Միջկառավարական. տեսնես՝ ո՞ւմ խաղողն էր

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի սեպտեմբերի 30-ի համարում

Երեկ Երեւան ժամանեց Վրաստանի վարչապետ Զուրաբ Նոգաիդելիի գլխավորած պատվիրակությունը: Այցի օրակարգի հիմնական կետը Հայ-վրացական միջկառավարական նիստն էր, որը հենց երեկ էլ մեկնարկեց ու ավարտվեց: Այսօր Նոգաիդելիին մնում է հանդիպել Ռոբերտ Քոչարյանի եւ ԱԺ նախագահ Արթուր Բաղդասարյանի հետ: Վրաստանի եւ Հայաստանի վարչապետների` նիստին հաջորդած մամուլի ասուլիսի ժամանակ, սակայն, լրագրողներին հետաքրքրող հարցերը վերաբերում էին հիմնականում Ջավախքում տեղի ունեցող իրադարձություններին եւ Ախալքալաք-Կարս երկաթուղու հեռանկարին: «Հասարակական կազմակերպությունների այն մասը, որը պահանջել է Ջավախքի ինքնավարությունը, դա, ուղիղ ասենք, ընդամենը բնակչության փոքր մասն է եւ իրականում չի ներկայացնում բնակչությանը:

Բայց գլխավորն այն է, որ Վրաստանում կլինեն երեք ինքնավարություններ` Աջարիան, Աբխազիան եւ Հարավային Օսիան: Դրա հետ մեկտեղ, Վրաստանի բոլոր քաղաքացիներին` ե՛ւ հայերին, ե՛ւ վրացիներին, ե՛ւ բոլոր մյուսներին կտրվեն հավասար հնարավորություններ սոցիալական, տնտեսական եւ հոգեւոր զարգացման համար»,- մամուլի ասուլիսի ժամանակ հնչած հարցին ի պատասխան հայտարարեց Վրաստանի վարչապետը: Նույն թեմային անդրադարձավ նաեւ ՀՀ վարչապետը: «Այս հարցը բարձրանում է ամեն անգամ, երբ ինչ-որ մեկին դա պետք է... Ջավախքում ինքնավարություն ստեղծելու հստակ պահանջ չկա»,- իր հերթին հայտարարեց Անդրանիկ Մարգարյանը:

Թե ում նկատի ուներ ՀՀ վարչապետը՝ ասելով «ինչ-որ մեկին», պարզ չդարձավ: Ընդամենը նկատենք, որ Վրաստանում նշված իրադարձությունները նախորդեցին Նոգաիդելիի այցին Հայաստան: Եւ ընդ որում՝ այն ժամանակ, երբ քննարկվում է Թբիլիսի-Ախալքալաք-Կարս` Հայաստանի համար ճակատագրական նշանակություն ունեցող երկաթուղու կառուցման հարցը: Այս երկաթուղու կառուցման պարագայում Հայաստանը կհայտնվի կատարյալ մեկուսացման մեջ: «Մենք ամեն կերպ կաջակցենք Հայաստանի համար այլընտրանքային տրանսպորտային հաղորդակցություններին, օրինակ՝ Գյումրի-Կարս երկաթգծի վերագործարկմանը: Անշուշտ, ինքներդ եք հասկանում, որ դա միայն մեզնից չի կախված»,- երկաթուղու հեռանկարի մասին հարցին ի պատասխան ասաց Վրաստանի վարչապետը:

Սրանից հասկանալի չդարձավ, թե ինչ դիրքորոշում ունեն վրացական իշխանությունները Ախալքալաք-Կարս երկաթուղու վերաբերյալ: Հարցը այլ կերպ ձեւակերպվեց. Վրաստանը կշարունակի՞ մասնակցել այդ երկաթուղու նախագծման աշխատանքներին: «Վրաստանը կմասնակցի տնտեսական բոլոր այն ծրագրերին, որոնք տնտեսապես շահավետ կլինեն Վրաստանի համար: Բայց մի անգամ էլ ուզում եմ կրկնել, որ մեզ համար գլխավորն ու կարեւորը հանդիսանում է այն, որ մենք ամեն կերպ կաջակցենք Հայաստանի համար այլընտրանքային տրանսպորտային հաղորդակցությունների զարգացման հնարավորություններին, այդ թվում նաեւ Գյումրի-Կարս երկաթուղու վերագործարկմանը: Իմ կարծիքով ես հստակ ձեւակերպեցի իմ դիրքորոշումը»,- ասաց պրն Նոգաիդելին:

Այս պատասխանն էլ չբավարարեց լրագրողներին, եւ Վրաստանի վարչապետը փորձեց կրկնել իր պատասխանը, սակայն Ա.Մարգարյանի խնդրանքով դա տեղի չունեցավ: Փոխարենը մեր վարչապետը պատասխանեց այդ հարցին, եւ պատասխանը բավական ուշագրավ էր:  «Ես կարծում եմ այդ հարցը վերաբերում է առաջին հերթին Հայաստանին: Մենք պետք է աշխատենք այնպես, որ սահմանը շուտ բացվի, Կարս-Գյումրի-Թբիլիսի երկաթգիծը շուտ աշխատի: Պետք չէ մեր խնդիրները կապել այլ պետության հետ եւ ստիպել նրանց անել այն, ինչը իրենց ձեռնտու չէ: Նրանց համար դա տնտեսական հարց է, ոչ թե քաղաքական: Մենք պետք է աշխատենք ոչ միայն Հայաստանում, այլեւ արտասահմանում` մեր հայրենակիցների, բարեկամական երկրների հետ, որպեսզի այս գլոբալ խնդիրը լուծվի: Մենք խոսել ենք վարչապետ Նոգաիդելիի հետ, որ իրենք բոլոր հնարավոր միջոցներով կօգնեն մեզ լուծելու այդ խնդիրը»,- ասաց Մարգարյանը:

Կարելի ենթադրել, որ երկու երկրների իշխանությունների միջեւ համաձայնություն է ձեռք բերվել՝ գոնե առայժմ հիմնական ջանքերը գործադրել Գյումրի-Կարս երկաթուղին վերագործարկելու ուղղությամբ: «Ես ուզում եմ ավելացնել, որ Վրաստանի տարածքում իրականացվող որեւէ ծրագիր երբեք չի ուղղվի Հայաստանի դեմ»,- թեման ամփոփեց Վրաստանի վարչապետը: Ինչ վերաբերում է միջկառավարական նիստին, ապա այստեղ, պետք է նկատել, կարեւոր հարցեր են քննարկվել: Մասնավորապես՝ էներգետիկ ոլորտում համագործակցությանը նվիրված հարցը, որով նախատեսվում է նոր բարձրավոլտ գիծ կառուցել Հայաստանի եւ Վրաստանի միջեւ: Քննարկումների արդյունքում որոշվել է, որ երկու երկրներում վերացվելու են բեռների տարանցիկ փոխադրումների համար գանձվող վճարները:

Կարեւոր համաձայնություն է կայացվել Վրաստանի` Հայաստանին ունեցած շուրջ 20 մլն դոլար պարտքի վերաբերյալ: Դրա մարման ժամկետը հետաձգվել է 2005-ից մինչեւ 2025 թվական: Երեկ քննարկվել են նաեւ օպերատիվ հարցեր, ինչի մասին պատմեց ՀՀ վարչապետը: «Առավոտյան ինձ զեկուցեցին, որ Սադախլոյի մաքսակետում արդեն երկու օր է, ինչ Վրաստանի տարածքով տրանզիտ դեպի Ռուսաստան եւ Եվրոպա ուղեւորվող, խաղողով բեռնված բեռնատարներ են կանգնած: Վրաստանի վարչապետը օպերատիվորեն ցուցումներ տվեց եւ լուծեց այդ խնդիրը:

Այսինքն՝ երբ խնդիրներ են առաջանում, ապա մենք անմիջապես հեռախոսի միջոցով կապվում ենք եւ այդ խնդիրները լուծում ենք` առանց բյուրոկրատիայի, առանց արձանագրությունների»,- հարցերի օպերատիվ լուծման ամենաթարմ օրինակը ներկայացրեց Անդրանիկ Մարգարյանը: Մնում է պարզել, թե այդ ում խաղողն է, որի` սահմանում կանգնած լինելու մասին զեկուցել են ՀՀ վարչապետին, վերջինս էլ այդ մասին հայտնել է Վրաստանի վարչապետին, որն էլ հեռախոսով լուծել է այդ հարցը: Եթե որեւէ շարքային գործարարի խաղողն է, ապա բոլոր նրանք, ովքեր խնդիրներ կունենան վրացական սահմանի վրա, կարող են անմիջապես զանգահարել ՀՀ վարչապետին: Նա այդ հարցը կլուծի:

Հայկ Գեւորգյան