Ալավերդիում կինը եթե որոշեր ծննդաբերել, լույս աշխարհ էր բերելու սիամական զույգի

Ավելի քան մեկ ամիս առաջ Ալավերդու բժշկական կենտրոն այցելած կնոջ մոտ կասկածվել է արտառոց հղիություն, ու եթե նա որոշեր ծննդաբերել, ապա լույս աշխարհ էր բերելու Սիամական զույգի: Երեւանի բժշկական կենտրոններից մեկում հաստատվել է Ալավերդու մասնագետների նախնական ախտորոշումը, եւ կնոջ 11-12 շաբաթական հղիությունը, որն, ի դեպ, առաջինն էր, ընդհատվել է:

Ալավերդու բժշկական կենտրոնի կանանց կոնսուլտացիայի բաժանմունքի ղեկավար Ռոզա Մաճկալյանը մեր զրույցում ասաց, որ ավելի քան 30 տարվա իր աշխատանքային գործունեության ընթացքում սա երկրորդ նմանատիպ դեպքն է: Առաջինը եղել է 1980-1990-ականներին: Սիամական զույգը ծնվել է եւ անմիջապես մահացել: Անդրադառնալով այդպիսի պտուղ ձեւավորվելու պատճառներին` բժշկուհին նկատեց. «Նախ այդպիսի հղիները գենետիկ կենտրոնում պետք է անպայման հետազոտվեն, քանի որ ժառանգականության գործոնը այդտեղ մեծ դեր է կատարում: Այս հղիին մենք ուղղություն կտանք, որ ինքը գնա հետազոտվի, մինչեւ երկրորդ հղիությունը անպայման հետազոտության տվյալներ ունենանք, որ իրեն թույլ տանք առողջ ֆոնի վրա հետո հղիանալ»:

Ալավերդին հանքարդյունաբերական քաղաք է, եւ դրանից բխող բացասական հետեւանքների ու վտանգների մասին բազմիցս են անհանգստություններ հնչել: Շրջակա միջավայրը, օդի աղտոտվածությունը որքանո՞վ կարող են նպաստած լինել Սիամական զույգերի ձեւավորմանը: Ռոզա Մաճկալյանը կարծում է` դրանք փոխկապակցված չեն: «Կան պաթոլոգիաներ, որոնք կարող են ձեր ասածի հետ անմիջական կապ ունենալ, բայց ոչ այդ պաթոլոգիան: «Անմիջական» ասելով` ոչ մի դեպքում մենք հիմնական շեշտ չենք դնում, մենք ասում ենք` դա կարող է լինել պատճառներից մեկը»,- ասաց նա:

Գենետիկական պատճառները հաստատված չեն 

Ընդհանրապես երկվորյակների ծնունդը կարող է լինել ժառանգական, այսինքն` ընտանիքում ե՛ւ միասեռ, ե՛ւ երկսեռ երկվորյակները կարող են կրկնվել: Սա նշելով հանդերձ` Բժշկական գենետիկայի եւ առողջության առաջնային պահպանման կենտրոնի բժիշկ, գենետիկ-խորհրդատու Նաթելլա Կոստանդյանը հավելում է, որ ենթադրվում է, թե Սիամական զույգերի ձեւավորումը ժառանգական չէ: Նա այդ երեւույթը միանշանակ չի պայմանավորում նաեւ շրջակա միջավայրի ազդեցությամբ:

«Երկձվանի երկվորյակների ծնվելը պատճառ է, երբ որ կնոջ մոտ միաժամանակ երկու ձվաբջիջ է հասունանում: Դա ավելի հազվադեպ տարբերակ է, քան միաձվանին, երբ որ մեկ բջիջ է լինում, եւ հետո այն ինչ-ինչ պատճառներով բաժանվում, սկսում է առանձին զարգանալ: Այդ դեպքում երեխաների սեռը միշտ նույնն է լինում: Սիամական երկվորյակները նույնպես միշտ միասեռ են լինում` դարձյալ միաբջիջ երկվորյակներից: Այս դեպքում ինչ-ինչ պատճառներով լիարժեք չի բաժանվում այդ բջիջը, որ ամեն մեկը առանձին զարգանա, ինչ-որ մաս մնում է ընդհանուր, եւ տարբեր աստիճանի Սիամական երկվորյակներ կարող են ծնվել: Հիմնականում ենթադրվում է, որ դա ժառանգական չէ: Այսինքն` չկա կոնկրետ գտնված գեն կամ քրոմոսոմային փոփոխություն, որը կբերի նման խանգարումների: Չկան ընտանիքներ, որտեղ դա կրկնվել է եւ մենք կարող ենք ասել` ժառանգական է: Դա լինում է որպես հղիության բարդություն: Ինչքանով է արտաքին միջավայրի ազդեցությունը, էլի դժվար է ասել: Ամեն ինչ հղիության վրա ազդում է: Շատ հնարավոր է, որ լինի թունավոր միջավայր, տոքսիկ ազդեցություններ, բայց այդ պարագայում մենք կունենայինք շատ ավելի մեծ թվով նման հիվանդներ»,- ասաց Նաթելլա Կոստանդյանը: Նրա խոսքով, վերջին 200-300 տարվա ընթացքում նկարագրված է Սիամական զույգի ընդամենը 10-15 դեպք, որոնք ողջ են մնացել ու որոշ ժամանակ ապրել են:

Հայաստանում վիճակագրություն չի վարվում

Մեր երկրում քանի՞ Սիամական զույգ է ծնվել կամ քանի՞ հղիություն է ընդհատվել այդպիսի անոմալիայի պատճառով ու ո՞ր տարածաշրջանին է այդ երեւույթը հատուկ: Պարզվում է` համապատասխան վիճակագրություն չկա: «Դա այնքան հազվադեպ հանդիպող երեւույթ է, որ մեզ համար, որպես գիտություն, հետաքրքրություն ներկայացնում է, բայց որպես մեր վիճակագրական տվյալների վրա ազդող ախտաբանություն, ուշադրության արժանի չէ: Զարգացման արատների վերաբերյալ մենք առանձին վերլուծություններ անում ենք, հատկապես այն արատների, որոնք հաճախակի են հանդիպում, ասենք, օրինակ` սրտի բնածին արատները, գլխուղեղի արատները: Դրանք ուշադրության արժանի են` պատճառները ուսումնասիրելու եւ կանխարգելելու համար»,- ասաց ՀՀ գլխավոր մանկաբարձ-գինեկոլոգ Ռազմիկ Աբրահամյանը:

Ամենահայտնի Սիամական զույգը

Թերեւս ամենահայտնի երկվորյակները, որոնց մարմիններն իրար կպած էին, եղել են չինացի Չանգ եւ Էնգ Բանկերները: Նրանք ծնվել են 1811 թվականին` Սիամում (ժամանակակից Թայլանդ): Երկար տարիներ կրկեսի հետ մեկնել են հյուրախաղերի` աշխարհին ներկայանալով որպես «Սիամական երկվորյակ»` այդպիսով այդ անվանումը փոխանցելով նմանատիպ մյուս դեպքերին: Սիամական այս զույգը իրար էր միացած կրծքավանդակով: Ժամանակից բժշկությունը նրանց հեշտությամբ կարող էր անջատել, ինչը, սակայն, հասու չի եղել 19-րդ դարում: Այդուհանդերձ, Չանգն ու Էնգն ապրել են մինչեւ 1874 թվականը: 1839 թվականին նրանք տեղափոխվել են Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ, պայմանագիր կնքել մեկ այլ կրկեսի հետ: ԱՄՆ-ում եղբայրները ֆերմա ու ստրուկներ են գնում, ընդունում Բանկերներ ազգանունը: Անձամբ ծանոթ են եղել Մարկ Տվենի հետ: 1843 թվականին նրանք ամուսնացել են Էյթս քույրերի հետ: Չանգն ունեցել է 10 երեխա, Էնգը` 11: 1874 թվականին Չանգը հիվանդացել է թոքաբորբով եւ մահացել 63 տարեկան հասակում: Այդ ժամանակ Էնգը քնած է եղել: Հայտնաբերելով, որ եղբայրը մահացել է, մի քանի ժամ անց նա նույնպես ավանդել է հոգին, թեպետ մինչ այդ լիովին առողջ է եղել:

Չանգ եւ Էնգ եղբայրները