Որովհետեւ մի օլիգարխ՝ Լֆիկ Սամո մականունով, շատ ավելի հզոր է, քան ՀՀ կառավարությունը

Այն պահից, երբ կառավարության նիստում մայիսի 12-ին վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանը խոսեց մենաշնորհների դեմ պայքարի մասին, մի տեսակ ծանր զգացողություն կար: Ինչ-որ բան հուշում էր, որ այս ամենը վատ ավարտ է ունենալու:

Երեկ ակնհայտ դարձավ, որ այդ սպասումները իզուր չէին: ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Արծվիկ Մինասյանը լրագրողների հետ զրույցում հայտարարեց, թե չի բացառվում, որ շաքարավազի ներկրման ոլորտին օրենքով մենաշնորհ տրվի:

«Հայաստանի շաքար արտադրող գործարանն այսօր աշխատում է իր հզորության 25-30 տոկոսի չափով: Հիմա հարց է՝ առհասարակ այդ 25-30 տոկոսն էլ չպետք է թույլ տալ, որ աշխատի՞, թե՞ ավելի լավ է դու օրենքով իրեն ճանաչես մենաշնորհ, բայց պայմաններ առաջադրես: Ընդունենք ասես՝ դու պետք է առնվազն 90 տոկոս հզորությամբ աշխատես, դու պետք է ապահովես նվազագույնն այսքան աշխատատեղ, այսքան պետբյուջեի մուտքեր, պետք է ապահովես թափանցիկություն: Այդ դեպքում, անկախ նրանից, թե ովքեր են սեփականատերերը, գուցե պետությունը նաեւ աջակցի այդ կազմակերպությանը՝ արտահանում կազմակերպի»,- ասաց Մինասյանը:

Դեռ հստակ չէ՝ ի վերջո շաքարի շուկայում եղած մենաշնորհը կօրինականացվի՞ պաշտոնապես, թե ոչ: Բայց այն, որ այդ հեռանկարը լրջորեն քննարկվում է, արդեն փաստ է: Ու եթե քննարկվում է, նշանակում է կառավարությունում  ընդունում են, որ շաքարի մոնոպոլիան ջարդել հնարավոր չէ: Համենայն դեպս՝ իրենք չեն կարող: Որովհետեւ մի օլիգարխ՝ Լֆիկ Սամո մականունով, շատ ավելի հզոր է, քան ՀՀ կառավարությունը: Հզոր է շնորհիվ իր անթաքույց հովանավորի` Սերժ Սարգսյանի: Եվ սրանով ամեն ինչ ընկնում է իր տեղը. մոնոպոլիաներն ու օլիգոպոլիաները հովանավորվում են իշխանության ամենաբարձրաստիճան պաշտոնյաների կողմից, այդ պաշտոնյաները հայտարարում են մոնոպոլիաների դեմ պայքար, որին հաջորդում է «պայքարի» տրամաբանական հանգրվանը` մոնոպոլիաները սահմանվում են օրենքով: 

Արծվիկ Մինասյանի բերած «հիմնավորումները», թե մոնոպոլիան օրենքով սահմանելու դեպքում պետք է լրացուցիչ պարտավորություններ առաջադրել մոնոպոլիստին, ուղղակի ուտոպիա է: Ինչպե՞ս կարող են պարտադրել իր հզորության 20-30 տոկոսով աշխատող գործարանին՝ աշխատել առնվազն 90 տոկոս հզորությամբ: Ինչպե՞ս պետք է պարտադրես, որ նա իր արտադրանքը արտահանի: Կառավարությունում ուսումնասիրե՞լ են, թե ինչու օրինական եւ ստվերային հսկայական արտոնություններ ունեցող շաքարի գործարանը չի կարողանում թողարկել շաքար, որը մրցունակ լինի նույնիսկ ներքին շուկայում, էլ չենք խոսում արտաքին շուկաների մասին: Անցած տարի Հայաստան է ներկրվել 61 հազար տոննա շաքար, որից 56 հազարը բերել է հենց Լֆիկ Սամոն, իսկ մնացածը՝ փոքր խմբաքանակներով՝ այլ տնտեսվարողներ, ովքեր իրենց արտադրության մեջ շաքար են օգտագործում:

Կառավարությունում ոչ մեկի մտքով չի՞ անցել, թե այդ ինչու իրենց արտադրության մեջ շաքար օգտագործող մի քանի ընկերություններ նախընտրում են ոչ թե գնել Լֆիկի շաքարի գործարանի արտադրանքը, այլ գնալ «թանկուկրակ» եվրոպաներից փոքր խմբաքանակներով ներկրել: Ու այդ դեպքում շաքարը իրենց վրա ավելի էժան է նստում: Էժան է նստում, բայց բերում են բացառապես իրենց կարիքների համար եւ չեն վաճառում խանութներում: Եթե ավելի թանկ է նստում, ապա ի՞նչ է, հիմա՞ր են, որ գլխացավանքների մեջ են ընկնում ու շաքար ներմուծում: Ուրեմն մեր մոնոպոլիստի արտադրած շաքարը կամ թանկ է, կամ անորակ, կամ էլ երկուսը միասին: Մի խոսքով, մեր շաքարը անմրցունակ է բոլոր տեսակետներից եւ վաճառվում է միայն մոնոպոլիա ունենալու շնորհիվ: Այսինքն, պատկերը պարզ է եւ հասկանալի բոլորի համար ու մի ամբողջ կառավարություն «չի կարողանում» գտնել այդպիսի անմրցունակ շաքար ներկրող-արտադրողի ունեցած մոնոպոլիան ջարդելու լուծումներ: Ու «չկարողանալով» դա անել, սկսում են «հիմնավորումներ» գտնել: Ընդ որում, շատ գեղեցիկ «հիմնավորումներ»` աշխատատեղ, հարկեր, արտահանում...:

Այսպիսով, կառավարությունը ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Արծվիկ Մինասյանի միջոցով հայտարարեց իր կապիտուլյացիայի մասին: Կառավարությունը ջախջախիչ պարտություն կրեց: Բայց սա՝ այն դեպքում, եթե կառավարությունը իրոք պատերազմ էր հայտարարել մոնոպոլիաներին: «Մոնոպոլիաների դեմ պայքարի» այս ամբողջ պատմությանը շատ ավելի բնորոշ է թատերականացված բեմադրություն որակումը: Այս դեպքում ներկայացումը ավարտված է: Բուռն ծափահարություններ: Վարագույր: