Լինսի ծրագրեր. բիրդան աղա սթրիթ

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի սեպտեմբերի 28-ի համարում

Անցած շաբաթ ՀՀ աշխատակազմի ղեկավար Արտաշես Թումանյանը պաշտոնապես հայտարարեց, որ Հայաստանում սկսվում է Լինսի հիմնադրամի միջոցներով երկրորդ ծրագրի իրականացումը: Փաստն ինքնին ուրախալի է, ու թվում է ամեն ինչ լավ է: Սակայն Հայաստանում նույնիսկ ամենալավ ծրագրի տակ, որպես կանոն, ինչ-որ մութ կամ առնվազն  կասկածելի հանգամանքներ են թաքնված լինում: Ցավոք, Լինսի ծրագիրն այս առումով, կարծես, բացառություն չէ: Ինչպես անցած շաբաթ հայտարարվեց մամուլի ասուլիսի ժամանակ, Լինսի այս ծրագրով Երեւանի փողոցների վերակառուցման համար նախատեսված է 20 մլն դոլար: Սա ամբողջ ծրագրի մեկ երրորդն է:

Այդ գումարով նախատեսվում է հիմնանորոգել Կոմիտասի պողոտան, «Այրարատ» կինոթատրոնից մինչեւ երկաթուղային կայարան, այնուհետեւ մինչեւ Էրեբունի թաղամաս հատվածը, հիմնանորգվելու է նաեւ Տերյանի փողոցն ամբողջությամբ եւ կառուցվելու է նոր ճանապարհ Փափազյան փողոցից մինչեւ Հերացու փողոց, որը անցնելու է Հաղթանակի զբոսայգու մոտով: Առաջին երեք փողոցների հիմնանորոգումների առնչությամբ որեւէ վերապահում, կարծում ենք, լինել չի կարող: Նույնը, սակայն, չի կարելի պնդել վերջինի առնչությամբ: Սա, մեղմ ասած, շատ թանկ ծրագիր է:

Ընդամենը համեմատության համար ասենք՝ Կոմիտասի, Տերյանի եւ Էրեբունի զանգված տանող այդ երկարուձիգ փողոցների հիմնանորգումների համար` մայթերով, մայթեզրներով եւ այլն, ծախսվելու է նույնքան գումար, որքան միայն այս վերջին` Արաբկիրը Հերացու փողոցին կապող ճանապարհի կառուցման համար` մոտ 10 մլն դոլար: Ո՞րն է այս փողոցի նպատակահարմարությունը: Ասուլիսի ժամանակ հայտարարվեց, թե այս ճանապարհի առկայության դեպքում զգալիորեն կբեռնաթափվի Բաղրամյան պողոտան: Այսինքն՝ մեքենաները, ասենք, Դավիթաշենից Նորքի զանգված գնալու համար ստիպված չեն լինի մտնել քաղաքի ծանրաբեռնված կենտրոն: Ծրագիրը վատը չի: Ամբողջ խնդիրը դրա առաջնահերթության հարցն է:

Այլ կերպ ասած, ո՞րն է այս ճանապարհի վրա 10 մլն դոլար ծախսելու հույժ եւ անհետաձգելի  անհրաժեշտությունը, երբ նույնքան գումարով կարելի է հիմնանորոգել այդ հատվածից մոտ հինգ անգամ երկար ճանապարհ: Այսինքն՝ եթե այս ճանապարհի կառուցումը չիրականացվի, ապա այդ գումարով կարելի է հիմնանորոգել, ասենք, Շենգավիթ-Արարատյան զանգվածով-Աջափնյակ ճանապարհը կամ ամբողջ Ազատության պողոտան եւ այլն: Սա որպես օրինակ` մասշտաբները ավելի պատկերավոր ներկայացնելու համար: Որպեսզի ավելի պարզ դառնա, թե ինչը կարող էր դրդապատճառ դառնալ այս կարճ, բայց այսքան թանկարժեք փողոցի կառուցումը անհետաձգելի դարձնելու համար, ընդամենը պետք է գնալ «դեպքի վայր»:

Եւ այստեղ ամեն ինչ պարզ կդառնա: Հիմա պատկերացրեք, որ դուք կանգնած եք Հաղթանակի զբոսայգու հարեւանությամբ գտնվող դիտահրապարակի վրա, որից սկսվում է Կասկադը: Այդտեղից Երեւում է Երեւանի կենտրոնը: Բայց մի հրապուրվեք կենտրոնով, այլ նայեք դեպի աջ: Այստեղ կտեսնեք երկաթուղային մի քանի զուգահեռ գծեր, որոնք հենց դիտահրապարակի տակով անցնում են եւ մտնում զբոսայգու հարավային մասում գտնվող թունելը: Հենց այդ երկաթգծերի տեղով էլ անցնելու է ճանապարհը, իսկ երկաթգիծը հանվելու է: Հիմա նայեք, թե ինչեր կան այդ երկաթգծի երկու կողմերում: Այստեղ ինտենսիվ շինարարություն է ընթանում: Ձախ կողմում՝ ձորի բերանին, ահռելի չափերի առանձնատներ են կառուցվում, ավելի այնկողմ մի քանի հզոր շենքերի հիմքեր են լցվում:

Առավոտից երեկո այստեղ շինարարական տեխնիկա եւ հարյուրավոր բանվորներ են աշխատում: Իսկ նրանց խաղաղ աշխատանքը հսկում են մի քանի տասնյակ սափրագլուխներ: Բացի այս ամենից, պեյզաժը լրացնում են գոլդեն համարներով թանկարժեք մեքենաները: Մոտերքում բնակվող շարքային բնակիչները անգիր գիտեն, թե որ վիլլան որ պաշտոնյային է պատկանում, բայց հատկապես մատնանշում են ԱԺ նախագահ Արթուր Բաղդասարյանի եւ նրա եղբոր երկու ահռելի առանձնատները եւ մեր գեներալների` ապագա ճանապարհի մյուս կողմում արդեն իսկ կառուցված վիլլաները: Հիմա կռահեցի՞ք, թե ինչ դրդապատճառներ կան այս ճանապարհի շինարարության համար: Երբեմնի «տուպիկը» շուտով կդառնա բարեկարգ, լայն ճանապարհ, անունն էլ երեւի կդնեն «Բիրդան աղա սթրիթ» կամ «Գեներալոց պողոտա»:

Եթե նման ճանապարհը այդքան մեծ անհրաժեշտություն է ներկայացնում, ապա այս վիլլաների տերերի համար, թերեւս, ֆինանսական մեծ բեռ չէր լինի ինքնուրույն իրականացնել այդ «տուպիկը» Փափազյան փողոցին միացնող հատվածի շինարարության իրականացումը: Բայց ինչո՞ւ ձեռքները գրպանը տանել, երբ կարելի է այլ միջոցներ գտնել, մասնավորապես՝ Քրքորյանի փողերը: Իսկ մյուս ճանապարհները, որտեղ գտնվում են ստորին դասի քաղաքացիների բնակարաններ, կարող են սպասել եւս մի քանի տասնամյակ: Մի դետալ եւս: Նոր կառուցվող ճանապարհը Հերացու փողոցի հետ հատվելու է այն տեղում, որտեղ կանգնած է «Բելաջիո» ռեստորանային համալիրը:

Այս հատվածում կառուցվելու է ճանապարհային մեծ հանգույց, իսկ ռեստորանային համալիրը դառնալու է դրա բաղկացուցիչ մասը: Վատ չի նախագծված, չէ՞:  Ի դեպ, քարտեզը, որը Ա.Թումանյանի հրավիրած ասուլիսի ժամանակ ցուցադրվեց լրագրողներին, վաղուց արդեն հնացել է: Խնդիրն այն է, որ ըստ այդ քարտեզի, ճանապարհի մեր նկարագրած հատվածը անցնում է կանաչ ներկված մասով, որի վրա գրված է «Հաղթանակի զբոսայգի»: Նկատենք, որ այստեղ բացարձակապես չկա մի բան, որը կարելի լինի նույնացնել այգի հասկացության հետ: Այնտեղ կանաչը, որպես գույն, այլեւս իսպառ բացակայում է:

Հայկ Գեւորգյան