Հրաժեշտի վիճակագրություն: Միայն բարի հուշեր

ՀՀ էկոնոմիկայի արդեն նախկին նախարար Կարեն Ճշմարիտյանը ամեն ինչ անում էր, որ հետագայում այդ գերատեսչության գործունեության` իր ղեկավարման ժամանակահատվածի մասին միայն քաղցր հուշեր մնան:

Էկոնոմիկայի նախարարությունը «մեկնաբանել» ու «պարզաբանել էր» ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայության կողմից նախօրեին հրապարակած «Ընթացիկ-օպերատիվ ամփոփմամբ ստացված նախնական հիմնական մակրոտնտեսական ցուցանիշները», որոնք վերաբերում են այս տարվա հունվարին: Ընդամենը 10 օրվա ընթացքում ԱՎԾ-ն կհրապարակի ոչ թե «ընթացիկ-օպերատիվը», այլ հիմնական զեկույցը, որը շատ ավելի ծավալուն է, ավելի շատ ու մանրամասն տվյալներ է պարունակում եւ ավելի հարմար է ուսումնասիրության եւ եզրահանգումներ անելու համար: Բայց էկոնոմիկայի նախարարությունը շտապում էր: Եվ պատճառը ամենեւին էլ այն չէ, որ այդ 10 օրերի ընթացքում Ճշմարիտյանը հրաժեշտ էր տալու իր պաշտոնին ու չեր հասցնելու ներկայացնել ավելի համապարփակ մեկնաբանություններ: Նախկինում էլ, երբ դեռ օրակարգում ակնարկ անգամ չկար Ճշմարիտյանի հրաժարականի վերաբերյալ, նախարարությունը մեկնաբանում էր «ընթացիկ-օպերատիվ» տվյալները:

Ինչու է նախարարությունը այդպես շտապում: Պատճառը բավականին պարզ է: Խնդիրն այն է, որ այդ «ընթացիկ-օպերատիվ» վիճակագրական տեղեկանքում ընդամենը մի քանի թիվ է ներկայացված, որոնք ստացվում են բազում տվյալներ «պլպլացնելուց» հետո, ու դժվար է բացահայտել, թե ինչպես են դրանք նկարվել: Իսկ ամբողջական վիճակագրության հրապարակումից հետո նկարչության տարբեր դրսեւորումներ են ի հայտ գալիս: Դա է պատճառը, որ նախարարությունը այդքան «օպերատիվ է» իր մեկնաբանությունները տալիս:  

Եթե ուշադիր ընթերցենք այդ մեկնաբանությունը, կարող է տպավորություն ստեղծվել, թե Հայաստանը կրկնում է Հարավային Կորեայի զարգացման պատմությունը: Բայց իրականությունը ճիշտ հակառակն է: Օրինակ, անցած տարիներին անընդհատ աճեր գրանցելով, մեր տնտեսությունը անընդհատ անկում է ապրում, բայց դա էկոնոմիկայի նախարարությանը այնքան էլ չի հետաքրքրում: Այս եւ մեր պետական մյուս կառույցների առաջնահերթ նպատակը միայն «դրականը տեսնելն է»: Պարզապես Կարեն Ճշմարիտյանի ղեկավարության օրոք այս նախարարությունը միայն «դրականը տեսնելու» հարցում միանձնյա եւ բացարձակ առաջատարն է: 

Այսպես. էկոնոմիկայի նախարարությունը ազդարարում է, որ տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը հունվարին աճել է 5.5 տոկոսով, իսկ մասնավորապես արդյունաբերությունում աճը կազմել է 15.7 տոկոս: Ինչի՞ հաշվին ունեցանք այդ, մեղմ ասած, երկնիշ աճը անցած տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ: Իհարկե, նախարարությունը մի թեթեւ ակնարկում է այդ մասին, նշելով, որ հանքարդյունաբերությունը աճել է 30 տոկոսով, էլեկտրաէներգիայի արտադրությունը` 17 տոկոս, իսկ մշակող արդյունաբերությունը՝ միայն խեղճուկրակ 0.4 տոկոսով: Մի խոսքով, արդյունաբերությունում գրանցված աճը ապահովվել է հանքարդյունաբերության եւ էլեկտրաէներգիայի հաշվին:

Հիմա նայենք, թե ինչ աճեր են դրանք: Դե, հանքարդյունաբերության հարցում ամեն ինչ պարզ է` Թեղուտի հանքի ինտենսիվ շահագործման հաշվին ավելի շատ պղնձի հանքաքար ենք «քամել» մեր ընդերքից: Այստեղ ուրախանալու առիթ չկա: Ինչպես է ստացվել, որ աճել է էլեկտրաէներգիայի արտադրությունը: Շատ պարզ` ուղղակի այս տարվա հունվարը համեմատվում է անցած տարվա հունվարի հետ: Իսկ անցած տարվա հունվարին էլէներգիայի արտադրությունը նախորդ տարվա հունվարի համեմատ նվազած է եղել 20 տոկոսով: Այսինքն, անցած տարվա 20 տոկոս նվազումից հետո այս տարի ընդամենը 17 տոկոսի աճ է եղել: Այստեղ էլ առանձնապես ուրախանալու բան չկա` ընդամենը վերականգնվել է էլէներգիայի արտադրության սովորական ռիթմը:

Հիմա անդրադառնանք մշակող արդյունաբերությանը, որտեղ 0.4 տոկոսի աճ է արձանագրվել:  Նախարարությունը շեփորահարում է խմիչքների արտադրության 22 տոկոս աճի մասին: Մի՞թե այդ հսկայական նախարարությունում տեղյակ չեն, որ անցած տարվա հունվարին այդ ոլորտում նվազումը 33 տոկոս է եղել: Գիտեն, իհարկե: Այսինքն, այս դեպքում եւս համեմատում են կտրուկ անկում արձանագրված ցուցանիշի հետ եւ հզոր աճեր «բացահայտում»:

Բայց իրենց պետք են միայն դրական ցուցանիշներ: Կարելի է իհարկե առանձին-առանձին անդրադառնալ նախարարության բերած «մեկնաբանություններին» ըստ ոլորտների, բայց մի նուրբ ցուցանիշ ներկայացնենք, որը վերցրել ենք հենց նախարարության հաղորդագրությունից: Պարզվում է,  որ մշակող արդյունաբերության ենթաճյուղերից 50 տոկոսում աճ է արձանագրվել: Ընդ որում, դրանցից մի քանիսում աճը  3.6 կամ 2.2 անգամ է, բայց ընդհանուր մշակող արդյունաբերությունում աճ, ըստ էության, չկա: Իսկ ինչ է դա նշանակում: Դա նշանակում է, որ էկոնոմիկայի նախարարության կողմից «չնկատված» ենթաճյուղերում անկումը ուղղակի սարսափելի է: Այնտեղ ուղղակի գահավիժում է արձանագրվել: 

Բայց այս մասին լռենք, չէ՞ որ Կարեն Ճշմարիտյանը ուզում է, որ իր պաշտոնավարության ժամանակաշրջանի մասին միայն բարի հուշեր մնան: Տնտեսության հերն էլ անիծած: