Եթե այլ թեկնածու լիներ, կհրաժարվեր, որովհետեւ գիտեր՝ չի անցնի. ակադեմիկոս Վլ. Բարխուդարյան

Ինչպես եւ սպասվում էր, ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի (ԳԱԱ) նախագահ Ռադիկ Մարտիրոսյանը վերընտրվել է այդ պաշտոնում: 80 տարին բոլորած ակադեմիկոսն, այդպիսով, հնարավորություն ստացավ պաշտոնավարելու եւս 5 տարի:

Փակ ռեժիմով անցկացված Ընդհանուր ժողովում կազմակերպվել են ԳԱԱ կառավարման մարմինների՝ նախագահի, փոխնախագահի, ակադեմիկոս-քարտուղարի ընտրություններ: Նախագահի պաշտոնում Ռադիկ Մարտիրոսյանի թեկնածությունն առաջադրել է ակադեմիկոս Վլադիմիր Բարխուդարյանը: Այլ թեկնածություններ չեն եղել, ինչը նույնպես կանխատեսվում էր: Իսկ գործող նախագահի օգտին քվեարկել է Ժողովին մասնակցած 129 անդամներից 108-ը: 19-ը եղել է դեմ, 2 քվեաթերթիկ ճանաչվել է անվավեր:

Ակադեմիկոս Վլադիմիր Բարխուդարյանին խնդրեցինք պատճառաբանել, թե ինչու որոշեց առաջադրել Ռադիկ Մարտիրոսյանի թեկնածությունը:

- Գիտությունների ազգային ակադեմիայի նախագահ աշխատած տարիներին նա ահագին փոփոխություններ է իրականացրել: 6 տարի ակադեմիայի անդամների ընտրություն չէր եղել, այն դեպքում, երբ ամենաուշը 3 տարին մեկ պետք է լիներ: Իսկ դա նշանակում է, որ երիտասարդ կադրերը, որոնք պետք է մտնեին ակադեմիայի կազմի մեջ եւ արդյունավետ աշխատեին, ծերանում էին: Նա եկավ եւ այս տասը տարում երեք ընտրություն կազմակերպեց, ինչպես նախատեսված էր: Նշանակում է`  մեծերը գնացին, երիտասարդ սերունդ եկավ, որ կարող է աշխատել: Ակադեմիայի մի շարք ինստիտուտներ պետք է միացվեին: Դժվարություններ կային: Այդ միացումն էլ կատարվեց: Մեր երկրի ազգային ակադեմիայի անունը ժամանակին հնչել էր հատկապես Բյուրականի աստղադիտարանի շնորհիվ, երբ Վիկտոր Համբարձումյանը դրա տնօրենն էր, եւ ակադեմիան ամբողջ աշխարհում հայտնի դարձավ: Համբարձումյանի մահից հետո աստիճանաբար սարքավորումները հնացան, կոլեկտիվի մեջ միասնությունը պակասեց (եթե ավելի բան չասեմ), վիճակը վատացավ եւ այլն: Ահա Ռադիկ Մարտիրոսյանը կարողացավ մեծ ջանքերի գնով արտասահմանից գիտնականներ հրավիրել, նոր սարքավորումներ բերել, աստղադիտարանը վերակառուցվեց, կոլեկտիվը վերափոխվեց, եւ մեր «Բյուրականը» չեմ ասում նախկինին հասավ, բայց այնքան մեծ անուն վաստակեց միջազգային առումով, որ տարածաշրջանում դարձավ նորից առաջին աստղադիտարանը:

- Իսկ ընդհանուր առմամբ գիտությունը ձեր թվարկած ձեռքբերումներից հետո ինչ է շահել: Գիտական արդյունքի իմաստով ունե՞նք հաջողություններ:

- Իհարկե: Գիտական արդյունքներ էլ կան: Ակադեմիայի ֆինանսավորումը այնքան քիչ է, շրջապատի երկրներից ոչ մեկը Հայաստանի նման գիտությունը ցածր չի ֆինանսավորում: Մենք չենք մեղադրում, որովհետեւ մեզ մոտ միջոցները սուղ են, բյուջեն շատ աղքատիկ է, եւ այդ աղքատիկ հնարավորություններից էլ ամենաքիչ մասն է բաժին ընկնում գիտությանը` ՀՆԱ-ի 0.24 տոկոսը: Խոշոր երկրներում ՀՆԱ-ի մեկ տոկոսն է: Դա էլ է խանգարող հանգամանք: Եվ երկրորդ` այսպես նայում եմ, շատերի հետ էլ եմ խորհրդակցել, մտածել` հարմար թեկնածու չկա: Ռադիկ Մարտիրոսյանի թեկնածությունը հարմար էր, որովհետեւ հանրապետության համար այս ծանր շրջանում նա գիտական աշխատանքի բավական մեծ փորձ ունի, ակադեմիան լավ գիտի: Իհարկե թերություններ էլ ունի: Մենք չենք ուզում ժխտել: Ակադեմիայի դերը հասարակական-քաղաքական առումով թույլ է: Բայց մի կարծեք, թե շատ ոգեւորված եմ նրա թեկնածությունով, ուղղակի իրենից ավելի հարմար թեկնածու չկար: Նա մեծ փորձ ունի, հավասարակաշռված է, ծանրախոհ մարդ է, իր անձը երբեք չի գովերգում, ծայրահեղությունների չի գնում: Ահա ակադեմիային այդպիսի ղեկավար էր պետք: Եվ հետո ռադիոֆիզիկայի ինստիտուտում աշխատելու տարիներին բավական լավ գործեր է արել իր երկրի անվտանգության պաշտպանության գծով:

- Վերջերս նա հայտարարեց, որ զենք արտադրել, զենքի շուկա մտնել չենք կարող, որովհետեւ դա մեր երկրի նման քոսոտ երկրներին հատուկ բան չէ: Այդ մասի՞ն ինչ կասեք:

- Կքննադատեմ: Ուղղակի գիտե՞ք, լապսուս է եղել, հետո ինքը ներողություն է խնդրել: Նախ եւ առաջ չէր կարելի այդպիսի բան ասել, բայց նա բացատրել էր, որ դա լապսուս էր: Հետո ծայրահեղ քննադատություն ծավալվեց իր անձի շուրջը, ինչպես ընդունված է Հայաստանում: Ինքը բավական հանգիստ է տանում դա: ... Իհարկե, ակադեմիայի նախագահի պաշտոնում կարելի էր ընտրել 50, 55, 60 տարեկան մարդու, բայց ոչ մի փորձ չունենալով հանրապետության համար այս ծանր շրջանում` կարող էր եւ էֆեկտը ավելի փոքր լինել: Այդպիսի մարդը կարող է լավ աշխատել 5-6 տարի աշխատելուց հետո: Իսկ հիմա մենք հնարավորություն չունենք հենց այնպես, կարելի է ասել, փորձարկելու:

- Կարծիքներ կան, որ ակադեմիայի 80 տարեկանն անց ղեկավար ունենալը ճիշտ չէ: Փաստորեն համամիտ չեք:

- Գիտե՞ք, համաձայն եմ, ես ինքս 80 տարեկանում աշխատանքից դուրս եմ եկել, ԳԱԱ ակադեմիկոս-քարտուղար էի, փոխպրեզիդենտ եւ այլն, բայց այստեղ բացառություն եմ արել: Ես կարծում եմ, որ իշխանություներն էլ համաձայնել են, որ համար թեկնածու չկա, համաձայնություն են տվել, բայց ասել են` ակադեմիայի ղեկավար կազմը խիստ երիտասարդացնել: Շատ են ծերացել:

- Պարոն Բարխուդարյան, ԳԱԱ նախագահի այլ թեկնածություններ չեն առաջադրվել: Դա ժողովրդավարության սկզբունքներին որքանո՞վ է համապատասխանում ըստ Ձեզ:

- Լավ կլիներ, որ առաջադրվեին, բայց ում էլ որ առաջադրեին, նա կհրաժարվեր, որովհետեւ գիտեր, որ չի անցնի: Իհարկե, ճիշտ կլիներ ուրիշ թեկնածուներ առաջադրեին, քննարկում լիներ եւ այլն եւ այլն, ինչպես նախորդ ընտրությունների ժամանակ մի քանի թեկնածուներ առաջադրվում էին: Հիմա տեսնենք, հույս ունենք, որ Ռադիկ Մարտիրոսյանը վերջին անգամ 5 տարով ընտրվում է, եւ պետք է մեծ բարեփոխումներ կատարի: Վաղվա ընտրությունները ցույց կտան` բաժանմունքների ակադեմիկոս-քարտուղարրները կմնա՞ն թե կփոփոխվեն եւ առաջիկա շրջանում ինչ վերափոխումներ կկատարվեն: Այդ օրը կընտրվեն 5 բաժանմունքի ղեկավարներ, ակադեմիայի նախագահությունը:

Հ.Գ. Այսօր անցկացված ընտրություններում ԳԱԱ փոխնախագահի պաշտոնում վերընտրվել է ակադեմիկոս Յուրի Շուքուրյանը, իսկ ԳԱԱ ակադեմիկոս-քարտուղարի պաշտոնում՝ թղթակից անդամ Հրանտ Մաթեւոսյանը: