Երևան
13 °C
searchclose
today
menuclose
Երևան
13 °C
Որքան էլ հասկանալի է սեպտեմբերի 21-ին Երեւանում տեղի ունեցած զորահանդեսի շուրջ ստեղծված բարձր տրամադրությունը, այն մի շարք հարցեր է առաջ բերում Հայաստանի զինված ուժերի ռազմավարական զարգացման եւ սպառազինման ուղղությունների վերաբերյալ:
Զորահանդեսի մեխը հեռահար հրթիռային հրետանին էր, որը երեկվա մեկնաբանություններում ներկայացվում էր որպես առաջիկայում պատերազմի վերսկսումը բացառող նորահայտ գործոն:
Որպես այս տրամաբանության կուլմինացիա հատուկ հանդիսավորությամբ ներկայացվեց «Իսկանդեր» հրթիռային համակարգի մուտքը Հանրապետության հրապարակ: Զորահանդեսի պաշտոնական շեշտադրումը այնպիսին էր, թե հեռահար հրթիռային հրետանին ռազմավարական զսպման այնպիսի գործոն է, որ Ադրբեջանին կստիպի երկար մտածել նոր հարձակում գործելուց առաջ, որովհետեւ ի պատասխան ադրբեջանական գործողությունների, Հայաստանն, օրինակ՝ կարող է խոցել Ադրբեջանի մայրաքաղաք Բաքուն: Այս միտքը կարմիր թելով է անցնում զորահանդեսին հաջորդած մեկնաբանություններում եւ հենց սա է այն հիմնական ուղերձը, որ հասցեագրվել է հայ հանրությանը:
Բայց խնդիրն այն է, որ չորսօրյա պատերազմի օրերին եւ դրանից առաջ Հայաստանն արդեն իսկ ունեցել է «Իսկանդեր» համակարգեր: Դեռ 2014 թվականի օգոստոսին «Արմնյուզ» հեռուստաընկերությանը տված հարցազրույցում Սերժ Սարգսյանը հայտարարել էր բառացիորեն հետեւյալը. «Հայաստանն ունի բալիստիկ հրթիռներ, որոնց գործողության շառավիղը 300 կմ-ից ավելի է, եւ որոնք շատ կարճ ժամանակում ցանկացած ծաղկուն բնակավայր կարող են վերածել այնպիսի ավերակների, ինչպիսին հիմա Աղդամի ավերակներն են»:
Այս սպառնալիքը, սակայն որեւէ ձեւով չխանգարեց, որ Ադրբեջանը 2016թ. ապրիլին սանձազերծի չորսօրյա պատերազմը եւ առնվազն 800 հեկտար հայկական տարածք նվաճի, ինչը նշանակում է, որ Սերժ Սարգսյանի 2014 թվականի հաշվարկները հեռահար հրթիռային հրետանու զսպող նշանակության մասին արդարացված չէին: Այդ զսպման մեխանիզմի անարդյունավետությունը պարզ էր դեռ 2014 թվականին, որովհետեւ մինչ մենք 300 կիլոմետր հեռահարությամբ բալիստիկ հրթիռներ ունեինք եւ կարող էինք խոցել Բաքուն, Ադրբեջանը «Սմերչ» համակարգեր էր ձեռքբերել, որոնք ճիշտ է այդքան հեռահար չեն, բայց Նախիջեւանից հանգիստ կարող են խոցել Հայաստանի մայրաքաղաքը:
Փաստն այն է, որ հրթիռային զորքերի հավասարակշռության առումով Հայաստանը միշտ էլ առավելություն է ունեցել Ադրբեջանի նկատմամբ եւ այսօր էլ ունի: 2014-ին փոխվել է միայն մեկ բան. Ադրբեջանը հեռահար հրթիռային հրետանիով Երեւանը թիրախավորելու հնարավորություն է ստացել: Հետեւաբար՝ հայկական Զինված ուժերի հրթիռային հրետանու առավելությունն այլեւս չի կարող Ադրբեջանին զսպելու էֆեկտիվ գործիք լինել:
Եթե այս տեսակետից ենք նայում խնդրին, սեպտեմբերի 21-ի զորահանդեսը մեծ խնդիրներ չլուծեց: Ի վերջո, Բաքուն ավերակների վերածելու մեր սպառնալիքներին Ադրբեջանը պատասխանում է Երեւանն ավերակների վերածելու նույնքան իրական սպառնալիքով: Ասել է, թե «Իսկանդեր»-ները ինչպես նախկինում, հիմա էլ չեն քչացնում պատերազմի հավանականությունը:
Մենք պետք է գիտակցենք. չորսօրյա պատերազմի նման պատերազմ հիմա էլ հավանական է, որովհետեւ նման պատերազմներում «Իսկանդերները» անելիք չունեն, այդտեղ անելիք չունեն նույնիսկ հակաօդային պաշտպանության համակարգերը, որովհետեւ ապրիլին, օրինակ, ռազմական ինքնաթիռներ չկիրառվեցին:
Ապրիլին կարեւոր էին անօդաչու թռչող սարքերը, գիշերային տեսության սարքերը, մոտակա կիրառման հրթիռային եւ սովորական հրետանին, տանկերը, հակատանկային միջոցները եւ մարդկային ռեսուրսն, ի վերջո: Այս բոլոր տողերում ռազմական հավասարակշռությունը հօգուտ Ադրբեջանի է:
Պրոբլեմը միայն այն չէ, որ այս փաստերը վկայում են մեր բանակի ոչ բավարար նյութական ապահովման եւ ռազմավարական պլանավորման բացերի մասին: Պրոբլեմն այն է, որ սեպտեմբերի 21-ի զորահանդեսը չհամոզեց, որ Հայաստանի ընթացիկ իշխանությունը գոնե չորսօրյա պատերազմից հետո հասկանում է այս նրբությունը եւ խնդիրները լուծելու տեսլական ունի:
Զորահանդեսը չտվեց նաեւ շատ կարեւոր մի հարցի պատասխան. ինչու՞ են 21-րդ դարում Հայոց բանակ զորակոչված զինվորների ծնողները մինչեւ օրս էլ վերնիսաժից համազգեստ, զինվորական կոշիկներ, գուլպա եւ ներքնազգեստ գնում իրենց զինվոր երեխաներին ուղարկելու համար: Սա մի հարց է, որ բանակի մարտունակության իմաստով պակաս կարեւոր չէ «Իսկանդեր» ունենալ-չունենալուց:
Նիկոլ Փաշինյան
ԱԺ պատգամավոր
Այդ 4 գյուղը կեղծ օրակարգ է, կեղծ նարատիվ, որը, ցավոք, նաև ՀՀ սահմաններից դուրս է օգտագործվում․ Արայիկ Հարությունյան
Ոսկեպարի ճանապարհի դելիմիտացիայի հարցն առայժմ օրակարգում չէ․ վարչապետն ականջալուր է եղել ոսկեպարցիների մտահոգությանը
Հայաստան-Ադրբեջան սահմանին ԶՈՒ-ն երբ իր տեղը կզիջի սահմանապահներին․ Հարությունյանն ասաց՝ ինչ քննարկումներ են լինելու
ՀՀ իշխանությունները մեզ տեղյակ են պահել, որ համաձայնությունը ձեռք է բերվել միջազգային սահմանի հիման վրա․ Իրանի դեսպան
Ինչու հայ-ադրբեջանական սահմանազատման գործընթացը մեկնարկեց Տավուշից․ Արայիկ Հարությունյանը մանրամասնել է
Գոյություն չունի «Տավուշից տարածքներ հանձնելու» թեմա, համատեղ հայտարարության մեջ նշվում են գյուղերի անունները․ Գրիգորյան
Ռուսաստանը, ՀԱՊԿ-ը չեն ճանաչում Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը. Լավրովի «ինքնախոստովանությունը»
Այս բարդ գործընթացում պետք է լինենք առավել քան զգոն, տուրք չտանք մանիպուլյացիաներին ու կեղծ տեղեկատվությանը․ Մինասյան
Հուսադրող լուրեր կան Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանազատման գործընթացի մեկնարկի վերաբերյալ․ Կլաար
Ովքեր դեմ են փոխհամաձայնեցված սահմանազատմանը, փորձում են պատերազմի մեջ ներքաշել Հայաստանը, վերածել ծայրագավառի․ Չախոյան
Վարչապետը Զառի միջնակարգ դպրոցի աշակերտների հրավերով ներկա է գտնվել «Պապ թագավոր» ներկայացմանը
Եթե Ստեփանակերտում ոչ թե «քֆուրով» որոշում ընդունող, այլ ադեկվատ իշխանություն լիներ, կսահմաներ ԼՂ շփման գիծը․ Աթանեսյան
Մենք ԵՄ-ի հետ սկսում ենք սերտ համագործակցության նոր ճանապարհ․ Արարատ Միրզոյան
Խաղաղության գործընթացը հիմնականում բաղկացած է որոշումներից, որոնք դուրս են «հակամարտելու» տրամաբանությունից․ Թորոսյան
Շուտով հայտնի ուժերը «մետոձիչկաները» կստանան, ու 10 կոպեկանոց լացի նոր եթերաշրջանը կհամարենք բացված․ Ալեքսանյան
Հայաստանը կստանա հնարավորություն սահմանազատման գործընթացը կազմակերպել քաղաքակիրթ և լեգիտիմ ընթացքով․ Ղազարյան
Աշխարհի գավաթ․ մարմնամարզիկ Վահագն Դավթյանը Փարիզի Օլիմպիական խաղերի ուղեգիր է նվաճել
Կողմերը կառաջնորդվեն Ալմա Աթայի 1991թ. հռչակագրով, մի բան, որից Ադրբեջանը արդեն տևական ժամանակ խուսափում էր․ Եղոյան
Հուսանք՝ այցից հետո կհայտնվի մեր հարաբերությունների զարգացման «ճանապարհային քարտեզ»․ Միրզոյանի հարցազրույցը Arab News-ին
Վկան գլխի ճակատային մասով 3 անգամ հարվածել է աշխատասեղանին․ ինչ է կատարվել Շենգավիթի քննչական բաժնում
Սահմանազատման հանձնաժողովների հրապարակած փաստաթղթում երկու բավականին դրական և հուսադրող միտում տեսա․ Արամ Սարգսյան
Առաջին անգամ կա հնարավորություն ունենալ սահմանազատված պետական սահման, որտեղ կտեղակայվեն սահմանապահներ. Հովհաննիսյան
Ողջունում ենք Հարավային Կովկասի վերաբերյալ «Մեծ յոթնյակի» երկրների ԱԳ ղեկավարների հայտարարությունը․ Արարատ Միրզոյան
Սեփական տան լոգարանում հայտնաբերվել է ՊՆ N զորամասի ջոկատի հրամանատարի 31-ամյա տեղակալի դին
Եթե հայ-ադրբեջանական հանձնաժողովի ձեռք բերած պայմանավորվածությունը կյանքի կոչվի, կլինի լուրջ հաջողություն. Իոաննիսյան
Հանձնաժողովների պայմանավորվածության մեջ չափազանց կարևոր է Ալմա-Աթայի սկզբունքի շուրջ համաձայնությունը. Խանդանյան
Կապան-Քաջարան ճանապարհահատվածում հարկադիր քարաթափում է իրականացվել
«Մեծ յոթնյակը» պետք է հրաժարվի Հայաստանի և Ադրբեջանի նկատմամբ հավասարական մոտեցումներից․ Գարդման-Շիրվան-Նախիջևան
Տավուշի մարզի ոչ մի սանտիմետր չի կարող տրվել որևէ մեկին, ՀՀ տարածքային ամբողջականությունը պաշտպանված է․ Կոնջորյան
Պետք է արդյունավետ հավասարակշռություն գտնենք արհեստական բանականության ընձեռած հնարավորությայն և ռիսկերի միջև. Ջուլհակյան
Պապոյանը ՀԱՀ ընկերություններին հրավիրել է մասնակցելու Հայաստանում պետական աջակցությամբ իրականացվող տնտեսական ծրագրերին
ՊՎԾ-ն ամփոփել է վարչապետի հանձնարարությամբ քաղշինկոմիտեում և ԿԳՄՍՆ-ում իրականացված ուսումնասիրությունների արդյունքները
էկոնոմիկայի նախարարությունը նոր գլխավոր քարտուղար ունի․ վարչապետը որոշում է ստորագրել (լուսանկար)
Սահմանազատման սկզբնական փուլում Հայաստանն ու Ադրբեջանը նախնական համաձայնեցրել են սահմանագծի առանձին հատվածները․ ԱԳՆ
Օլաֆ Շոլցը և Ադրբեջանի նախագահը բանակցություններ կվարեն Բեռլինում
Առաջին անգամ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև, 4 գյուղի հատվածում, կլինի սահմանազատված պետական սահման. քարտեզ
Ռոստովի մարզում ձերբակալվել են Ադրբեջանի քաղաքացին և ևս 2 անձ․ Շահին Աբբասովը կասկածվում է սպանության մեջ
Ալիևը կմեկնի Մոսկվա՝ Պուտինի հետ բանակցությունների
Թուրքիայում կրկին երկրաշարժ է տեղի ունեցել
Դոլարն ու եվրոն էժանացել են․ ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան ապրիլի 19-ին
