Յա զակազիվալ յաիսնիցու. ինչպես է ոստիկանությունը փոշիացում փողերը

ՀՀ կառավարության անցած նիստում հաստատվեց ճանապարհային ոստիկանության կողմից այս տարվա ընթացքում երթեւեկության կանոնների խախտման համար հավաքագրված տուգանքների ծախսերի նախահաշիվը:

Ռազմական գործողությունների մասին տեղեկությունների հոսքի մեջ այս իրադարձությունը ստվերվեց եւ չարժանացավ հանրային ուշադրության, մինչդեռ այդ գումարների ծախսման հետ կապված մանրամասները, մեղմ ասած, ուշագրավ են: Հարցը ավելի արդիական է դառնում հանրության կողմից պետական ծախսերի արդյունավետության շուրջ շատ ակտիվ քննարկումների եւ մեր բանակի տեխնիկական հագեցվածության թեմայի ֆոնին:

Նախ սկսենք նրանից, որ երթեւեկության կանոնների խախտման համար գանձված տուգանքներից մեկ տարվա ընթացքում Հայաստանում հավաքագրվում է մոտ 13 միլիարդ դրամ: Սա մեր պետական բյուջեի ուղիղ մեկ տոկոսն է: Շա՞տ է սա, թե քիչ: Սա պարզելու համար միջազգային համեմատություն անենք: Եվրամիության «խախտումնաշատ» երկրներից մեկը Ֆրանսիան է: Այստեղ տարեկան տուգանքների գծով հավաքագրվում է մոտ 500 միլիոն դոլար: Դա Ֆրանսիայի պետական բյուջեի միայն 0.03 տոկոսն է: Այլ կերպ ասած, Հայաստանում համեմատական առումով 33 անգամ ավելի շատ տուգանք է հավաքվում, քան Ֆրանսիայում:

Հայաստանում տուգանքների աստղաբաշխական այս ցուցանիշը, սակայն, որեւէ կերպ չի ազդում երթեւեկության անվտանգության ապահովմանը: Ըստ պաշտոնական վիճակագրության, չնայած տեսանկարահանող սարքերի թվի անընդհատ աճին, ոստիկանության տեխնիկական գերզինվածությանը, Հայաստանում անշեղորեն աճում է ինչպես ճանապարհատրանսպորտային պատահարների թիվը, այնպես ել զոհերի ու վիրավորների թիվը: Հատուկ շեշտենք, որ այդ 13 միլիարդ դրամի մեջ չեն մտնում «գաիշնիկների» վերցրած կաշառքները: Խոսքը պաշտոնապես արձանագրված տուգանքների մասին է միայն:

Հիմա նայենք, թե ինչպես է ծախսվում ոստիկանության արտաբյուջետային հաշվին կուտակվող այդ 13 միլիարդը: Այդ գումարից 2.1 միլիարդը ուղղվում է ճանապարհային ոստիկանների պարգեւատրմանը` ամսական 165 հազար դրամ յուրաքանչյուրին: Սա, կրկնենք, հավելավճար է, որը գումարվում է հիմնական աշխատավարձին:

210 մլն դրամ այս տարի ոստիկանությունը ծախսելու է կինո-մինոներ նկարելու վրա: Այդ թվում նախատեսված է նկարահանել սերիալ, որը, ինչպես նշված է պաշտոնական փաստաթղթերում, ներկայացնելու է «ոստիկանների աշխատանքը` ուղղված հասարակական կարգի ապահովմանն ու քաղաքացիների իրավունքների պահպանմանը, կարեւորելով պայքարը հանցավորության դեմ, որի ընթացքում ներկայացվում են ինչպես մեր կյանքի ստվերոտ կողմերը, այնպես էլ ոստիկանի պրոֆեսիոնալ հակազդումը հանցավորին»: Այս սերիալը, հուսանք, հագեցած կլինի համայն հայությանն անողոք հրճվանք պարգեւած «Էտը յա՛ զակազիվալ յաիսնիցու» կարգի արտահայտություններով: Գումարներ են հատկացվելու «12 հազար հատ գունավոր գրքույկ ՀՀ ոստիկանության տարբեր ստորաբաժանումների աշխատանքների քարոզչության թեմատիկայով, ՃՈ 15 հազար հատ գունավոր բուկլետ-ուղեցույց, 40 000 հատ ՃՈ բարեփոխումների գովազդային գունավոր բացիկներ» տպագրելու համար:

40 միլիոն դրամ հատկացվելու է հանրահավաքների ու բողոքի ցույցերի ժամանակ ոստիկանական ուժերին տեղափոխելու համար ավտոտրանսպորտ վարձակալելու համար: Չնայած պետական բյուջեից այդ նպատակին հատկացված է մոտ 14 միլիոն դրամ, բայց դա, ըստ ոստիկանության, բավարար չէ:

ՃՈ-ն տարբեր քաղաքներում ինչ-որ տարածքներ է վարձել: Օրինակ, հեռավոր Վայքում ընդամենը երեք սենյականոց բնակարանի մակերես ունեցող 84 քմ տարածքի դիմաց ամսական վճարում է մոտ 140 հազար դրամ: Դա Երեւանի կենտրոնում նույն տարածքով բնակարանի վարձակալության գինն է, բայց այս դեպքում շենքը գտնվում է Վայքում:

Նշված արտաբյուջետային ֆոնդից 9.4 միլիոն դրամ ոստիկանությունը ծախսում է երկու փոքր տարածքների պահպանման համար: Օրինակ «Էջմածնի գաի»-ի «հարող տարածքի» պահպանման վրա տարեկան ծախսվում է 10 հազար դոլար: Նման ծախսով ցանկացած «հարող տարածք» կարելի կլիներ վերածել Շամիրամի կախովի այգիների: Ոստիկանության պարագայում չի վերածվել: Ինչպես են ծախսվել այդ գումարները` հայտնի չէ:

48,6 մլն. դրամ հատկացվելու է ոստիկանության մի քանի շենքերի ընթացիկ նորոգման համար: Գինը` ավելի քան 50 հազար դրամ մեկ քմ-ի հաշվով: Եթե դուք ցանկանաք ձեր երեք սենյականոց բնակարանը ոչ թե ընթացիկ, այլ կապիտալ նորոգման ենթարկել, ապա այս հաշվարկով կծախսեք մոտ 8 հազար դոլար:

Այսպիսի «խիստ հիմնավոր ծախսերի» ցանկը մենք դեռ կշարունակենք: Պարզապես նշենք, որ բացի այս արտաբյուջետային գումարներից, ոստիկանությունը այս տարի պետբյուջեից ստանալու է եւս 45 միլիարդ դրամ:

Ակնհայտ է, որ ոստիկանության կողմից կատարվող այս ծախսերը պետական միջոցները փոշիացնելու հերթական ապացույցներից է: Ոստիկանությանը ուղղվող գումարները անհրաժեշտ է էականորեն կրճատել, կրճատելով առաջին հերթին ոստիկանության գերուռճացված թվաքանակը: Ինչպես արդեն նշել ենք մի առիթով, Հայաստանը աշխարհի ամենաոստիկանացված պետություններից է, որտեղ 100 հազար բնակչությանը բաժին է ընկնում 3-4 անգամ ավելի շատ ոստիկան, քան նորմալ երկրներում: Առաջիկայում կանդրադառնանք նաեւ ոստիկանության տեխնիկական հագեցվածությանը, համեմատելով այն մեր սահմանների հագեցվածության հետ: