Մշտարթուն եւ աչալուրջ ՏՄՊՊՀ-ն մուտքի խոչընդո՞տ է գտել

«Հայկական ծրագրեր» ընկերության (ՀԾ) եւ Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովի (ՏՄՊՊՀ) հակամարտությունը շարունակվում է:

Օրերս «ՀԾ» ընկերությունը բաց նամակ էր հրապարակել, որտեղ մանրամասն նկարագրել էր, թե ՏՄՊՊՀ-ն ինչպիսի գործողություններ է իրականացնում իրենց  դեմ: Պարզվում է, որ անցած տարվա ապրիլից հանձնաժողովը մանրակրկիտ ուսումնասիրում է այս ընկերության գործունեությունը, փորձում է պարզել, թե արդյոք այն ունի՞ շուկայում գերիշխող դիրք եւ արդյոք չի՞ չարաշահում այն: Ընդ որում հանձնաժողովը այնպիսի համառությամբ է ուսումնասիրում այս ընկերությանը, որ լցվում ենք հպարտությամբ. ահա, Հայաստանում կա մի մարմին, որը մշտարթուն ժամապահի պես կանգնած է եւ աչալուրջ հսկում է, որ Հայաստանում ոչ ոք չչարաշահի իր գերիշխող դիրքը, որ լինի ազատ տնտեսական մրցակցություն, որ ոչ մի գործարար հանկարծ արհեստական դժվարություններ չունենա այլոց հետ մրցակցելու գործում: Իրոք՝ հուզիչ պատկեր է ստեղծվում:

Խնդիրն այն չէ` «ՀԾ»-ն ունի՞ գերիշխող դիրք, թե ոչ: Դա պարզելու համար իրոք հսկայական աշխատանք է անհրաժեշտ, քանի որ գործ ունենք ծրագրավորմամբ զբաղվող ընկերության հետ: Հանձնաժողովի կիզակետում «ՀԾ»-ն հայտնվել է այն բանից հետո, երբ թանկացրել է իր ծառայությունների գինը: Ու հիմա հանձնաժողովը պահանջում է հիմնավորել, թե որն է եղել այդ թանկացման պատճառը: Իսկ որպեսզի դա պարզի, ՏՄՊՊՀ-ն ուզում է հաշվարկել, թե ինչ ինքնարժեք ունի համակարգչային այս կամ այն ծրագիր գրելը: Եթե չասենք դա անհնարին է, ապա առնվազն շատ դժվար է եւ ՏՏ ոլորտում ծառայությունների գները որոշվում են հենց մրցակցության միջոցով: Իսկ տվյալ շուկա մրցակցի մուտք գործելը որեւէ կերպ խոչընդոտելը ֆիզիկապես, տեխնիկապես եւ տեսականորեն անհնարին է: Դա շաքարավազի կամ բանանի շուկան չէ, որ մաքսայինի միջոցով ոչ մեկին չթողնես ապրանք ներկրի:

Երեկ ՏՄՊՊՀ-ն հրապարակավ պատասխանել է «ՀԾ»-ի տարածած բաց նամակին: «Հաշվի առնելով մասնավորապես այն, որ ծրագրային ապահովումների փոփոխություններ իրականացնելը տարբեր ընկերությունների համար կարող է լինել ծախսատար, եւ տնտեսվարողները, այլընտրանք չունենալով, կարող են ստիպված համաձայնվել ծրագրային սպասարկման ծառայությունների գների բարձրացումներին, Հանձնաժողովը սկսել է իրականացնել ուսումնասիրություն՝ գնի բարձրացման հիմնավորվածությունը պարզելու նպատակով»,- մասնավորապես նշված է ՏՄՊՊՀ-ի պատասխանում: Էլի լցվում ենք հպարտությամբ, որ ունենք այսպիսի ՏՄՊՊՀ: Բայց... այստեղ գալիս է այն տխուր «բայց»-ը:

Բայց ինչո՞ւ այս նույն հանձնաժողովը, որ 10 ամիս շարունակ համառորեն հետապնդում է «ՀԾ»-ին, բոլորովին չի մտահոգվում, ասենք, շաքարի, բանանի, բենզինի եւ բազմաթիվ այլ ապրանքների գներով: Հանձնաժողովի երկարաշունչ պատասխանը կարդալիս շատ էինք ուզում գտնել այդ հանձնաժողովի նախագահ Արտակ Շաբոյանի ամենասիրելի արտահայտությունը` «տվյալ շուկա մուտքի խոչընդոտներ չկան»: Այսպիսի պատասխան է տալիս Շաբոյանը ակնհայտորեն մոնոպոլիզացված շուկաների մասին հարցերին: Օրինակ, երբ Շաբոյանին հարցնում էինք, թե ինչու է Հայաստանում բանանը 970 դրամ այն դեպքում, երբ միեւնույն տնտեսական տարածքում գտնվող Ռուսաստանի Կրասնոդարի մարզում նույն բանանը վաճառվում է 350 դրամով, ու ոչ մի գործարար չի ներկրում այդ էժան բանանը, Շաբոյանը պատասխանում էր` «այդ շուկայում մուտքի խոչընդոտներ չկան»: Այսինքն, ով ուզի՝ կարող է ներկրել էժան բանան, բայց մեր գործարարները այնքան «տարօրինակ են», որ բանան ներկրելու գործը թողել են «Քեթրինի Միհրանին»: Երբ հարցնում էինք, թե այդ ինչպես է ստացվում, որ Ռուսաստանում մեկ կիլոգրամ շաքարավազը 250 դրամ է, իսկ Հայաստանում՝ 360 դրամ, Շաբոյանը էլի պատասխանում էր, թե «մուտքի խոչընդոտներ չկան»: Այս դեպքում էլ մեր գործարարները շաքարի բիզնեսը ինքնակամ թողել են Լֆիկ Սամոյին, երեւի: Նույնը նաեւ բենզինի եւ այլ ապրանքների մասին Շաբոյանի տված պարզաբանումների դեպքում:

Իսկ ինչո՞ւ Շաբոյանի կանտորան չի ուսումնասիրում` ծրագրային ապահովման շուկայում մուտքի խոչընդոտ կա՞, թե՞ ոչ: Համենայն դեպս ոչ ոք չի կարող ասել, թե ինքը կամ իր ընկերությունը ուզում է ծրագրեր գրել, բայց «Հայկական ծրագրեր» ընկերությունից վախենում է: Վախենում է, որ այդ ընկերության սափրագլուխները իրեն կծեծեն ու կսպանեն: Գուցե կա այդպիսի բան, չենք պնդում, բայց որ որեւէ մեկը առայժմ նման սարսափների մասին չի խոսել՝ դա հաստատ:

Իսկ ինչու ՏՄՊՊՀ-ն երբեք չի մտահոգվել, որ մոտ 3 միլիոն հայաստանցիները «այլընտրանք չունենալով, կարող են ստիպված համաձայնվել» գնել 30 տոկոսով թանկ շաքար, քան ռուսաստանցիները: Բա որ մեր բնակչությունն ու տնտեսվարողները «այլընտրանք չունենալով»՝ 40 տոկոսով ավելի թանկ բենզին են գնում, դա հանձնաժողովին չի՞ անհանգստացնում: Իսկ որ հայաստանյան ընտանիքներից շատերում երեխաները կարոտ են ամբողջ աշխարհում «շան ոտի հետ գնացող» բանանի համին, որովհետեւ մեզ մոտ այն մի քանի անգամ թանկ է, չի՞ մտահոգում հանձնաժողովին...:

Հայկ Գեվորգյան