Դյուրամարս խաղ չէ սա. ասում է բանաստեղծ Մերուժանը

Հայաստանն ալեկոծած վերջին իրադարձությունների շուրջ երեկ զրուցել ենք բանաստեղծ Մերուժանի հետ:

- Մերուժան, արդեն 13 օր է` «Սասնա ծռեր» զինված խումբը գրավել է ՀՀ ոստիկանության պարեկապահակային գնդի տարածքը, հասարակության շրջանում լարվածությունը ամենաբարձր աստիճանի վրա է, ըստ Ձեզ, իրադարձություններն ի՞նչ ուղղությամբ կզարգանան` իրավիճակն ավելի՞ կսրվի, թե՞ աստիճանաբար մարման կգնա:

- «Նախ «զինված գրավել» ձեւակերպումը ես հարմար չեմ գտնում, պարզապես տղաները զբաղեցրել են այդ հաստատության մակերեսը: Պահանջը բոլորիս պարզ է, սակայն մինչ օրս որեւէ կերպ չեն ցանկանում քաղաքական, մտավորական եւ այլ խմբեր պարզաբանել` որն է ճակատագրական սկզբնապատճառը նման երեւույթի: Այս տղաները կռված տղաներ են, իրենց արյան եւ ուժի միջոցով, իրենց ներքին մղումով հաղթանակի են հասցրել մի երկիր, որի անբաժանելի մասն է կազմում Լեռնային Ղարաբաղը: Այսօր նրանք գտնվում են այսպես ասած, փակուղում միայն մի պատճառով. ուզում են ժողովրդին հասկանալի դառնա` տրվո՞ւմ են արդյոք այն մակերեսները, որոնք մինչեւ այսօր գրավվել են: Եթե տրվում են, ապա ինչու մեր արյան գնով նվաճեցինք, ինչ պատասխան տանք այն զոհվածներին, որոնք այսօր պառկած են Եռաբլուրում եւ բազմաթիվ այլ բլուրներում, եւ ի վերջո ում է իրավունք վերապահված արյունով նվաճած հողերը մեկ ստորագրությամբ հանձնելու:

- Ես ճի՞շտ եմ հասկանում, ըստ Ձեզ` «Սասնա ծռերը» այս քայլին դիմել են, որ հասկանալի դառնա` հողերը հանձնվո՞ւմ են, թե՞ չէ: Այսինքն` իրենք հանձնելու մասին տեղեկություն չունե՞ն:

- Նրանք համոզված են, որ արդեն ստորագրված է հանձնումը կամ ստորագրման շեմին է, սակայն ժողովրդին պարզաբանել, ժողովրդին ներկայացնել չցանկացող կառավարությունը կամ իշխանությունները նրանց նկատմամբ բռնություն են կիրառում, միջոցներ են ձեռնարկում կալանելու` միայն նրա համար, որ նրանք ցանկանում են ժողովրդին պարզ դառնա երեւույթը:

- Իսկ «Սասնա ծռերի» ընտրած ճանապարհով ինչպե՞ս պիտի այդ ամենը պարզ դառնա: Իշխանությունը պիտի բացի՞ խաղաքարտերը, խոստովանի՞:

- Անպայման: Նրանց պահանջը մեկն է, ըստ իս` կա՛մ ժողովրդին բացահայտ ներկայացնել երեւույթը, կա՛մ հրաժարական տալ եւ հեռանալ` թողնելով երկիրը այն ուժերին, որոնք կարող են կազմակերպել նոր իշխանություն: Ես ձեզ հարց եմ տալիս եւ ինքս ինձ եմ հարցնում` մի՞թե կարելի է ժողովրդից գաղտնի հող հանձնել` անկախ նրանից` դա գրավյա՞լ մակերես է կոչվում, թե սեփական: Գրավել` նշանակում է նվաճել, նվաճել` նշանակում է սեփականաշնորհել, դարձնել իրենը, որովհետեւ եթե մեզ, այսպես ասենք, փաթաթված է եղել այդ պատերազմը, որը հաղթել ենք մենք, կեցցե՛նք մենք, ապա ինչու վերադարձնենք արյամբ նվաճած այդ հողերը: Ես, որպես քաղաքացի, որքանով կարող եմ հպարտ ճակատով քայլել մի երկրում, որի իշխանությունները խաբում են հարազատ ժողովրդին:

- Դուք համարում եք, որ քաջի թո՞ւրը պիտի գծի երկրի սահմանները, թե՞ ամեն դեպքում ժամանակները փոխվել են ու հնարավոր է հարցը լուծել փոխզիջումներով` ինչ-որ բան զիջել ինչ-որ բանի դիմաց:

- Ես ձեզ խնդրում եմ համոզվել, որ քաղաքական ակրոբատիկա գոյություն չունի: Կա հստակ, որոշակի քայլ: Եթե որեւէ քայլի դիմում է իշխանությունը, պետք է պարզ դնի ժողովրդի առաջ` նրա արյամբ նվաճած հողը վերադարձնի՞, թե՞ ոչ: Ի վերջո, բացի այն, որ ժողովրդի մի մասը կարող է համաձայնել հանձնելուն կամ փոխզիջելուն, մյուս մասը, որը զավակներ է կորցրել, ամուսին, հայր, չի համաձայնի: Անդառնալի է այդ կորուստը, ուստի ինչու մեր գտածը այդ կորստի դիմաց վերադարձնել: Քաղաքականության մեջ ամեն ինչ ճկուն է, ամեն ինչ կարելի է անել, բայց ես ձեզ հարց եմ տալիս` մի՞թե չի կարելի է այս բոլորի մասին հանրապետության նախագահը հանդես գա պարզաբանմամբ, որ սիրելի՛ ժողովուրդ, վերադարձնենք, խնդրում եմ ձեզ, ապահովենք հավերժական խաղաղություն, եւ թող մեր պետությունը իր ինքնուրույն քայլերը անի: Մենք այնպես վերադարձնենք, որ մեզ մնա Հայաստանը եւ Լեռնային Ղարաբաղը, այնուհետեւ այն, որպես անկախ պետություն, կդադարի, կմիանա Հայաստանին եւ կստեղծվի միացյալ մեծ ամբողջական Հայաստան: Եթե այդպես չէ, պետք է այս տղաների պահանջը կատարել՝ հեռանալ ե՛ւ երկրից ե՛ւ պետությունից, ե՛ւ իշխանությունից:

- Այսինքն` չե՞ք բացառում, որ եթե ժողովրդի հետ խոսեն, փորձեն բացատրել որոշ տարածքներ վերադարձնելու թեր եւ դեմ կողմերը, գուցե ժողովուրդը ըմբռնումով մոտենա:

- Գուցե: Ինչու եմ ասում, գուցե, որովհետեւ կորուստ ունեցած հարազատները վերջիվերջո կմտածեն` մի անգամ եւս կորուստներ չտանք, գոնե այսքանով բավարարվենք, երկրում խաղաղություն տիրի, երկիրը կարողանա աճել, բարգավաճել: Մեր հանրապետության նախագահը մի հետաքրքիր քայլ արեց` խորհրդարանական հանրապետության վերածելով երկիրը: Ես լավ եմ հասկանում, որ այս բոլորը արվեց միայն նրա համար, որ այսուհետեւ տարածքների հանձնման կամ կորստի հարցերը թողնի խորհրդարանի վրա: Դյուրամարս խաղ չէ: Այդ խաղը չի անցնի: Եթե նախագահը համառի եւ չկատարի այս մարդկանց պահանջը, հասարակական հուզումներն ավելանում են, կսկսվի քաղաքացիական անհնազանդություն, եւ խելագարված ամբոխների մի նոր ժողովածու կսկսվի, խառնակչություն կսկսվի երկրում, որը կբերի հնարավոր թուլացում ե՛ւ պետությանը, ե՛ւ ժողովրդին, ե՛ւ Հայաստանին ամբողջապես: Այդ դեպքում արդեն մենք շանս կտանք Ադրբեջանին` վերստին հարձակվելու Հայաստանի վրա:

- Իշխանությունը առայժմ ձեռնպահ է մնում ՊՊԾ գնդի տարածքում խնդիրը գրոհով հանգուցալուծելու տարբերակից (թեպետ քիչ առաջ հայտնի դարձավ այնտեղ հնչած նոր կրակոցների ու նոր վիրավորների մասին),  ըստ ձեզ, չգրոհելը մարդասիրության դրսեւորո՞ւմ է, հնարավորինս մեղմ լուծում գտնելու փո՞րձ, թե՞ ավելի շատ վախն է խոսում, որ դրանից հետո իրավիճակն ընդհանրապես կարող է վերահսկողությունից դուրս գալ:

- Սա երկյուղածության լռությունն է: Այդ բախումների մեջ կառաջանան ներիշխանական բախումներ նաեւ, որովհետեւ երբ ցասումը արթնանում է, վրեժը իր ձեռքերը երկարացնում է: Այնուհետեւ հաշվեհարդար է սկսվելու մեզ մոտ, պետք չէ, որ քաղաքացիական կռիվներ ու ըմբոստություն առաջանա, ցանկալի կլինի նոր կառավարություն կազմել, նոր մտածողությամբ առաջնորդվել եւ երկիրը բերել խաղաղության: Հակառակ դեպքում այսպես ձերբակալությունների ավելացմամբ որեւէ բան շահած չենք լինի: Պետք չէ համառել: Ուժային նախարարներին հավաքելով իր շուրջը, հանձնարարականներ տալով՝ երկիրը չի խաղաղվում: