Պոլյուս ենք փոխում. Հայաստանը այլեւս ռուսամետ չէ

Տպագրվել է «Հայկական Ժամանակ» օրաթերթի՝ 2005 թվականի հոկտեմբերի 21-ի համարում

Հնդկաստանում մեծ հարգանք վայելող մարդկանցից մեկը` 84-ամյա Բհարիոն Սինգհ Շեխավատը, ս/թ հոկտեմբերի 6-ին Հայաստանի Ազգային ժողովում իրեն ցուցադրած ընդունելությունը ամենայն հավանականությամբ երկար կհիշի: ՀՀ ԱԺ-ում Հնդկաստանի փոխնախագահի  ելույթին սպասում էին բազմաթիվ դատարկ աթոռներ եւ միայն հատուկենտ պատգամավոր: Հնդկաստանն այսօր ունի շատ կարեւոր եւ աստիճանաբար մեծացող աշխարհաքաղաքական դեր, միջազգային մեծ հեղինակություն, հանդիսանում է աշխարհի ամենամեծ բնակչությունն ունեցող ժողովրդավարական երկիրը եւ ի հավելումն այդ ամենի հավակնում է դառնալ ՄԱԿ-ի ԱԽ անդամ: Սա նշանակում է, որ Հայաստանի նման երկրի համար Հնդկաստանի նման բարեկամ ունենալը մի քանի տարի հետո կարող է շատ ավելի կարեւոր նշանակություն ունենալ, քան նույնիսկ այսօր:

Այսինքն, երբ Հնդկաստանի փոխնախագահը գնում է Ազգային ժողով՝ այնտեղ ելույթ ունենալու համար, ապա ԱԺ նիստերի դահլիճը, եթե ոչ տարրական քաղաքավարությունից, ապա առնվազն այս հաշվարկներից ելնելով, ուղղակի չի կարող դատարկ լինել: Սակայն Հայաստանի Ազգային ժողովի դեպքում միշտ չէ, որ կիրառելի են քաղաքական օրինաչափություններն ու տրամաբանությունները: Գաղտնիք չէ, որ ՀՀ ԱԺ պատգամավորների մեծ մասը կյանքի ու քաղաքականության բոլորովին այլ օրենքներով է շարժվում: Հայ պատգամավորները Հնդկաստանի փոխնախագահին իրենց դեմքն ու «յուրահատուկ» վերաբերմունքը ցույց տվեցին, որից հետո էստաֆետը հանձնեցին ՀՀ ԱԳ նախարարությանը, քանի որ այդպիսի ընդունելության հետեւանքները վերացնելու պարտականությունը, բնականաբար, ընկնում է դիվանագետների վրա:

Վերջիններս, ի դեպ,  չափազանցված են համարում ԱԺ նիստերի դահլիճի դատարկության մասին լուրերը, թերեւս դրանք շրջանառությունից հանելու միտումներով, եւ գտնում են, որ ԱԺ «ոչ այնքան լի» դահլիճը որեւէ կերպ չի փչացնի հայ-հնդկական երկկողմ հարաբերությունները: ՀՀ ԱԳ նախարարության խոսնակ Համլետ Գասպարյանը  փոխանցում է, որ ըստ Հնդկաստանում ՀՀ դեսպան Աշոտ Քոչարյանի, Հնդկաստանի փոխնախագահը եւ նրա հետ Հայաստան ժամանած պատվիրակության բոլոր անդամները մեր երկրից հեռացել են ջերմ եւ բարեկամական զգացումներով: Այնուամենայնիվ, նկատենք, որ եթե ԱԺ-ում տեղի ունեցածը իսկապես չի ազդել հայ-հնդկական հարաբերությունների վրա, ապա միայն այն բանի շնորհիվ, որ ՀՀ դիվանագետներին

օգնության է հասել Հայաստանում ընթացող ՆԱՏՕ-ի ԽՎ «Ռոուզ-Ռոթ» սեմինարը: Սեմինարը տեղի էր ունենում Հնդկաստանի փոխնախագահի այցին զուգընթաց, ինչը հայկական կողմին հնարավորություն է տվել Բհարիոն Սինգհ Շեխավատին բացատրել, թե իբր պատգամավորների մեծ մասը դահլիճում չէ, քանի որ մասնակցում են «Ռոուզ-Ռոթ» սեմինարին: Եւ թերեւս հենց այս բացատրությունն է հիմնականում դեր խաղացել, որպեսզի Հնդկաստանի փոխնախագահը չհրաժարվի այցի ծրագրից, ինչը մեխանիկորեն լարվածություն կմտցներ Հնդկաստանի հետ Հայաստանի հարաբերություններում, եւ ելույթ ունենա ՀՀ ԱԺ աթոռների համար: 

Նախագահը զվարթ էր

Հնդկաստանի խորհրդարանի պատգամավորներից մեկը` Չանդան Միթրան, որ փոխնախագահ Բհարիոն Սինգհ Շեխավատին ուղեկցելիս է եղել Հայաստան եւ  Բելառուս կատարած այցերի ընթացքում, օրերս անդրադարձել է այդ այցերին ու իր տպավորությունները ներկայացրել Հայաստանից ու Բելառուսից: Հայտնի չէ` դիվանագիտական, թե այլ նկատառումներով, պատգամավորը ընդհանրապես չի անդրադարձել Շեխավատի ՀՀ ԱԺ-ում ունեցած հանդիպումներին ու ելույթին: Փոխարենը, սակայն, մի շարք ուշագրավ մանրամասներ է ներկայացրել նրա մյուս հանդիպումներից, ինչպես նաեւ համեմատություն անցկացրել Հայաստանի ու Բելառուսի միջեւ:

Վերջինիս մասին պատգամավորը գրում է. «Բելառուսը ակնհայտորեն ռուսամետ եւ հակաարեւմտյան քաղաքականություն է վարում` վախենալով ԱՄՆ-ի կողմից հրահրվող գունավոր հեղափոխություններից: Այստեղի խորհրդարանի նախագահը  մեզ հայտնեց, որ Բելառուսի ժողովուրդը չի վստահում «քայքայիչ» ընդդիմությանը, այդ պատճառով էլ միայն մեկ պատգամավոր են ընտրել ընդդիմությունից: Սակայն Բելառուսը բարգավաճող երկիր է եւ նրա աշխույժ տնտեսությունը կարծես թե երաշխիք է ընդդիմության «քայքայիչ» գործողություններից զերծ մնալու համար»: Այնուհետեւ Չինդան Միթրան  շարունակում է. «Ի տարբերություն Բելառուսի, Հայաստանը ավելի աղքատ է եւ վճռականորեն ոչ ռուսամետ»:

Հետաքրքիր է, որ ՀՀ բարձրագույն իշխանությունները Հնդկաստանից ժամանած պատվիրակության մոտ չեն հպարտացել կոմպլեմենտար արտաքին քաղաքականություն իրականացնելու իրենց շնորհքով, եւ պատվիրակության անդամների մոտ տպավորություն է ստեղծվել, թե Հայաստանը ավելի պակաս ռուսամետ է, հետեւաբար` ավելի շատ արեւմտամետ: Ինչեւէ, Հայաստանից հնդկական պատվիրակության այս անդամի ստացած ամենասուր տպավորությունները կապվում են կրոնի ու եկեղեցիների, ինչպես նաեւ մարդկանց հետ: «Պարզվում է՝ հայերը աշխարհի ամենապայծառ եւ կայտառ ժողովուրդներից են, իսկ հայ կանայք անկասկած աշխարհում ամենագեղեցիկների շարքում են»,- գրում է պատգամավորը, որի վրա մեծ տպավորություն է գործել նաեւ Ռոբերտ Քոչարյանի զվարթությունը:

Քոչարյանը, մասնավորապես, Շեխավատի հետ հանդիպումը սկսելուց առաջ խնդրել է իրեն ծանոթացնել Հնդկաստանի փոխնախագահի մամուլի գծով խորհրդականի հետ, որի անունը Կըլ Քոչար է: «Նա բացատրեց, որ հայերեն Քոչարյան նշանակում է Քոչարի որդի, եւ հետաքրքրվեց, թե արդյոք պարոն Քոչարը Հայաստանի հետ որեւէ առնչություն ունի: Սակայն քանի որ Կըլ Քոչարը եվրոպական ոչ մի բանի հետ որեւէ առնչություն չունի, ամեն ինչ ավարտվեց  Ռոբերտ Քոչարյանի հիասթափությամբ»,- գրում է հնդիկ պատգամավորը: Ի դեպ, վերջինիս հոդվածից տեղեկանում ենք նաեւ, որ Հնդկաստանի փոխնախագահը Հայաստանին 60 տրակտոր նվիրելու ժամանակ Դավիթ Լոքյանին հորդորել է հանկարծ այդ տրակտորները կոլեկտիվ կարգով չսեփականաշնորհել. «Քանի դեռ ֆերմերները չեն համոզվում, որ տվյալ հողն ու իրը իրենց սեփականությունն են, հոգ չեն տանում դրանց մասին, եւ այս տրակտորների նվիրաբերումը անիմաստ կդառնա, եթե դրանք անհատների չտրվեն եւ նորմալ խնամքի չարժանանան»,- Լոքյանին ասել է Բհարիոն Սինգհ Շեխավատը:

Հ.Գ. Հակամարտությունների գծով Հայաստանի եւ Հնդկաստանի միջեւ առկա համագործակցության մակարդակը պատգամավորն իր հոդվածում ներկայացնում է այսպես. «Հայաստանը աշխարհի այն քիչ երկրներից մեկն է, որը միանշանակորեն պաշտպանում է Քաշմիրի հարցում Հնդկաստանի դիրքորոշումը: Դրա դիմաց Հնդկաստանը, իսլամական համերաշխությանը հակադրվել չցանկանալով հանդերձ, շարունակում է չեզոք դիրքորոշում պահպանել այն փաստի առթիվ, որ Հայաստանը օկուպացրել է Ադրբեջանին պատկանող  Լեռնային Ղարաբաղը, ինչը ինքնին արդեն բավական է Հայաստանի համար»:

Աննա Հակոբյան