Իրո՞ք Ստամբուլը կդառնա XXI դարի մայրաքաղաք

19/12/2018 schedule13:30

Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի ներքին եւ արտաքին քաղաքականության մասշտաբային ծրագրերի շարքը համալրվում է եւս մեկով։ Խոսքը վերաբերվում է Բոսֆորի նեղուցին զուգահեռ ջրանցքի շինարարությանը։ Այն թուրքերի կարծիքով համահունչ է Օտոմանյան աշխարհակուլ երազանքներին եւ անվանվելու է «Երկրորդ Բոսֆոր» կամ «Ստամբուլյան ջրանցք»։

Տրանսպորտի նախարար Ահմեդ Արսլանը հեռուստատեսությամբ հայտարարել է, որ ջրանցքը սկսվելու է եվրոպական մայրցամաքում գտնվող Քյուչուքչեքմեզ լճից եւ իրար է կապելու Մարմարա ու Սեւ ծովերը։ Շինությունն ունենալու է 45 կիլոմետր երկարություն, 25 մետր խորություն, լայնությունը տատանվելու է 250-ից 1000 մետրի միջեւ։

Բացի փառասիրության հանգամանքից, թուրքերը ստիպված են ձեռնարկում նման ծրագրի իրականացումը՝ թեթեւացնելու համար Բոսֆորի նեղուցի գերբեռնվածությունը, եթե հաշվի առնելու լինենք, որ տարեկան այդ բնական ջրային միջանցքով անցնում է տարբեր չափի մինչեւ 50.000 նավ։ Եթե հաշվի առնենք այստեղ նավերի մշտական կուտակումները, խճողումներն ու հերթերը, որոնց գումարվում են ջրային հոսանքները եւ ուժգին քամիները, ապա կարելի է պատկերացնել, թե ինչպիսի խնդիրներ են ստեղծվում երկու մայրցամաքների հատման կետում տեղակայված քաղաքների եւ հոծ բնակչության համար։ 1994 թվականին Ստամբուլի կենտրոնը հրաշքով մազապուրծ եղավ նավթատար նավերի բախումից, իսկ 1999-ին Մարմարա ծովը մեջտեղից կիսեցին ռուսական տանկերը՝ տասնյակ տարիներ թունավորելով ողջ շրջակայքը։  

Բացի նոր ջրային ուղի լինելուց, ջրանցքը հանդիսանալու է Ստամբուլի եվրոպական մասի ուրբանիզացիայի զարգացման խթան։ Ծրագրվում է լոգիստական կենտրոնների շինարարություն ջրանցքի ողջ երկանքով։ Շարունակվում է Բոսֆորի վրա տրամվայի երրորդ կամուրջի, ինչպես նաեւ Ստամբուլի երրորդ խոշորագույն օդանավակայանի շինարարությունը, որն ավարտվելու է մոտ ժամանակներս։ Թուրքիան արդյունքում սպասում է մեծ շահույթներ, նաեւ օտար ներդրումների շնորհիվ։ Քաթարը, օրինակ, հայտարարել է այդ ուղղությամբ իր հետաքրքրության մասին։

«Ստամբուլի ջրանցքը» համարվում է երկրի պատմության ամենաթանկ նվաճումը, որը կկազմի միլիարդավոր եվրո։

Ջրանցքի աշխատանքները սկսվելու են այս տարի եւ ավարտելու են 2023 թվականին, երբ լրանում է Մուստաֆա Քեմալ Աթաթյուրքի հիմնադրած հանրապետության հարյուր տարին։ Էրդողանն այն անվանում է «խելագար ծրագիր՝» «արժանի օսմանյան հին սուլթանների ամբիցիաներին»։ Այդ կապակցությամբ նա հայտարարում է, որ Ստամբուլը դառնալու է ХХI դարի մայրաքաղաքը։

Մինչդեռ բնապահպաններն այնքան էլ չեն կիսում Էրդողանի խանդավառությունը։ Նրանք վախենում են էկոլոգիական հավանական աղետից։ Այդ կապակցությամբ բնապահպանության նախարարությունը պատրաստվում է նոր հետազոտություններ իրականացնել։

Իսկ քաղաքական առումով բաց է մնում ռազմական վերջրյա նավերի կողմից ապագա ջրանցքից օգտվելու հարցը։ Ներկայումս Դարդանելով եւ Բոսֆորով նրանց անցման հարցը կարգավորվում է Մոնտրյոյի 1936 թվականին ընդունված կոնվենցիայով։ Կընդունվի արդյո՞ք համապատասխան որոշում նոր ջրանցքից ռազմանավերի օգտվելու վերաբերյալ։ Դժվար է ասել։ Սակայն այն, որ Անկարան բաց չի թողնի առիթը եւ կմանիպուլյացնի խնդիրն իր արտաքին քաղաքականությունում, հատկապես Ռուսաստանի եւ ԱՄՆ-ի հետ հարաբերություններում, կարելի է դյուզն իսկ չկասկածել։

Արման Նավասարդյան

արտակարգ եւ լիազոր դեսպան

Տպել
7823 դիտում

Իրականացվել է ոչ պատշաճ հետազոտութուն․ պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը, մեղադրանք է ներկայացվել ԲԿ-ի 3 բժշկի

Ճամբարակի սննդի օբյեկտի գործունեության կասեցումը վերացվել է

Երևանի ավագանու ընտրություններից հետո ԿԸՀ վարկանիշն աճել է․ ներկայացվել են ՄՀԻ-ի հետազոտության արդյունքները

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդարանների գիտության ու կրթության հարցերով հանձնաժողովները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել

Արարատի կոնյակի գործարանում վերահսկողություն կիրականացվի․ ՍԱՏՄ-ն ստացել է Բելառուսի առողջապահության նախարարության նամակը

Հայ-վրացական հարաբերությունները ռազմավարական մակարդակի են․ Ռուբինյանն ընդունել է Վրաստանի խորհրդարանի պատվիրակությանը

Ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան մարտի 28-ին

Սերգեյ Նարիշկինը այց է կատարել Հյուսիսային Կորեա

Անցած մեկ օրում ՀՀ ավտոճանապարհներին վթարների հետևանքով 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորում ստացել

«Միր» քարտերն արգելելը հավասարակշռված որոշում է, չպետք է շրջանցենք սանկցիաները. Թունյան

Հայկ Մարությանը նոր կուսակցություն է հիմնում

ՀԱՊԿ-ը խնդիր ունի մատնանշել Հայաստանի սահմանը, քանի դա չի արվել, ապա ՀՀ-ից որևէ քայլ ակնկալել պետք չէ․ Կարապետյան

Ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տա՞կ են եղել. նոր մանրամասներ «Crocus»-ի ահաբեկչության գործից

Կինը հայտնել է, որ ամուսինը հաճախակի ծեծել է իր անչափահաս դստերը, փորձել նրա հետ սեռական հարաբերություն ունենալ

Հարվածել է, այնուհետ լվացել հատակի և անգիտակից հարևանի դեմքի արյան հետքերը. սպանության նախաքննությունն ավարտվել է

Գևորգ Պապոյանը շվեյցարացի գործընկերոջ հետ քննարկել է փոխգործակցության ընդլայնման հնարավորությունը

Հայաստանն աշխարհի առաջ վերածվում է Արևմուտքի վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի. Զախարովա

Միկոյան-Գալշոյան փողոցների խաչմերուկում երթևեկության կազմակերպման փոփոխություն կլինի

Պապա ջան, ես քեզ միշտ կկարոտեմ, կհանդիպենք մյուս կյանքում․ Արթուր Աբրահամը լուսանկարներ է հրապարակել

Ինդոնեզական բանակը համալրվել է թուրքական տանկերով

Ուկրաինային տրամադրված F-16-ները չեն կարող փոխել իրավիճակը մարտադաշտում, դրանք օրինական թիրախ կդառնան. Պուտին

Տավուշում՝ ռուսական ռազմաբազայում, նկատել են տաջիկների և ղրղզների, գուշակեք՝ սա ինչ կազմ է և ինչի են սպասում. Սաֆարյան

Վրաց խորհրդարանականներն այցելել են Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր

Ալիևի նախկին փեսան հայտարարել է՝ իրենց պատկանող «Crocus city»-ի վերականգնումը կախված է Պուտինի և Վորոբյովի կարծիքից

ՔԿԾ-ին անհրաժեշտ են վարորդներ. ովքեր և ինչպես կարող են դիմել

Հայաստանում վտարանդի կառավարություն ներկայացող բոլոր գրասենյակները պետք է փակել. Չախոյան

Այս անգամ դաշտ են նետել սիրելի պահեստայինին, որը մեկ շաբաթում մեկ ստորագրությամբ լուծարեց ԼՂ-ն. Հովհաննիսյան

Ընթանում է «Հայաստանը՝ որպես քաղաքակրթական խաչմերուկ» միջազգային գիտաժողովը (տեսանյութ)

Հայաստանի գոյությունը կարող է երաշխավորվել բացառապես եվրոպական ընտանիքում․ Արման Բաբաջանյան

ԿԳՄՍ նախարարն ու Ֆրանսիայի դեսպանն այցելել են ակադեմիական քաղաքի տարածք

Եթե մենք մնում ենք Ռուսաստանի հետ, խնդիրները լուծվելու են մեր հաշվին. Արամ Սարգսյան

2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին

Գագիկ Սուրենյանը սպասված նորություն է հայտնել

«Տոյոտա»-ի 51-ամյա վարորդը, լինելով խմածության ամենաբարձր աստիճանի, բախվել է 3 մեքենայի

Քննչական կոմիտեի վետերանները հանդիպել են նորանշանակ քննիչների հետ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածները ևս 9 ամիս սոցիալական աջակցություն կստանան, ընդլայնվել է նաև շահառուների շրջանակը

Հայաստանը մարդասիրական օգնություն կցուցաբերի Գազային

Եկամուտների հայտարարագիր ներկայացնող քաղաքացիները պետք է իրականացնեն անձի նույնականացման գործընթաց․ ՊԵԿ

ԼՂ-ից բռնի տեղահանված շուրջ 17 հազար երեխա կրթություն է ստանում ՀՀ դպրոցներում

Խմելու ջրի սակագինը չի թանկանա