Վիճելի կետերը 4-5-ն են. Վենետիկի հանձնաժողովի համազեկուցողի բացառիկ հարցազրույցը «ՀԺ»-ին

Վենետիկի հանձնաժողովի քարտուղարության անդամ, իրավաբան, ԸՕ նախագծի ուսումնասիրման համար մարտի 14-16-ը Երեւան ժամանած պատվիրակության ներկայացուցիչ Ամայա Ուբեդան երեկ «ՀԺ»-ին տված հարցազրույցում առանձնացրել է նախագծի այն վիճելի կետերը, որոնց շուրջ պետք է համակողմանի քննարկում ծավալվի:

- Տիկին Ուբեդա, մարտի 14-16-ը Վենետիկի հանձնաժողովի փորձագիտական խումբը, որի կազմում էիք նաեւ Դուք, Երեւանում էր՝ քննարկելու Ընտրական օրենսգրքի նախագիծը: Ինչպե՞ս եք գնահատում այցը, հաջողվե՞ց ամբողջական պատկերացում կազմել ԸՕ նախագծի շուրջ ՀՀ քաղաքական ուժերի եւ հասարակական սեկտորի վերաբերմունքի մասին:

- Այո, արդարադատության նախարարությունը մեզ խնդրել էր գնահատել նոր Ընտրական օրենսգիրքը, եւ մենք մարտի 14-16-ը այդ նպատակով այցելել էինք Հայաստան: Երեւանում հանդիպեցինք երկրի բոլոր շահագրգիռ ուժերի հետ՝ քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչների, Ազգային ժողովի անկախ պատգամավորների, խմբակցությունների, ինչպես նաեւ Արդարադատության նախարարության եւ նախագահական աշխատակազմի ներկայացուցիչներից կազմված աշխատանքային խմբի անդամների հետ, որոնք, ըստ էության, նախագծել են ընտրական բարեփոխումները: Վենետիկի հանձնաժողովը պետք է հանդիպեր բոլորի հետ՝ լսելու Ընտրական օրենսգրքի շուրջ եղած մտահոգությունները: Հանդիպումների արդյունքում մենք ԸՕ-ի մասին նախնական կարծիքը հրապարակելու ենք ապրիլին, որպեսզի խորհրդարանն օգտագործի այն ԸՕ վերջնական նախագիծը կազմելիս, որ պետք է պատրաստ լինի հունիսի սկզբին, ինչպես նշված է Սահմանադրությունում:

- Այնուամենայնիվ, Ձեզ հաջողվե՞ց ամբողջական պատկերացում կազմել, որովհետեւ նախագծում կան մի քանի սկզբունքային կետեր, որոնց շուրջ իշխանությունների եւ ընդդիմության դիրքորոշումները տարբերվում են:

- Հիմա մենք նախնական փուլում ենք, դժվար է մեկնաբանություններ տալ, քանի դեռ մենք մեր կարծիքը հրապարակային չենք հայտնել, այնպես որ ես չեմ կարող Ձեր հարցին ուղիղ պատասխանել: Կարող եմ միայն ասել, որ ԸՕ-ն համընդգրկուն է, բազմաթիվ տարբեր ասպեկտներ է պարունակում: Բոլոր քաղաքական ուժերը, այդ թվում ՝ ընդդիմությունը եւ քաղաքացիական հասարակությունը քննարկումների ժամանակ ասել են, որ մտահոգություններ ունեն Ընտրական օրենսգրքի տարբեր տարրերին առնչվող 4-5 կետերի շուրջ: Խոսքը գլխավորապես վերաբերում է ընտրողների ցուցակների ճշգրտությանն ու հրապարակմանը, ինչի վերաբերյալ նրանք իրենց տեսակետն էին ներկայացնում: Մենք գիտենք, որ Հայաստանը շտապում է նոր Ընտրական օրենսգրքի ընդունման հարցում, ինչը պայմանավորված է Սահմանադրության պահանջով, բայց ԸՕ-ի շուրջ ընթացող գործընթացը պետք է լինի համընդգրկուն, եւ այդ խնդիրները պետք է համակողմանիորեն եւ մանրամասն քննարկվեն բոլոր շահագրգիռ կողմերի հետ՝ այդ թվում ընդդիմության, քաղաքացիական հասարակության եւ քաղաքական ուժերի: Պետք է քննարկվեն նախագծի բոլոր վիճելի հարցերը՝ ներառյալ ընտրացուցակների ճշգրտության, ընտրական համակարգի, քվեարկության պրոցեսի, քվեաթերթիկների, ընտրողների քվեարկած ցուցակների, ընտրողների գրանցման համակարգի եւ փոքրամասնությունների ընդգրկվածության հարցերը: Միշտ հնարավոր է հասնել կոնսենսուսի, բայց դրա համար նախ պետք է բաց քննարկել բոլոր դիրքորոշումները:

- Ըստ Ձեզ, կա՞ն արդյոք նախադրյալներ, որ քննարկումների վերջում բոլորն իսկապես ընդհանուր հայտարարի կգան եւ հնարավորինս լայն համաձայնություն կլինի ԸՕ շուրջ, ինչը մեծապես կարեւորվում է Եվրոպայի խորհրդի կողմից:

- Երկու տարր կարող եմ առանձնացնել. մեզ համար հավասարապես կարեւոր են ինչպես Ընտրական օրենսգրքի բովանդակությունը, այնպես էլ՝ պրոցեսը: Ընտրական բարեփոխումները կարեւոր նշանակություն ունեն եւ պետք է դրանք ընթանան բոլոր շահագրգիռ ուժերի կողմից ստեղծված հանրային վստահության մթնոլորտում: Եվ հիմա լավ հնարավորություն կա թե՛ կառավարության, թե՛ ընդդիմադիր կուսակցությունների, եւ թե՛ քաղաքացիական հասարակության համար, որ ԸՕ-ի նախագծի վրա միասին աշխատեն: Վենետիկի հանձնաժողովը դա շատ է քաջալերում: Դրա նախապայմանը բոլոր Ձեր նշած վիճելի տարրերի շուրջ բաց քննարկում ծավալելն է:

- Տիկին Ուբեդա, ընդդիմադիր ուժերի կողմից հնչում են հայտարարություններ, որ հանձնաժողովը կարող է դառնալ գործիք իշխանությունների ձեռքին եւ իր եզրակացությամբ նպաստել վիճելի կետերը հօգուտ իշխանությունների լուծելուն:

- Վենետիկի հանձնաժողովը նախ եւ առաջ իրավա-տեխնիկական մարմին է, եւ չի գնահատում քաղաքական տարրը: Այն, ինչ կարող է անել Վենետիկի հանձնաժողովը, հետեւյալն է՝ փորձել վերլուծել ընտրական փոփոխությունները միջազգային ստանդարտներին համապատասխանության տեսանկյունից: Սա է մեր հիմնական խնդիրը: Վենետիկի հանձնաժողովը քաղաքական մարմին չի, այն իրավական-տեխնիկական գործառույթներ ունի միայն: Դրա համար էլ մենք լսում ենք Հայաստանի բոլոր շահագրգիռ կողմերին՝ հասկանալու համար այն խնդիրները, որ գոյություն ունեն երկրում եւ հրապարակելու մի կարծիք, որը օգնում է ԵԽ անդամ պետությունների ժողովրդավարական կայացմանը: Մենք ոչ մեկին հօգուտ կամ որեւէ մեկին դեմ չենք աշխատում: Մենք պատրաստ ենք բարեփոխումները գնահատել արդյունավետության տեսանկյունից: Մեր նպատակն է՝ իրավական տեսանկյունից նպաստել Եվրոպայի Խորհրդի անդամ պետություններում ժողովրդավարական բարեփոխումների իրագործմանը, մարդու իրավունքների եւ օրենքի գերակայության հաստատմանը:

- Հանձնաժողովի պատվիրակությունը կրկին այցելելո՞ւ է Հայաստան:

- Ոչ, այս պահին փորձագետները աշխատում են, եւ մեր նախնական կարծիքը հրապարակելու ենք ապրիլին, այն հասանելի կլինի կայքում եւ կուղարկվի բոլոր հետաքրքրվողներին: Այն կքննարկվի նաեւ Վենետիկի հանձնաժողովի հունիսին կայանալիք նստաշրջանի ընթացքում, եւ դրանից հետո միայն կհրապարակվի վերջնական կարծիքը:

Թարգմանությունը՝  Աշխեն Մուշեղյանի