացումները: Նա նաեւ նշել էր, որ Ադրբեջանը կապված է Ռուսաստանի հետ ընդհանուր պատմությամբ եւ աշխարհագրությամբ՝ չմոռանալով հատուկ ուշադրություն դարձնել այն հանգամանքի վրա, որ երկու երկրները սահմանակից են նաեւ Կասպից ծովում:

Աշխարհաքաղաքական փորձաքննությունների կենտրոնի տնօրեն Վալերի Կորովինը RT-ի հետ զրույցում հարցը դիտարկել էր աշխարհաքաղաքական բեւեռների տեսանկյունից եւ կարծիք հայտնել առ այն, որ Թուրքիան եւ Ադրբեջանը, տեսնելով դեպի Արեւմուտք թեքվելու կործանարար հետեւանքները, վերականգնում են Ռուսաստանի հետ սերտ հարաբերությունները տնտեսության, անվտանգության, ահաբեկչության դեմ պայքարի ոլորտներում: Նա չէր բացառել նաեւ, որ Ադրբեջանը կարող է ներգրավվել Ռուսաստանի նախաձեռնած ինտեգրացիոն գործընթացներին:

Իրականում Ռուսաստանի համար Ադրբեջանի հարցում ամեն ինչ այնքան էլ հարթ չէ աշխարհաքաղաքական տեսանկյունից: Իրանի շուրջ ծավալվող իրադարձությունների ֆոնին Ռուսաստանին չի կարող չանհանգստացնել Իսրայելի եւ Ադրբեջանի համագործակցության սերտացումը: Իսրայելի պաշտպանության նախարար Ավիգդոր Լիբերմանի՝ Բաքու կատարած այցից հետո այդ խնդիրն ավելի է սրվում: Ադրբեջանի սպառազինման այլընտրանքային աղբյուրների ընդլայնումը եւս ահազանգ է Ռուսաստանի համար:

Ռուսաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ առեւտրաշրջանառության աճող ցուցանիշները որեւէ կերպ չեն լուծում վերոնշյալ խնդիրները: Իսկ ռուսական փորձագիտական շրջանակների ձգտումը՝ Ադրբեջանին տեսնել Ռուսաստանի եւ Հայաստանի հետ ընդհանուր ինտեգրացիոն գործընթացներում, օբյեկտիվ պատճառներով անիրականանալի է: Նախ, Կրեմլում հստակ գիտակցում են, որ Ռուսաստանն ավելի շատ բան կկորցնի Ադրբեջանին սիրաշահելու նպատակով արված կտրուկ քայլերի հետեւանքով Հայաստանը կորցնելուց, քան կարող է ստանալ Ադրբեջանից: Բացի այդ, Ադրբեջանը պաշտոնապես ցանկություն չի էլ հայտնել ՀԱՊԿ-ին կամ ԵԱՏՄ-ին անդամակցելու:

Ինչպես արդեն նշվեց, Պուտինը Ադրբեջան պետք է այցելեր սեպտեմբերի 25-ին: Նախապես հայտարարված ամսաթվի նախօրեին Բաքվում մի շարք ադրբեջանցի ընդդիմադիր հասարակական գործիչներ կլոր սեղան էին կազմակերպել՝ գնահատելու Պուտինի Ադրբեջան այցի նշանակությունը:

Կլոր սեղանի արդյունքներով ընդունվել էր հայտարարություն, որում մասնավորապես նշված էր, որ Ռուսաստանի հետ ներկայիս հարաբերությունները սպառնում են խաղաղությանն ու Ադրբեջանի անկախությանը: Փաստաթղթում անդրադարձ կար նաեւ Ադրբեջանում գործող ռուսամետ գործիչների «հինգերորդ շարասյան» մասին: Ըստ կլոր սեղանի մասնակիցների` ՌԴ-ն այդ գործիչներին օգտագործում է հակաադրբեջանական քաղաքականության մեջ:

«Ադրբեջանի իշխանությունը պետք է շատ կարճ ժամկետում հստակություն մտցնի մեր հասարակության մեջ ուղղորդված արտահոսող տեղեկություններում ՀԱՊԿ-ին եւ Ռուսաստանի տնօրինած այլ դաշինքներին Ադրբեջանի հնարավոր անդամակցության մասին»,- ասված է հայտարարության մեջ:

Հասարակական գործիչները քննադատել են Ադրբեջանում ռուսերենն ավելի լայն տարածելու փորձերը, ինչպես նաեւ դատապարտել «Կրեմլի հակազդեցությունը Ադրբեջանում ժողովրդավարության զարգացմանը»: Ընդ որում, կլոր սեղանի մասնակիցները դեմ չեն, ավելին՝ իրենց աջակցությունն են հայտնել Ռուսաստանի հետ ռազմատեխնիկական եւ տնտեսական ոլորտներում կապերի սերտացմանը:

Կլոր սեղանի ընթացքում հնչեցված մտքերի հասցեատերը, թերեւս, Պուտինն է: Սակայն, հաշվի առնելով դիպուկ ձեւակերպումները եւ այն, որ նմանատիպ միջոցառումները Ադրբեջանում առնվազն համաձայնեցվում են կենտրոնական իշխանության հետ, կարելի է ենթադրել, որ դրանց հեղինակը ոչ թե կլոր սեղանի մասնակից «ընդդիմադիր» գործիչներն են, այլ հենց Ադրբեջանի ղեկավարությունը, որն ի վերջո հետ է կանգնելու ինտեգրացիոն գործընթացներին ներգրավվելու իր «մեծ ցանկությունից»: