Երեկ հայաստանյան տեղեկատվական դաշտում հրաշալի կազմակերպված տեղեկատվական ռումբ պայթեց

Ֆեյսբուքյան օգտատեր Հրանտ Խաչատրյանը անդրադարձել է երեկ ռուսաստանյան, հայաստանյան եւ անգամ ադրբեջանական լրատվամիջոցներում տեղ գտած Ռուսաստանի ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի «Կոմսոմոլսկայա պրավդա» ռադիոկայանին տված հարցազրույցին, որտեղ նշվում էր, որ Երեւանն ու Մոսկվան կնքելու են համաձայնագիր, որը կբացառի օտարերկրյա զինվորականների ներկայությունը Հայաստանում: Դրանից հետո հարցազրույցի ամբողջական տարբերակը տեղադրվեց Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարության կայքում եւ այդտեղ արդեն հստակություն էր մտցվել Հայաստանին վերաբերող նրա արված հայտարարության մեջ:

Խաչատրյանը մասնավորապես գրել է.

«Երեկ հայաստանյան տեղեկատվական դաշտում հրաշալի կազմակերպված ու բավական բարդ բռնվող տեղեկատվական ռումբ պայթեց:

Ռուսական Комсомольская Правда թերթը ժամուկեսանոց հարցազրույց էր հրապարակել ՌԴ արտգործնախարար Լավրովի հետ: Հարցազրույցում շոշափվում են ամենատարբեր հարցեր, ու մի պահ հասնում են սանկցիաներին: Լրագրողը բողոքում է, որ ամերիկացիները շատ ավելի կոշտ են աշխատում տարածաշրջանում, իսկ ռուսները շատ մեղմ են, մինչդեռ պետք է ավելի ակտիվ անել և այլն: Ու էս կոնտեքստում անդրադարձ է արվում Հայաստանին․

Խոսքը Հայաստանում գործող լաբորատորիաների մասին է, որտեղ, ինչքան հասկանում եմ, զբաղվում են հիվանդությունների համաճարակների հայտնաբերմամբ ու կանխարգելմամբ: Վերջին տարիներին էս ռեգիոնում նման լաբորատորիաներում ահագին ներդրումներ են արվել ԱՄՆ-ից, ինչը առիթ էր դարձել, որ շատերը կասկածեն, թե էդտեղ գաղտնի կենսաբանական զենքեր են սարքում և այլն: Հայաստանում պարբերաբար էդ հարցը բացվում էր: Շատ ավելի մեծ էր շուխուրը Վրաստանում: Էնտեղ նույնիսկ մի նախկին նախարար էր կասկածներ տարածում: Էս պատմությունները էդպես էլ իմ համար լրիվ պարզ չդարձան, բայց փաստ է, որ ռուսները ստիպում են մեխանիզմներ ներդնել, որով կբացառեն ամերիկացիների ազդեցությունը էդ լաբերի վրա:

Լրագրողի հարցը հենց սրանց մասին էր, ու Լավրովը նորմալ պատասխանել էր: Բայց էդ պատասխանող նախադասությունը մի հատ նուրբ պրոբլեմ ուներ, ինչը առիթ ստեղծեց մեծ պրոպագանդիստական շուխուր ստեղծելու: там դերանունը “... будет гарантировать неприсутствие там иностранных военных ...” հղվում էր լաբորատորիաներին, բայց лаборатории բառը էդ նախադասության մեջ չէր, այլ լրագրողի տված հարցի մեջ էր: Քանի որ սա բանավոր զրույցի սղագրություն է, խմբագիր չկա, որ էս տեսակ նյուանսները շտկի:

Սա թույլ տվեց մի շարք լրատվամիջոցների (չգիտեմ՝ ով ումից արտագրած) սուպեր-սենսացիոն նյութ ստանալ: Իմ մեջի կոնսպիրոլոգը չի հավատում, որ սա կարող էր պատահական լինել, բայց էդ մի կողմ: Տեսեք ՌԻԱ-Նովոստիի նյութը

Սա ամբողջ նյութն է: Մարդիկ բառ-առ-բառ մեջբերել են Լավրովի պատասխանը, բայց քանի որ լրագրողի հարցը չկա, ստացվում է, որ там դերանունը հղվում է Հայաստանին ընդհանրապես, ոչ թե լաբորատորիաներին: Լրիվ նույն բանը արել էին ադրբեջանցիները, էլ ավելի հուզիչ վերնագրով․

Էս ձևակերպումը շատ հուզիչ հարցեր է առաջացնում, օրինակ՝ բա ո՞նց են Ռուսաստանցի զինվորականները մնում Հայաստանի տարածքում, եթե ոչ մեկ չի կարող մնա: Սրա շուրջ արձագանքները շատ շատ եղան, բոլորին հաստատ չեմ հետևել, բայց աչքս ծակեց Սասնա Ծռեր կուսակցության հայտարարությունը

Կուսակցությունը տեղյակ է, որ խոսքը կենսաբանական լաբերի մասին է, բայց Լավրովի վերը նշված միտքը թարգմանելուց там դերանունը թարգմանել են «այդ երկրում» (ո՞վ էր հարցնում, թե ինչի Ծռերին չեմ սիրում): Սա բոլորովին այլ կոնտեքստ է մտցնում, ու թույլ է տալիս մեծ շահարկումներ անել:

Համակարգչային լեզվաբանության մեջ էս խնդիրը կոչվում է pronoun resolution (ինչպե՞ս թարգմանել, «դերանվան վերծանո՞ւմ»): Շատ հաճախ, նախադասության քերականական կառուցվածքից միարժեք հետևում է, թե որ դերանունը որ գոյականին է վերաբերում: Էս դեպքերում համակարգչային վերլուծիչները կարողանում են մեծ ճշտությամբ հասկանալ, թե որ դերանունը որ բառի հետ է պետք կապել: Բայց կան դեպքեր, որ քերականական կառուցվածքից դա միարժեք չի հետևում: Ու սրանք համակարգչային ալգորիթմների համար սարսափելի բարդ դեպքեր են: Նույնիսկ հատուկ մրցույթ կա՝ Winograd Schema Challenge, որտեղ էս տիպի մի քանի հարյուր նախադասություններ են հավաքել ու առաջարկում են գրել ծրագրեր, որ էդ դեպքերում էլ գլուխ կհանի: Մի օրինակ․

The man couldn't lift his son because he was so [weak/heavy]. Who was [weak/heavy]?

“He” դերանունը քերականորեն կարող է վերաբերել թե՛ “the man”-ին, թե՛ “his son”-ին: Իմաստային տեսակետից բոլորիս համար պարզ է, որ որդին պիտի թեթև լինի, հետևաբար եթե նախադասության մեջ գրած լիներ weak, ուրեմն he-ն “the man”-ն է, իսկ եթե heavy, ապա՝ հակառակը: Էս տեսակ հարցերին մեծ ճշտությամբ ավտոմատ պատասխանող ալգորիթմ առայժմ չկա:

Լավրովի օրինակը է՛լ ավելի բարդ է: Եթե նախորդ նախադասությունը չկա, ապա там դերանունը միարժեքորեն վերաբերում է երկրին, այսինքն համակարգչային ծրագիրը մեծ վստահությամբ կկապեր Հայաստանի հետ: Իսկ թե ինչպես որոշել, դերանուն վերծանելուց նախորդ նախադասությանը նայել պե՞տք է , թե չէ․․․ էս ուղղությամբ հետազոտություններ չեմ տեսել: Սա նաև ցույց է տալիս, թե ինչ աստիճանի անհույս խնդիր է ալգորիթմական միջոցներով fake news բռնելը:

Ամեն դեպքում, պետք է զգոն լինել: Նույնիսկ խոշորագույն լրատվամիջոցները մեծ հաճույքով մոլորեցնող նյութեր են սարքում ու կատալիզացնում պանիկա ու քաոս ստեղծող տրամադրությունները: Մեր ԱԳՆ-ն քիչ թե շատ պարզաբանեց վիճակը, բայց աղմուկն ու տրամադրություններն արդեն իրենց գործը արել են՝ «նստվածքը» թողել են»:

Խաչատրյանի գրառումն իր ֆեյսբուքյան էջում տեղադրելով՝ ՀՀ վարչապետի մամուլի խոսնակ Արման Եղոյանը գրել է.

«Քանի՞ հայկական լրատվամիջոց կա, որ այսօրվա ընթացքում փորձեց պարզություն մտցնել այս հարցում, քանի՞ հայկական լրատվամիջոց կա, որ այսօր իրեն նեղություն տվեց բացել Ռուսաստանի ԱԳՆ կայքը և կարդալ նախարարի հարցազրույցի խմբագրված սղագրությունը, թե՞ լրատվամիջոցի գործը միայն էքսկլյուզիվ մեկնաբանություն ուզելն ու քլիքաբեր վերնագիր դնելն է»:

Տպել
5141 դիտում

«Crocus City»-ի գործով Տաջիկստանում ձերբակալվել է 9 մարդ

Տեղի է ունեցել ՀՀ պաշտպանության նախարարին կից կոլեգիայի նիստ (լուսանկարներ)

Շիրակում գործում է պետական ծառայությունների անվան տակ գործող ինքնակոչների խումբ. Կարեն Սարուխանյանը զգուշացնում է

Ալեքսեյ Սանդիկովը կգործուղվի Մոսկվա

Ծանրամարտի աշխարհի առաջնությունը տեղի կունենա Երևանում. Հայաստանի հայտը ճանաչվել է լավագույնը

ԱԺ պատգամավորները կգործուղվեն Բեռլին

5 հայ ծանրորդ կմեկնի Թայլանդ՝ մասնակցելու վարկանիշային աշխարհի գավաթին

Հայաստանում տեղումների դադար է, ջերմաստիճանը կբարձրանա 8-10 աստիճանով

«Հայաստանի հեռուստատեսային և ռադիոհաղորդիչ ցանց»-ի տնօրենը հրաժարականի դիմում է ներկայացրել

200 եվրո՝ 200 հազար դրամի փոխարեն. առցանց անմաքս առևտրի շեմը ենթարկվել է փոփոխության

Սյունիքի մարզում դատավոր է նշանակվել

Իրավապահները խուզարկում են Ժիրայր Սեֆիլյանի ու «Բևեռ»-ի մյուս անդամների բնակարանները

Նոր Նորքի ոստիկանական բաժին ներխուժելու դեպքի շրջանակում խուզարկություն է անցկացվում ավելի քան 40 վայրում

Հորը ծեծելու, հարևանուհիներից մեկին սպանելու համար մեղադրվող տղամարդը հաշվառված է եղել հոգեկան առողջության կենտրոնում

Երևանում թմրամոլության և ապօրինի թմրաշրջանառության մի շարք դեպքեր են բացահայտվել (տեսանյութ)

Մարտի 30-ից 11 բանկի քարտապան կարող է օգտվել կենսաթոշակի և նպաստի հետվճարի ծրագրից. որոնք են դրանք

«Երևան ավտոբուս» ընկերության տնօրենն աշխատանքից ազատման դիմում է ներկայացրել

Զատկին ընդառաջ ՍԱՏՄ-ը վերահսկողական միջոցառումներ է իրականացնում ձվի շուկայում

Միաժամանակ մի քանի հոդվածով հետախուզվող տղամարդը ներկայացել է ոստիկանության բաժին

Կարեն Գիլոյանը հետևել է հեծանվուղու և մարզադպրոցի կառուցման աշխատանքներին

Գևորգ Պապոյանը Կորեայի ԱԳ փոխնախարարին ներկայացրել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը

Փորձ է արվել Աբու Դաբիից Հայաստան ներմուծել առանց հայտարարագրման բջջային հեռախոսներ

Ինչ թեմայի շուրջ է կենտրոնանալու Բրյուսելում ԱՄՆ-Հայաստան-ԵՄ հանդիպումը. Միլլերը մանրամասներ է հայտնել

Երբ է սպասվում դեղձենու մասսայական ծաղկումն Արարատյան դաշտում

«Քո կառուցած շենքից տեսանելի է իմ տան անցուդարձը». Գագիկ Բեգլարյանը սպառնացել, հայհոյել է «Կապիտալ պլյուս»-ի տնօրենին

Առաջիկա շաբաթներին հնարավոր հարձակման մասին խոսակցությունները չափազանցված են. Սարգսյանը մանրամասնել է

Խուզարկել են գնդապետ Վոլոդյա Ավետիսյանի տունը, առգրավել համակարգիչ, տեսախցիկներ

Հայաստանն արգելափակել է Վլադիմիր Սոլովյովի հաղորդումների հեռարձակումը ՀՀ տարածքում

Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար փակ է

Լեհաստանը զորքեր կուղարկի Ֆրանսիա

Երևանում թալանել են «Տոյոտա Երևան»-ի վաճառքի բաժնի ղեկավարի «Տոյոտա»-ները

Ոչ միայն դեղերը, այլև վիտամինները, սննդային հավելումները պետք է պահվեն երեխաների համար անհասանելի վայրում. ԱՆ

Այրվել է վագոն-տնակ՝ ներսում եղած իրերով

Ֆրանսիայի հետախուզական ծառայությունները խորհուրդ են տալիս չեղարկել Օլիմպիական խաղերի բացման արարողությունը

Երևանի և 2 մարզի որոշ հասցեներ մի քանի ժամով կհոսանքազրկվեն

Բախվել են «Նիսսան» և «ՎԱԶ» մակնիշի ավտոմեքենաներ

Հայտարարվել է Տաթև ՀԷԿ-ի ՕԿՋ-ի վերանորոգման աշխատանքների տեխնիկական վերահսկողության մրցույթ

Քարաթափում Արարատի մարզում. ճանապարհը դարձել է միակողմանի երթևեկելի

Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի է ունեցել ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստ․ հայտնի է՝ ինչ է քննարկվել

ՀՀ-ն որևիցե բան չի պատրաստվում զիջել, ստոր շահարկումներ են․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Տավուշի շուրջ պտտվող լուրերի մասին