Դավադրություն ՀՀԿ-ում. ով է այն նենգը եւ ինչու է Կարեն Կարապետյանի «կողմ»-ը «դեմ» դարձել

Երեկ խորհրդարանը 98 կողմ, 9 դեմ եւ 5 ձեռնպահ արդյունքներով առաջին ընթերցմամբ ընդունեց նոր Ընտրական օրենսգրքի նախագիծը:

Այս արդյունքը, սակայն, քաղաքական մեծամասնությանը հեշտ չտրվեց: Երկու օր է հանրապետականը ինտենսիվ աշխատանքներ է տանում, որպեսզի ԸՕ նախագծի քվեարկությունը հանկարծ չտապալվի: Սա սովորական հունից դուրս կգցեր ներքաղաքական զարգացումները, ինչը հասկանալի պատճառներով հիմա բավական վտանգավոր կլիներ: Սերժ Սարգսյանը նախօրեին 3 ժամանոց հանդիպում էր անցկացրել  ՀՀԿ խմբակցության պատգամավորների հետ: Այս հանդիպման միակ նպատակը ԸՕ նախագծի քվեարկության հնարավոր տապալումը կանխելն էր: Նման մտահոգություն եւ հանդիպման անհրաժեշտություն չէր առաջանա, եթե դրանից մեկ օր առաջ խորհրդարանում չտապալվեր «Հրազդան-ցեմենտ» ՓԲԸ-ին հարկային արտոնություններ տալու մասին օրենքի նախագծի ընդունումը: Մի նախագիծ, որը նախորդ քառօրյայի ժամանակ արդեն երկու ընթերցմամբ ընդունվել էր, իսկ այս անգամ քվեարկությունը շատ «ակուրատնի» տապալվեց քվորում չլինելու պատճառով: Քվեարկությանը մասնակցել էր 54 պատգամավոր, որոնցից 53-ը «կողմ» էին քվեարկել, 1-ը՝ «դեմ»: Նախորդ երկու ընթերցումներով քվեարկությունների ժամանակ եղել է 14 եւ 13 «դեմ», 17 եւ 15 «ձեռնպահ»:

Այս անգամ փաստորեն ինչ-որ անհասկանալի ձայնի ուժով բոլոր դեմ եւ ձեռնպահ ընդդիմադիր պատգամավորները չմասնակցեցին քվեարկությանը: Իհարկե, ՀՀԿ-ականները իրենք իրենցով էլ քվորում կապահովեին, սակայն նրանցից շատերը այս օրերին գտնվում են Ղարաբաղում: Մի քանի ՀՀԿ-ական էլ այդ օրը այդ ժամին գտնվել են կառավարությունում եւ վարչապետի հետ խորհրդակցության են մասնակցել: Ստացվել է, որ քվորում ապահովելու համար անհրաժեշտ  66 պատգամավորի փոխարեն, քվեարկությանը մասնակցել է 54 հանրապետական, ընդ որում, մեկը`«դեմ» քվեարկելու համար: Երեկ ԸՕ նախագիծը քվեարկության դնելուց առաջ ՀՀԿ խմբակցության ղեկավար Վահրամ Բաղդասարյանը այս առիթով խիստ ելույթ ունեցավ՝ հայտարարելով, որ որոշ նենգ գործիչներ, հաշվի առնելով, որ հանրապետական պատգամավորներից շատերը հարգելի պատճառներով բացակա են, թվաբանական հաշվարկ էին կատարել՝ տապալելու համար «Հրազդան-ցեմենտ» ՓԲԸ-ին հարկային արտոնություն տալու մասին օրենքի ընդունումը:

Արդյո՞ք ՀՀԿ խմբակցության ղեկավարը նկատի ուներ Հովիկ Աբրահամյանին, որը այդ քվեարկության ժամին խորհրդակցության էր հրավիրել մի քանի ՀՀԿ-ական պատգամավորների, եւ գուցե իր դերն էր ունեցել նաեւ նախորդ «դեմ»-երի եւ «ձեռնպահ»-ների`այս անգամ քվեարկությանը չմասնակցելու որոշման մեջ: Ինչպես լրագրողներին փոխանցել է հանրապետական Վազգեն Կարախանյանը, ՀՀԿ խմբակցության պատգամավորների հետ հանդիպման ժամանակ Սերժ Սարգսյանը «Հրազդան-ցեմենտի» քվեարկությունից բացականերին հիշեցրել է, որ իրենց աշխատավայրը Ազգային Ժողովն է, ինչի համար  նրանք աշխատավարձ են ստանում: Այս նախադասության շարունակությունը Սարգսյանը թողել է յուրաքանչյուրի տրամաբանությանը. ասենք, ձեր աշխատանքի վայրը Ազգային Ժողովն է, ինչի համար դուք աշխատավարձ եք ստանում, եւ ոչ թե Կառավարությունը, ինչի համար դուք աշխատավարձ չեք ստանում: Յուրաքանչյուրն իր տրամաբանության եւ քաղաքական ինտրիգների շրջանակներում կարող է այս միտքը ըստ ցանկության երկար զարգացնել եւ շարունակել:

Դժվար է ասել, «Հրազդան-ցեմենտի» քվեարկությունը տապալողն ինչ շահագրգռություն եւ նպատակներ է ունեցել, սակայն նա իր գործողություններով երաշխավորել է Ընտրական օրենսգրքի նախագծի առաջին ընթերցմամբ ընդունումը: Կատարվածից ահաբեկված, կարծում ենք՝ նաեւ Սերժ Սարգսյանի հետ երեք ժամանոց հանդիպման ազդեցության տակ իշխող մեծամասնությունը ԸՕ քվեարկության ժամանակ ԱԺ դահլիճը այնպես էր լցրել, որ լրագրողները սպորտային հետաքրքրության համար դատարկ աթոռներն էին հաշվում, արձանագրելով, որ վաղուց նիստերի դահլիճում այսքան պատգամավոր միանգամից չի եղել: Եկել էին գործարարները, գործուղումներում գտնվողները, Ղարաբաղի դիրքերում գտնվողները, բոլորը եկել էին: Բայց նման ներկայությունն, իհարկե, ժամերով ապահովել հնարավոր չէ: Երրորդ նիստի ժամանակ ԱԺ փոխխոսնակ Էդուարդ Շարմազանովը մի քանի անգամ հայտարարեց, որ հիմնական զեկուցող Դավիթ Հարությունյանի ելույթից անմիջապես հետո տեղի է ունենալու քվեարկություն: Եվ հենց Դավիթ Հարությունյանը ելույթն ավարտեց, ԱԺ նախագահ Գալուստ Սահակյանը հայտարարեց քվեարկություն:

Սա ԱԺ կանոնակարգ օրենքի 56-րդ հոդվածի 1 կետի խախտում է, քանի որ, համաձայն այդ կետի, քվեարկությունից առաջ եւ հետո պատգամավորը` նիստը վարողի հայտարարությամբ, հանդես է գալիս վարման կարգի վերաբերյալ ելույթով: Այն, որ ԱԺ նախագահը քվեարկությունից առաջ վարման կարգի վերաբերյալ ելույթի հնարավորություն չտվեց, մեծ աղմուկ բարձրացրեց դահլիճում, պատգամավորները պահանջում էին խոսելու հնարավորություն տալ: Նախագահությունը տեղի չտվեց, եւ քվեարկությունը երկրորդ փորձից կայացավ: Վայրկյանների ընթացքում նիստերի դահլիճն ընդունեց ամենօրյա աշխատանքային տեսքը`ավելի շատ դատարկ աթոռներ եւ ավելի քիչ պատգամավորներ: Վարման կարգով իրենց ելույթներից այնուամենայնիվ օգտվելով, մի շարք ընդդիմադիր պատգամավորներ հայտարարեցին, որ Ընտրական օրենսգիրքը չէր կարելի ընդունել ԱԺ կանոնակարգ օրենքի կոպիտ խախտումով: ԱԺ փոխխոսնակ Հերմինե Նաղդալյանը ստիպված էր մի քանի անգամ ընթերցել 56-րդ հոդվածի կետերը սեփական մեկնաբանությամբ, այն է` օրենքը թողնում է վարողի հայեցողությանը վարման կարգով ելույթների հնարավորությունը տալ քվեարկությունից առաջ, թե հետո: Այսինքն, այն այս անգամ Գալուստ Գրիգորիչը հարմար գտավ քվեարկությունից հետո դա անել, օրենքի խախտում չէ:

Վրդովմունքը մեծ էր, քանի որ, ըստ որոշ տեղեկությունների, ծրագրեր կային ամեն դեպքում փորձել ԸՕ նախագծի քվեարկությունը նույնպես տապալել, ինչպես «Հրազդան-ցեմենտինը»: Դրա համար կարող էին վարման կարգով մեծ թվով ելույթներ հնչել, խմբակցությունները կարող էին 20 րոպեանոց ընդմիջումներ վերցնել եւ  իրադարձություններն այնպես զարգացնել, որ աշխատանքային օրն ու այս քառօրյան ավարտվեին: Այդ դեպքում իշխող մեծամասնությունը ստիպված կլիներ  արտահերթ նիստ հրավիրել, ինչը, իհարկե, այս օրերին ավելորդ գլխացավանք կլիներ: Ամեն դեպքում ակնհայտ էր, որ «Հրազդան-ցեմենտի» քվեարկության տապալումը կազմակերպած որոշ «նենգ գործիչներ» ծրագրել էին նաեւ ԸՕ նախագծի ընդունումը տապալել, ինչը թերեւս չհաջողվեց, որովհետեւ արդեն կանխատեսելի էր դարձել:

Հ.Գ. ՀՀԿ-ական պատգամավոր Կարեն Կարապետյանը  միակն է, որ մասնակցելով քվեարկությանը, «դեմ» քվեարկեց «Հրազդան-ցեմենտին» հարկային արտոնություններ տալու օրինագծին: Լրագրողների հարցին, թե ինչու «դեմ» քվեարկեց, Կարեն Կարապետյանը սրտաճմլիկ պատասխան տվեց. «Մեր երկիրն այսօր պատերազմի մեջ է, եւ պետությունը պարտավոր չէ պարբերաբար վճարել առանձին գաստրոլյորների փոխարեն... Բավական է, մենք պիտի կարողանանք դասեր քաղել ապրիլյան իրադարձություններից: Խելքի է պետք գալ, հակառակ դեպքում հաստատ խելքի եկողներ կլինեն: Բավական է այլոց երեխաների արյան հաշվին, մեր քաղաքացիների հաշվին կառուցել սեփական երջանկությունը»,- ասաց նա: Ռուսաստանի հետ սերտ կապեր ունեցող գործարար պատգամավորի այս հայտարարությունը զարմանալի է, որովհետեւ նույն օրենքի նախագծին նա «կողմ» է քվեարկել եւ առաջին, եւ երկրորդ ընթերցումների ժամանակ: Ընդ որում, դա նախորդ քառօրյայի ժամանակ էր, այսինքն պատերազմական գործողություններից անմիջապես հետո, երբ թվում է, թե է՛լ ավելի թարմ պետք է լիներ ուրիշի երեխաների թափված արյան ազդեցությունը:

Հ.Գ.-2 ՀՀԿ խմբակցության ղեկավար Վահրամ Բաղդասարյանի ելույթը մոնտաժվել է եւ միայն մի փոքր կտորն է առկա ԱԺ-ի կայքում: Գուցե սա տեխնիկական բացատրություն ունի, սակայն ավելի հավանական է, որ ղեկավարությունը գտել է, որ Բաղդասարյանը  «պերեբոռ» արեց: